"Эне-тилим,эне-сүтүм,ыйыгым".

Тарбиялык сабак: "Эне тилим - эне сүтүм, ырысым".

Сабактын максаты:

1. Окуучуларга эне тилинин маанисин түшүндүрүү.

2. Эне тилин урматтоо жана анын коомдогу маанисин таанып-билүү.

3. Тилдин байлыгы, тилибизди сактап калуу зарылдыгы тууралуу түшүнүк берүү.

4. Окуучулардын өз тилине жана улуттук маданиятына болгон сый-урматын арттыруу.

Сабактын структурасы:

1. Сабакка киришүү (5 мүнөт):

Мугалимдин киришүү сөзү:

Мугалим сабакты "Эне тилим - эне сүтүм, ырысым" деген темада ачып, тилдин адам жашоосундагы маанисин түшүндүрөт. Эне тилдин адамдын инсандыгынын, маданиятынын, улуттук иденттүүлүгүнүн негизги элементтеринин бири экенин айтат. "Тил бизге эмне берет? Тил бизге кандайча жардам берет?" деген суроолорду берип, окуучулардын кызыгуусун арттыруу.

2. Жаңы материалды түшүндүрүү (10 мүнөт):Слайд көрсөтөт.

Мугалим эне тилинин коомдогу орду жана мааниси жөнүндө кеңири маалымат берет.

Эне тилим – бул менин биринчи тилим, менин жашоомдун башталышы. Ал менин сүйлөшүү, түшүнүү, ой жүгүртүү жана дүйнөнү кабыл алуу жолумду түзөт. Ал менин дүйнөмдү ачып, анын тарыхын, маданиятын жана баалуулуктарын башкаларга жеткирүүдө эң маанилүү куралым болуп саналат. Эне тилим – менин өзүмдү таанууга, менин улутумду, моюнумдан түшпөгөн жоопкерчиликтеримди сезүүгө жардам берген эң ыйык байлык.

Эне тилим мени дүйнөгө таанытып, өзүмдү түшүнүүгө жана өзүмдү башкаларга туура жеткирүүгө мүмкүнчүлүк берет. Ал менин ой-тилектеримди, сезимдеримди жана үмүттөрүмдү билдирүүнүн негизги куралы. Мектепте, үй-бүлөдө, коомдо, жалпы эле жашоодо тил аркылуу мен дүйнөнү башка адамдар менен байланыштырам. Эне тилим аркылуу мен өз элимдин тарыхын, каада-салттарын, маданиятын үйрөнүп, аны келечек муундарга өткөрүп берүүгө милдеттүүлүгүмдү сезем.

Эне тилим мага ата-бабаларымдын тагдырын, алардын эмгектерин жана алардын өмүрлүк күрөшүн түшүнүүгө жардам берет. Мисалы, кыргыз элинин улуу тарыхы, эрдиги, каада-салттары, улуттук баалуулуктары эне тилимде айтылып, ушул тил аркылуу өзүнүн түпкү маани-маңызын ачат. Тил, чындыгында, элибиздин өткөнүн, азыркысы менен келечегин бириктирген алтын көпүрө. Тил аркылуу биз эл катары улуу тарыхты, жеңиштерди жана кыйынчылыктарды урматтап, аны келечек муундарга үйрөтө алабыз.

Эне тилим – бул менин жашоомдун негизги бөлігі. Мен үчүн тилдин мааниси өтө чоң, анткени эне тилимде айтылган ар бир сөз мени жан дүйнөм менен терең ойлондурдурат, мени өзүмдүн улутумду жана мекенди сүйүүгө, аны сактап калууга тарбиялайт. Өз эне тилимде сүйлөө мен үчүн чоң бакыт, анткени бул тил мага өзүмдү түшүнүүгө, өзүмдү жакшы сезүүгө, ошондой эле өз жеримди жана элимди түшүнүүгө жана урматтоого жардам берет.

