Ֆունկցիայի գաղափարի նախաուսուցումը տարրական դասարաններում

Հեղինակ՝ Նաիրա Պողոսյան

ՖՈՒՆԿՑԻԱՅԻ ԳԱՂԱՓԱՐԻ ՆԱԽԱՈՒՍՈՒՑՈՒՄԸ

ՏԱՐՐԱԿԱՆ ԴԱՍԱՐԱՆՆԵՐՈՒՄ

Մաթեմատիկական հիմնական հասկացությունների նախաուսուցման խնդիրները առաջանում են այն ժամանակ, երբ ի հայտ են գալիս սիստեմատիկ դասընթացում նրանց ձևավորման դժվարությունները: Այն կարելի է իրականացնել անընդհատության սկզբունքով՝ նախորդ դասընթացների ուսումնական նյութի հիմնական բովանդակության միջոցով: Այս կապում առաջանում է ուսուցման կազմակերպման հարց յուրաքանչյուր փուլում մաթեմատիկայի կրթության բովանդակության հիման վրա, որի իրականացման պայմաններից մեկը հանդիսանում է դասավանդման ընթացքում բովանդակության տրամաբանական կապի առկայությունը: Դպրոցական մաթեմատիկայի տրամաբանական ամբողջականության խնդիրներն ունեն դարավոր պատմություն:

XX դարի սկզբում ի հայտ եկավ հանրահաշվական դասընթացի միտումը և այսօր վերջինիս ուսուցման հիմքում ընկած է ֆունկցիոնալ մոտեցումը:

Այսօր հասարակությունը կրթության նկատմամբ ունի նոր մոտեցումներ: Ուսուցիչը առաջին հերթին պետք է հոգ տանի աշակերտների ինքնազարգացման կարողությունների ձևավորման մասին, որը կնպաստի նրանց ազգային և միջազգային մշակույթների ինտեգրման մեջ:

Մաթեմատիկայի ուսուցման ժամանակ գլխավոր տեղում դրվում է՝

• Գործունեության ուսուցում - նպատակ դնելու կարողություն, գործունեություն ծավալելու, իրենց աշխատանքը գնահատելու ունակություն:

• Անձնային որակների ձևավորում - մասնավորապես՝ մտքի, կամքի, զգացմունքների և էմոցիաների, ստեղծագործական ունակությունների, գործունեության իմացական շարժառիթի ձևավորում:

Ներկայումս, մաթեմատիկայի դպրոցական դասընթացում ֆունկցիոնալ ուղղվածությունը հանդիսանում է հանրահաշվի և մաթեմատիկական անալիզի հիմունքների տարբեր բաժինների և տարբեր թեմաների ուսուցման գլխավոր որոշիչ ձևերից մեկը: Այս ուղղվածության առավել ակնհայտ առանձնահատկությունը կայանում է նրանում, որ նրա օգնությամբ կարողանում ենք ուսուցման ընթացքում տարբեր կապեր հաստատել:

Աշակերտների ֆունկցիոնալ պատկերացման ամբողջական զարգացմանը նպաստում է թվի գաղափարի զարգացումը, նույնական ձևափոխությունների տիրապետումը, հավասարումների լուծման մեթոդների ուսուցումը, անհավասարու­թյունների ուսուցումը և այլն: Այդ պատճառով էլ 1-6 դասարանների աշակերտները ձեռք են բերում բավական պատկերացում, որն անհրաժեշտ է բարձր դասա­րաններում ֆունկցիայի հաջող ուսուցման համար:

5-6 դասարանների մաթեմատիկայի դասընթացում չափավոր հանրահաշվական նյութը նպաստում է տվյալ տարիքի համապատասխան աշակերտների տրամաբանական մտածողության զարգացմանը, ֆունկցիոնալ պատկերացման, տարածական մտածողության զարգացմանը, ալգորիթմական մտածողության ձևավորմանը, մաթեմատիկական բանավոր և գրավոր խոսքի կատարելագործմանը, աշխարհայացքի դաստիարակմանը, այսինքն՝ ուսումնական նյութի տիրապետումը ապահովում է աշակերտների նպատակային ուղղվածությամբ դաստիարակությունը և զարգացումը:

Այդպիսի աշխատանքի ուղղվածությունը արտահայտվում է աշակերտներին առաջարկվող առաջադրանքների բնույթով: Տարրական մաթեմատիկայի դասընթացի նյութը պարունակում է բավական քանակությամբ օրինակներ, որի հիման վրա կարելի է բացատրել մի մեծության կախումը մյուսից: Մասնավորապես, դրանց թվին են պատկանում հավասարության կազմման և լուծման առաջադրանքները, օպտիմալացման և համակցման առաջադրանքները, ուղիղ և հակադարձ կախվածությամբ մեծությունների առաջադրանքները, աղյուսակների, թվային առանցքների և կոորդինատային հարթությունն օգտագործող առաջադրանքները:

Այսպիսով, միջնորդաբար կատարված նախաուսուցումը ենթադրում է աստիճանական ֆունկցիոնալ նախապատրաստում առանց հատուկ տերմինների և սիմվոլների: Բավական է հետևողականորեն դիտարկել շրջապատող աշխարհի փոփոխության գաղափարը, մեծությունների միջև փոխկապվածությունը, օգտագործելով միայն դպրոցական դասագրքերի նյութը: Նախաուսուցման համար կան բավական շատ հնարավորություններ, ուսուցիչը պարտավոր է այն տեսնել և օգտագործել դասընթացում:

Հիմնական դպրոցի աշակերտների կողմից ֆունկցիայի գաղափարի ձևավորմանը նպաստելու և դրա առաջադրման հնարավորության համար, անհրա­ժեշտ է 1-6 դասարաններում համակարգված առաջարկել նախապատրաստական բնույթի վարժություններ, որոնք էլ բնականաբար կնպաստեն միջին դպրոցի 7-9-րդ դասարաններում «ֆունկցիայի» գաղափարի դյուրին ներմուծմանը:

Գրականություն

http://bibliofond.ru/view.aspx?id=510788