Экосистеманын коп турдулугу

ЭКОСИСТЕМАНЫН АР ТУРДУУЛУГУ

Экосистема- организм тиричилигинии чойродогү органикалык эмес заттар менен болгоп үзгүлтүксүз байлапыштары, зат алмашуусу жана жалим биримдүүлүгү .

Экосистеманын курамы:

• Абиотическалык болук :

• Климаттык режим
• Органикалык эмес заттар жана гумус

2. Биотикалык болук :

• Продуценттер
• Консументтер
• Редуценттер

Продуценты – органикалык заттарды ондуруучулор, автотрофтук организмдер (негизинен осумдуктор кун кубатын алууда фотосинтез журот)

Консументтер - органикалык заттарды керектоочулор же гетеротрофтук организмдер (жаныбарлар, мителер жана жырткычтар ,осумдуктор, козу карындар, бактериялар)

Редуценттер - бактериялар жана клзу карындар, олгон организмдерди ажыратып азыктануучулар (суу, комур кычкыл газы, оксиддер,кукурт ж.б.)

БИОТОП + БИОЦЕНОЗ = БИОГЕОЦЕНОЗ - белгилуу территорияда бир же ар турдуу шартта жашаган турлордун, популяциялардын оз ара байланышы , зат алмашуу биримдиги.

БИОТОП -( topos - орун) бир турдуу жерде организмдер жашаган чойро мейкиндиги.

БИОЦЕНОЗ – ар турдуу организм турлорунун чогулуп жашоосундагы бири бирине болгон байланыштары (« bios »-тиричилик, « koinos »-жалпы).

Курамы:

1. Фитоценоз – осумдук компоненти

2. Зооценоз – жаныбарлардын популяциясы

3. Микоценоз – козу карындар

4. Микробиоценоз – ар туцрдуу бактериялар

Экосистеманын турлору

табигый

жасалма

• токой
• лугь
• талаа
• кол
• саз

• бакча
• талаа
• огород
• колмо
• парк

Табигый экосистема: Тундра

Табигый экосистема: Токой

Экосистеманын токой тургундары

ель

жук-усач

дятел

ястреб

бабочка

пеночка

дуб

куница

Лесная мышь

сыроежка

дождевой червь

бактерии

Естественные экосистемы: Степь

Табигый экосистема : Кол

Жасалма экосистема – адамдар тузгон экосистема. (Мисалы, агроценоздор)

Искусственные экосистемы

Адам жараткан экосистема табигый экосистеманын айырмачылыктары :

• турлордун ар турдуулугу
• аз сандагы турлордун азыктануу тизмеги кыска
• заттардын айлануусу ачык
• Адам киргизген системага энергияга коз карандылыктын туруктуулугу
• Озун-озу регуляцияга жондомсуз

Сукцессия –«уланмалуулук» « тукумга берилиши»

биринчилик

Тиричиликтин жок жерде пайда болушу

экинчилик

Биоценоздордун о рдуна пайда болгон тиричиликтин тобу

Сукцессия – акырындык менен экосистемалардагы организмдердин оз ара жана сырткы таасирлердин натыйжасында жургон экосистемадагы алмашуулар.

Этапы первичной сукцессии:

• Выветривание горных пород
• Заселение бактерий, водорослей, накипных лишайников и образование почвы
• Поселение мхов, листовых лишайников
• Появление травянистых растений- формирование сообщества
• Поселение кустарников
• Лес- устойчивая экосистема.

1.Какие организмы первыми поселяются на скалах?

А) грибы Б) накипные лишайники

В) травянистые растения

2. С чем связана смена экосистем в природе?

А) с разнообразием организмов

Б) с неспособностью экосистем к саморегуляции

В) с изменениями условий среды под влиянием организмов

3. Какой из факторов в большей степени говорит об устойчивости экосистем

А) большое количество видов с коротким циклом развития

Б) большое разнообразие видов, со сложными трофическими сетями

В) цепи питания из 2-3х звеньев

4. Подумайте, почему на старых зданиях можно увидеть лишайники, мхи, тополя и берёзы?