Эне сүтүм болсо, ал менин жан дүйнөмө азык болуп, ден-соолугумду сактоодо чоң роль ойнойт. Эне сүтү – бул менин жашоомдун башталышы, жашоонун эң биринчи жана эң маанилүү энергетикалык булагы. Аны ичип чоңоюп, өскөн сайын дене менен рухтун күч-кубаты толуп, жаңы мүмкүнчүлүктөргө жол ачылат. Эне сүтү менен өз энебекемдердин сүйүүсүн, камкордугун жана мээримин сезип өстүм.

Төмөнкүдөй учкул сөздөр айтылат.

Тил адамдардын ортосундагы байланыштын негизги каражаты болуп саналат.

Тил - улуттук маданияттын бөлүгү.

Эне тили - ар бир адамдын инсандыгын сактап калууга жардам берет.

Тилдин байлыгы жана анын жашоодогу мааниси жөнүндө белгилүү акындар, жазуучулар жана ойчулдардын айткан ойлору келтирилет.

Мисал: "Тил - улуттун жаны, аны сактоо - улутту сактоо" (Кайрат Жүкөев).

3. Талкуу (15 мүнөт):

Талкуу 1: Окуучулардан "Сен үчүн эне тили эмне деген мааниге ээ?" деген суроо берилип, алардын ойлору угулат.

Талкуу 2: "Тилди кантип сактап калсак болот?" деген тема боюнча топтук иш жүргүзүлөт. Ар бир топ тилди сактоо үчүн кандай аракеттерди көрүү керек экендиги тууралуу ой бөлүшөт.

Окуучулар өз пикирлерин айтышат жана сабакта келген жаңы маалыматтар менен бөлүшүшөт.

4. Видео көрсөтүү (10 мүнөт):

Мугалим "Эне тилим - эне сүтүм, ырысым" деген темадагы мотивациялык видеону көрсөтөт. Видео аркылуу эне тилди баалоо жана урматтоо тууралуу ой-пикирлер айтылат.

Видео аягында мугалим окуучуларга “Видео жактыбы? Сен эмне ойлойсуң?” деген суроолорду берип, алардын ой-пикирлерин угат.

5. Жыйынтык чыгаруу (5 мүнөт):

Мугалим сабакта алган маанилүү ойлорду жыйынтыктап, "Эне тилин урматтоо - ар бирибиздин ыйык милдетибиз" деген негизги ойду билдирет.

Сабактын аягында окуучуларга үй тапшырмасы берилет: "Эне тили жөнүндө бир кат жазып келүү".

Сабактын натыйжалары жана жетишкендиктери:

Күчтүү жактар:

Окуучулар эне тилинин маанисин жакшы түшүнүшүп, тилди сактап калуу зарылдыгын сезишти. Тилдин коомдогу орду жана улуттук иденттүүлүктүн ажырагыс бөлүгү катары кабыл алынарына ийгиликтүү жетишилди. Окуучулар сабакта активдүү катышып, өз ойлорун айтышты.

Жакшыртуу үчүн сунуштар:

Окуучуларга тилдин сакталуусу үчүн кандай практикалык аракеттерди жасоосу керек экендиги жөнүндө кеңири түшүндүрмө берүү. Сабакты ар кандай көз караштар менен кеңейтүү жана көтөрүү үчүн чыгармачылык тапшырмаларды киргизүү.

Үй тапшырмасы:

Окуучуларга "Эне тилин урматтоо" деген темада кыска чыгарма жазып келүү тапшырмасы берилет. Алар өз ойлорун билдирип, тилдин маанисин кеңири түшүнүүгө аракет кылышат.

Жыйынтыктоо:

Тарбиялык саат "Эне тилим - эне сүтүм, ырысым" деген темада өтүп, окуучуларга эне тилинин маанисин түшүндүрүүгө, аны урматтоого жана сактап калууга үндөө максатын көздөгөн. Сабактын жүрүшүндө окуучулар өз тилине болгон сүйүүсүн арттырып, тилин сактоо үчүн кандай иштерди кылыш керек экендигин түшүнүштү.