Фейсбук-это интересное факт

Айтматовдун мен окуган чыгармасы

План:

А)Киришуу:Айтматовду таануу менен…

Б)Негизги болук: А)Мен окуган чыгарма-дуйно таанымым

б)каармандар ачкан образ

В) Жыйынтыктоо

Балким кызыктай туйулот.Дегеним мен Чынгыздын кызымын.Бул соз менен бир эле аты-жонумду тактап айтканым эмес,Айтматов ааламында ушул себеп жана ички мудоомдун турткусу менен жашап жатканымда.Сунгуп кирдим десем жанылышып жаткан болбоюн,бирок анын ааламы бир эле туулган куну менен аты-жону туура келген окурманды гана эмес,адабият чойросуно али баш бага элек адамды да тартып кетээри турган иш.Албетте жогоруда айтылган аргуменнтер мени анын тузуп кеткен чойросуно тартып турат.Себеби эс тартып,мейли бала болсом деле анын биринчи жолу омур таржымалын уккандагы мени курчаган сезимдерим ушул убака чейин уучун улап турат.Мына ушул себеп жаш кезимден баштап анын откон омур,баскан изин,кыргызга,деги эле бут дуйного таштап,арнап кеткен чыгармачылыгы менен таанышып калгам.

Чынгыз Айтматовдун чыгармачыл биографиясын дагы бир жолу серептеп отурсак,улуу жазуучу адабий дуйного Шекер айлы менен Куркуроо озонун ачты.Бир дагы географиялык картада белгиленбеген бул айыл,бул озон азыркы мезгилде Айтматовдун айылы,Айтматовдун озону делинип,Таанымал.

Адабий ачылыштын балалык мезгили откон жеринен башталышы кокустан эмес.Анын тунгуч жазуучулук созу дал ушул Куркуроонун боюнан башталган.Омур жолунда согуш мезгилин да баштан кечиирген.Ата мекендик согуштун учурундагы Шекерде откоргон оор балалык кундор жазуучулук кругозордун адепки ишенимдуу негизин тузгон.

Айтматов ааламы айылын гана эмес ал жашап откон доор,мезгилдин ачык суроту катары.Анткени анын чыгармалары ошол учурдун заман талабын кошо,эриш-аркак алып кеткен.Бирок анын чыгармаларын окуганда бизге чейинкилердин жашоосу,социалдык абалы гана эмес,ар бир инсан озунчо туйган,40-50 жыл мурда арнаган,сезген жана учурда деле адамдын ишараты менен жашап жургон сезимдери салыштырылбай койбойт тура.Анткени мисалы »Эртен келген турналарда» согуш учуру менен бирге алгачкы сезимдер,»Бетме бет» чыгармасы да согуш мезгили менен бирге турмуш деп аталган кемеде кош калакчан тугойлордун бири-бирине болгон мамилеси,ал эми мага озгочо таасир,ой-чабыттар озогун тузгон «Ак кеме» повестинде балалык доор менен бирге кыстаган турмуштун жаш курагына,турмуш шартына таамай тийгизген таасири корсотулгон.Албетте булардын ар биринин озунун жекече идеялык-коркомдук максатына жараша ар биринин которгон жугу,оз орду бар.Дегеним улуу жазуучу ар бир чыгармасына озунчо,жекече жоопкерчилик менен карап,Ар бирин ийнине жеткире иштеген.

Жогоруда айтканымдай Айтматовдун «Ак кеме» повести мага озгочо,таасын таасир калтырган чыгарма болду.Балким жаш курагыма карап айткандадыр.Нургазы менин куракташым бобосо да, озум анын жашында ойлогон оюм менен анын ой-толгоосун салыштырууга туртку берген.Чыгармада баланын создору,кылык-жоругу балага тиешелуу сезимдердин чыгарма менен байланышы коргозулгон.Бирок,бала гана эмес андагы ар бир каармандын образы мага озгочо,жашоого,адамдарга болгон коз-карашымдын башка бир тарабын ачты.Бир жагы учурдагу жашоо-шартым,бир жагы балалык чагымдын корунушу повестти андан ары окуп кетууго туртку болгон эле.Бир дем менен киришип окуп чыкпаганым менен чыгармада токтогон жеринен андан кийин эмне болоор экен,бул же тигил эми эмне кылат деген сыяктуу суроолор туулат эле.Ушул жерден баса белгилеп айтчу нерсе чыгармалары окурмандын кругозорун,сынчыл ой жугуртуусун калыптандырат тура.Мисал катары «Бетме бет»чыгармасында Сейде жолдошун сатып кетпегенде анын жолдошу убакыт отуп акылына келет беле?Алардын,озгочо Ысмайылдын кылыгын бешиктеги баласы баамдап,туйганда эмне кылмак? Жана ушул сыяктуу суроолор балким менде эле эмес башка окурмандарда да туулары турган кеп.

Ал эми Айтматовдун мен окуган чыгармасы «Ак кемеде» бул сыяктуу суроолор абдан коп жарала берчу.Андагы таененин,Орозкулдун,Момун чалдын,озгочо Нургазынын образы ото маашырлантып,улап суроолорго комуп салчу.Себеби