Сабактын темасы: Эне тилим-элим,энем,уюткум!
Сабактын максаты: 1) Балдардын өз эли жерин,эне тилибиз-мамлекттик
тилди,ата-бабадан калган улуу мурастарды урматтап
аздектөөсү үчүн түрдүү булактардан маалыматты берүү.
2) Мекен алдындагы алардын жоопкерчилигин арттыруу,атуулдук парзын аткаруу.
3) Окуучулар эли жерин, тилибизди суйууго, маданияттуулукка тилдин тазалыгын, байлыгын сактоого тарбиялоо.
Сабактын жабдылышы: Эне тил тууралуу макал лакаптар, учкул создор,
суроттор,ырлар,аркан жип ж.б.
Саб негизги аракеттер: Мамлекеттик тил гимн, эне тилди даназалаган
ырлар,оюн”курош”
Сабактын журушу: 1. Уюштуруу
2. Манас айтуу
3.Алдей ыры
4.Эне тил жонундо ырлар
5. Макал-лакаптар
6.оюндар.
7.Бийлер.
Тарбиялык саат кыргыз элинин гимнин аткаруу менен
башталат (гимн ырдалат).
Андан кийин Манас эпосу уктурулат.
(Сахнага окуучулар катар тизилип турушат.) Үзүндү айтылып бүткөн соң,тарбиячы монолог айтуу менен сабакты баштайт:
Тарбиячы:Кыргыз эли үчүн эмне ыйык?
АбдулазизТажибаев:--Кыргыз эли үчүн Ала-Тоо ыйык!
Сайкал:--Улуу Манасы ыйык!
Анвар:--Ак боз үйү ыйык!
Альфия:--Ак калпагы ак элечеги ыйык!
Эльвира:--Эне тили ыйык!
Тарбиячы:--Эне тил!
Кандай жөнөкөй,кандай бийик,кандай улуу сөз ар бирибиздин каныбызды ойнотуп,акылыбызды арыштырып турат
“Элди түбөлүк эл кылып турган - анын тили”
“Тилим барда улутмун,тилим барда улукмун,
Эне тили болбосо аты аталбайт улуттун”-дегендей,эне тилибиз-кыргыз тилин,аны мамлекттик тилибиз катары даңазалоо сабагын баштоого уруксат этиңиздер!
Элибизди эл кылып,улут катары таанытып келаткан улуу белгибиз бул-эне тилибиз кыргыз тили.
“Элсиз тил болбойт,тилсиз эл болбойт”.Анын сыңарындай кыргыздын кыргыздыгы анын эне тили аркылуу билинет,эне тили аркылуу даңталат.Дүйнөдө теңдеши жок алп”Манастай”дастандарды жараткан эне тилибиз.. Биз учун улуу тил, ыйык тил. Улуу тилде Манас атабыз уран чакырып, эли-жерин коргоп келген Бабабыз Бакай накыл созун айткан.
Анда эмесе азыр балдар Манас айтып беришет.
Балдар Манас эпосунан үзүндү айтышат.
Бала Манас
Күндөп-түндөп күн өттү.
Күн мезгили да жетти.
Жетиге жашы келгенде.
Шер экени билинди.
Балача чуркап шашпады.
Калайманды баштады.
Сегизге жашы келгенде.
Күйүп турган чок болду.
Кырк үйлүү кыргыз ичинде.
Мындай тентек жок болду.
Бир күнү Манас кабылан.
Кырк үйлүү кыргыз балдары.
Кыйындап ойноп алыптыр.
Кыраан Манас ичинде
Кызык оюн салыптыр
Тарбиячы:
Кыргызым оз тилинди бекем сакта.
Тил берген Тениринди мактап-данкта
Кыргызды кыргыз кылган эне тилим.
Кыргызым оз тилинди баалап баркта!
Эне тили-кыргыз туусу элимдин.
Эне тили- сулуулугу жеримдин.
Тил болбосо эл жоголот дегендей.
Эне тилин ыйык тутуп келемин.-дегендей Эне тили ыйыйк тил!Эне тили улуу тил!
Кыргыз тилибиз – биздин эне тилибиз Каныкей энебиз бешик ырын ырдаган. Биз да энебиздин аппак суту менен бирге алдей ырын укканбыз. Дуйнодо эч жандын энеге тендеши жогу чын. Эне тилди суйуу ар бирибиздин парзыбыз.
Балдар алдей ырын ырдашат.
Сайкал,Альфия:--Алдей,алдей кичинем. Калдайыңкы канаты.
Апаң келет ишинен. Күкүк келет карачы.
Токто токто ыйлаба. Ыйлаак экен дебесин.
Сүт бышырып ичирем. Ушул үйдүн баласы.
Токто токто ыйлаба. Ыйлаак экен дебесин.
Сүт бышырып ичирем. Ушул үйдүн баласы.
Тарбичы:--Мамлекеттик тил майрамы катары жылда 23-сентябрда озгочо иш чаралар аткарылат. Анын далили катары биз бугунку «Эне тили,ыйык тил» аттуу тарбиялык сааты отуп жатабыз. Элди туболуктуу мамлекет катары тааныткан анын тили. Кыргыз тилинин тагдыры – кыргыз улутунун тагдыры. Тилди сактасак, улутту сактайбыз.
