Факультатыўныя заняткі па беларускай мове

Дзейнасць настаўніка

Дзейнасць вучняў

Добрый дзень, мае паважаныя вучні і госці, добрага вам здароўя. Набяромся станоўчай энергіі і з добрымі думкамі, з добрым настроем пачнём працаваць.

Ой, мае ж вы ягамосці,
Вы прыйшлі да нас у госці?
Цеснаваты гэты клас,
Але ўтульна будзе ў нас.
Мова родная пануе,
Шмат чаго ўрок рыхтуе.
Бог паслаў нам чынны дар.
Мова ў класе – уладар.
Непаўторная, жывая,
Мілагучная такая.

Гэта сцвярджаецца і ў вершы Яўгеніі Янішчыц. Звернемся да яе радкоў (зачытваецца першы эпіграф)
Азнаёмцеся з другім эпіграфам. Мы ўмеем выбіраць, што карыснага і для духоўнага здароўя, і для фізічнага! Хай наша духоўнае здароўе дапаможа зберагчы наша родная мова, ну, а фізічнае? Мы сёння паспрабуем паразважаць… А дапамогуць нам у гэтым… ( зачытываецца тэма) “Складаназалежныя сказы. Тыповыя і нетыповыя знакі прыпынку ў складаназалежных сказах”.

II. Фармулёўка задач занятка.

Зыходзячы з тэмы, фармулюем задачы занятка.

• Паўтарыць і падагульніць усё вывучае пра складаназалежны сказы; замацаваць веды так, каб засталіся надоўга ў памяці;

• Пазнаёміцца з умовамі пастаноўкі нетыповых знакаў прыпынку ў складаназалежных сказах;

• Удасканальваць уменне вызначаць галоўную і даданую часткі ў складаназалежных сказах;

• Правільна расстаўляць знакі прыпынку ў складаназалежных сказах;

• Будаваць складаназалежныя сказы, знаходзіць іх у тэксце, удасканальваць уменні карыстацца складаназалежнымі сказамі ў маўленні.

1. Размінка.

Тэма “Складаназалежныя сказы” ўжо вывучана намі. Паспрабуем узнавіць вучэбны матэрыял і скласці кластар па гэтай тэме.

1. Наяўнасць дзвюх і больш частак.

2. Падпарадкавальныя злучнікі і злучальныя словы.

3. Нераўнапраўныя часткі (галоўная і даданая).

4. Месца даданай часткі.

5. Коска ў складаназалежным сказе.

6. Віды даданых частак.

Прывядзіце прыклады схем складаназалежных сказаў з 1 даданай часткай, складаназалежных сказаў з паслядоўным падпарадкаваннем, з сузалежным аднародным падпарадкаваннем, з сузалежным неаднародным падпарадкаваннем, складаназалежнага сказа са змешаным падпарадкаваннем.

2. Праца са сказамі.

• Вызначыць, колькі частак у сказе, знайдзіце галоўную і даданую.

Там, дзе восень ідзе, лес шумлівы радзее

• Якія знакі прыпынку патрэбны ў гэтым сказе?

Калі падымалася сонца, пачыналася гарачыня, якая трымалася да познягя вечара

Мы паўтарылі з вамі віды падпарадкавання, зараз праверым сябе пры дапамозе гульні http://intgulni.blogspot.com.by/2014/05/blog-post_20.html

Колькі чалавек зрабіла 1 памылку? Дзве? і г.д. Настаўнік робіць вынік

IV. Этап засваення новых ведаў. Заслухоўванне лінгвістычных паведамленняў вучняў.

У складаназалежным сказе даданая частка выдзяляецца коскамі. Не коскай адзінай жыве складаназалежны сказ. Некаторыя вучні даведаліся, што ў складаназалежным сказе могуць быць і іншыя знакі прыпынку. (Лінгвістычнае паведамленне робіць першы вучань.)

А другі вучань сцвярджае, што коска ў складаназалежным сказе можа зусім не ставіцца (паведамленне другога вучня).

Фізкультхвілінка. Выкананне

практыкаванняў на зняцце стомленасці вачэй.

V. Першаснае замацаванне.

1. Сумесная работва з настаўнікам

Расстаўце знакі прыпынку ў сказах.

1) Хоць многа моў на свеце -родная мова святая.
2) Я напішу, хоць не ведаю калі.
3) Я пытаю не хто вывучыў, а як вывучылі.
4) Трывожна білася сэрца і калі пераступіла парог свае хаты.
5) Паехала б, не паглядзела б на далёкую дарогу,- каб толькі яго ўбачыць.

VI. Вызначэнне ўзроўню навучнасці.

1.Устаўце неабходныя літары, расстаўце знакі прыпынку, вызначце від даданай часткі ў складаназалежным сказе.

Дарагія дзе..і

Вы павінны цвёрда(1) ведаць што лепш быць актыўным(2) і здаровым, чым пасіўным(2) і хворым, лепш ісці(1) па жы..і са светлай усмешкай,(1) чым з болем.

У жы..і кожнага чалавека складваюцца(4) абставіны якія паступова ра..бураюць здароўе(2). Гэта малая фізічная рухомасць(3), (не)рацыянальнае харчаванне нервовае напружа..е злоўжыва..е алкаголем курэ..м (не)выкана..е правіл дарожнага руху і пажарнай бяспекі. (Н..)мала бед можна пап..рэдзіць(3) калі з самага д..цінства клапаціцца(4) пра сваё здароўе.

2. Выканаць тэст

VIII. Рэфлексія.

Якія высновы зрабілі для сябе?

Над чым яшчэ трэба папрацаваць?

Што для вас значыць фізічнае і духоўнае здараўе?

IX. Заключнае слова.

Настаўнік.

Усім дзякую за шчырую карпатлівую працу. Яшчэ раз пажадаем усім добрага здароўя – і фізічнага, і духоўнага. Хай яны заўсёды крочаць побач, дапаўняюць адно другое. У здаровым целе – здаровы дух. Як казаў наш зямляк Мікола Гусоўскі “Багацце духоўнае – злата дзяржавы”

Вучні сядяць за камп’ютарнымі сталамі, слухаюць настаўніка

Вучні адкрываюць на камп’ютары 1 слайд

Вучні адкрываюць 2 слайд

Вучні працуюць індывідуальна (запаўняюць кластар на камп’ютары (3 слайд). Пасля запаўнення кластар агучваецца адным з вучняў, астатнія правяраюць.

Вучні пішуць схемы на дошцы, тлумачаць іх.

4 слайд, індывідуальны адказ вучня

4 слайд, індывідуальны адказ вучня

Вучні выкрнваюць заданні гульні

Вучань адказвае ля дошкі, астатнія слухаюць (прыклады сказаў пададзены на 5 слайдзе)

Вучань адказвае ля дошкі, астатнія слухаюць

6 слайд

Вучні выконваюць разам з настаўнікам (7 слайд)

Вучні выконваюць заданні ў парах, потым выкананае правяраецца. (8 слайд)

Вучні працуюць індывідуальна, па варыянтах. Пасля выканання звяраюцца з адказамі (9 слайд).