Физика 7-класс КТП

Сабактын максаты

Күтүлүүчү натыйжа

Билим берүүчүлүк

Окуучулар басым жана катуу нерселердин басымы жөнүндө түшүнүк алышат

Натыйжага жете алат, эгер окуучу: басым жана катуу нерселердин басымы жөнүндө түшүнүк алышса

Өнүктүрүүчүлүк

Басымдын формуласын, белгиленишин, бирдигин, көз карандылыгын жана багытын билишет

Натыйжага жете алат, эгер окуучу: Басымдын формуласын, белгиленишин, бирдигин, көз карандылыгын, жана багытын аныкташса

Тарбия берүүчүлүк

Турмуштагы мисалдарды угуп жана байкоо менен ойлоо сезимдерин калыптанат, таанып–билүү жөндөмү жогорулайт, формуланы пайдаланып эсеп чыгарып көнүгүшөт

Натыйжага жете алат, эгер окуучу: сабакты кунт коюп укса, ой жүгүртө алса, сабакка кызыкса, мисалдарды келтире алса жана эсеп чыгара алышса

этап

убакыт

Мугалимдин иш аракети

Окуучунун иш аракети

Компетенттүүлүк

Уюштуруу

3 мин

Жагымдуу маанай түзүү (кыскача оюн ойнотуу, бири-бирине жагымдуу маанай тартуулоо, анекдот айтуу ж.б.)

Саламдашат, жагымдуу маанайда сабаккка киришет

НК - 3

Үй тапшырма

10 мин

Үй тапшырмасын текшерет, окуучуларды сурайт жана баалайт

Суроолорго жооп беришет, үй тапшырмасын текшертишет тапшырманы аткарууга жооптуу болушат

НК - 2

ПК – 1

Жаңы теманы түшүндүрүү

20 мин

Өтүлгөн теманын негизги элементтерин кайталоо менен жаны теманы байланыштырып, теманы түшүндүрүү.

«Басым» - деген соз биздин кундолук турмушубузда кенири колдонулат. Ал басуу, басым жасоо. Бир нерсенин бетин экинчи нерсе менен бастырып коюу менен байланышта болот. Басуу дегенде адамдын же башка жаныбарлардын кыймылдап жүрүүсүн эмес, бир нерсе экинчи нерсенин бетине жасалган аракетин түшүнүү керек. Бир нерсе экинчи нерсенин тик ылдый гана басып турбастан, мейкиндикте каалагандай багытта арекет жасайт. Мисалы: столдо турган китеп столдун бетин тик ылдый басса, тамдын шыбына урулуучу мыкты балка тик ойдо коздой басат, кайчы менен зымды кессек, кайчынын ар бир жаагы зымдын ар кандай багытта басканын байкоого болот. Демек, басым тушунугунун маанасин биз кундо колдонуп жургон басуу деген терминдин маанисин кескин айырмаланат. Бул нерселердин бири-бирине жасаган аракетине таандык. Басым тушунугу куч, салмак тушунуктору менен тыгыз байланышта.

Окуучулар жаны теманы кунт коюп угушат, түшүнүшөт, ой жүгүртүшөт, факт, эреже, закондорго ээ болушат .

Катуу,суюк жана газ турундогу заттардын сакталып туруу формалары, бири-бирине жасаган аракеттердин ар турдуу болгондуктан, алардын басымын оз-озунчо кароо ынгайлуу.

НК – 1

ПК – 2 ПК – 3

Сабакты бышыктоо

10 мин

1.Катуу нерселердин басымы деген эмне?

2.Басымдын физикалык мааниси?Басымга кластер түзүшөт.

3.маселе чыгарышат.

Демек күч таасир эткен беттин аянты канчалык кичине болсо, экинчи нерсенин баскан күчү ошончолук чоң болот. 1 кПа=1000 Па 1Па=0,001 кПа 1 гПа= 100 Па 1 Па= 0,01 гПа

1. Катуу нерселер бири-биринин бетине перпендикуляр багытталган күч менен аракет этет.

2. Күчтүн таасири өз ара аракеттенишкен беттин аянтына көз каранды болот.

Нерселердин өз ара аракетинин мындай касиетке мүнөдөө үчүн “басым” түшүнүгү киргизилет.

Катуу нерселердин бетинин бирдик аянтына перпендикуляр аракет эткен күчтү мүнөздөөчү физикалык чондук басым д.а.

Басымдын чондугу бетке перпендикуляр аракет эткен күчтүн ошол беттин аянтына болгон катышы менен аныкталат.

Басымды- Р, күчтү-F жана аянты-S тамгасы менен белгилеп, басымды аныктоочу формуланы алабыз: .

Мындан F=PS формуласы менен күчтү, S= формуласы боюнча аянттын чондугун аныктаса болот.

Суроолорго жооп беришет, эсеп чыгарышат, кластер түзүшөт, билбегендерин сурашат.

Басым да күч сыяктуу эле вектордук чондук болуп эсептелет. Көпчүлүк учурда биз анын чондугун гана эске алабыз. Бирок басым кучунун багыты ар дайым беттин аянтына перпендикуляр болорун эстен чыгарбашыбыз керек. Басымдын бирдиги учун СИ системасын 1 Паскаль алынат. Ал француз окумуштуусу Блез Паскалдын урматына коюлган. Кыскача 1Па деп жазылат. Жогорку формуланын негизинде:

1Па=
Бул 1м² аянтка аракет эткен 1Н кучтун басымы 1 Па дегенди билгизет. Аны

1Паскаль барабар 1Ньютон болунгон 1метр квадрат деп окуу керек.

Практикада паскалдан башка гектопаскаль (гПа) жана килопаскаль (кПа) деген бирдиктер колдонулат.

НК – 3

ПК – 1 ПК – 2

Сабакты жыйынтыктоо

2 мин

Үйгө тапшырма берүү: §- 24 окуу келүү, эсеп чыгарып келишет

Окуучулардын билимин баалоо:

Тапшырманы күндөлүккө жазышат