Аяна - Эне тилим улуу тил,
Манас бабам суйлогон.
Жашап келет биз менен,
Кылымдардан кылымга.
Нурсен :- Эне тилим ырыскым,
Толуп турган чагымда.
Жашап келет биз менен,
Кылымдардан кылымга.
Айпери :- Эне тилим таалайым,
Кайда гана барбайын.
Эне тилим барында,
Дайым жарык маанайым.
Нурел :-- Тилим барда улукмун,
Тилим менен улутмун.
Эне тили болбосо,
Аты аталбайт улуттун.
Бий:Комузчу
Анвар:-Кылычын карап от чачып,
Кызыгып кимдер келген жок,
Кыргында жанын берсе да,
Кыргызым тилин берген жок.
Альфия:--Кыргыз тилин озум суйуп уйронгом.
Мурунтадан ата-бабам суйлогон.
Сен бар кезде мен тируумун мен бармын,
Сен жоголсон мен жоголом дуйнодон.
Саид:- Чынгызымдын жат тили,
Кылымдарды сапырган.
Доорлорду батырган,
Ырдап буткус таны бар.
Абдулазиз Маннапов:-- Энен берген эне тил,
Эне тилди жакшы бил,
Атан айткан алтын тил
Ата тилин жакшы бил.
Тарбиячы:--Анда эмесе биздин балдар оздорунун тил жөнүндө макалдарын айтып беришет.
Каныбек :-- Тил-акыл таразасы.
Тил- журоктун ачкычы.
Мансур :--Буттан жанылган турат,
Тилден жанылган турбайт.
Нурия :--Тил билсен дил билесин
Алина :--Тил – акылдын кузгусу,
Тил – акылдын таразасы.
Арген :--Тил – акыйкаттын ачкычы.
Илимбек:--Тил ойдун булагы
Рахматулло :--Тилсиз – улут болбойт.
Хор: «Эне-тилим.»
Эне тил болбой эр болбос. Кыргызмын десең кыз-улан.
Энеге эч ким тең болбос. Кыргызча атка мине бил,
Көмөкчү болуп ал тилге. Ак чоку тоого окшошкон.
Көп тилди билген кем болбос. Ак калпак киймин кие бил.
Түшүнөт качан кел деңер. Байыртан жашап келаткан.
Ты товарищ,сен жолдош. Манастын тилин сүйө бил.
Айрөк (6жолу)ай,ай,ай Айрөк (6жолу)ай,ай,ай
Альбина :--Бул тилде атам суйлогон,
Бул тилде апам суйлогон.
Буруусуз сайрап жаткансыйт,
Булбул дагы кыргыз тилинде.
Самира :-- Эне тили нускалуу тил, кутман тил,
Эне тили кылымдарды уккан тил.
Эне тили акындардын ырынан,
Чечендердин тандайынан чыккан тил.
Мээрим :--Эне тилим,энем мага уйроткон.
Эне тилим.энем мага суйлоткон.
Эне тилде оз атымды уйронуп.
Эне тилде сырын ачтым дуйнонун.
Тарбиячы :--Тилим дилим, ата энем улутум,
Тируу туруп болбойт, аны унутуу.
Дудук жашайт дили менен таптаза,
Дилсиз адам, адам эмес курусун
Тарбиячы:--Тилин тарых,тилин кузгу дилине,
Кимдигине тилин кубо ириде,
Оз тилинди кадыр тутуп туу тутуп,
Отүүң парыз,бул дуйнодо тируудо,
-Азыр биздин кыздар кыргыз бийин аткарып беришет.
Сайкал :Кыргызым оз тилинди бекем сакта,
Тил берген тениринди мактап-данкта,
Кыргызды кыргыз кылган эне тили,
Кыргызым оз тилинди баалап баркта.
Али:--Эне тили-оз тилим,
Эси жоктук иш кылат,
Озунун эне тилнде,
Суйлобосо созду ким,
Абдулазиз Тажибаев:--Абалтадан салт санаасын сактаган,
Акыл,оюн алыс жолдо тактаган,
Кылымдардан кылымдарды карыткан,
Кыргызымдын тили менен мактанам.
Даниел :--Толубай сындаган тил.
Арстанбек ырдаган тил,
Манас атам суйлогон тил.
Жарды тилби калайык.
Хор:--“Кыргыз тил гимни”
Оюн:-“Курош”,”Аркан тартмай”
Тарбиячы: Мамлекеттик тил майрамына арналган «Эне тили,ыйык тил» аттуу тарбиялык саатка кубо болдунуздар.
Силер биздин келечегибизсинер. Ошондуктан бабаларыбыз суйлогон создорду улап, аны кокурогунорго сактап, эне тилибизди эн жонокой угумдуу да, жугумдуу да, коркомдуу да озгочолонгон тил экендигин дуйно элдерине тааныта билуу, кийинки муундарга жеткире билуу ар бирибиздин эн ыйык парзыбыз. Элдин олбостугу анын тилинде. Ар бир тил, оз эли учун улуу.
Жыргагандын баары эле турмуш эмес,
Жылт эткендин баары эле жылдыз эмес.
Билебиз деп тошторун каккан менен,
Билбегендер оз тилин кыргыз эмес.
911
53 391 
