«Г.Микай – марий калыкын баснописецше. «Маскаиге» басне»

МБОУ «Монашевская средняя общеобразовательная школа» Менделеевского муниципального района Республики Татарстан

Конспект урока по теме:

«Г.Микай – марий калыкын баснописецше. «Маскаиге» басне»

Пашам возен:

марий йылмым да литературым туныктышо

Андреева Снежана Ревовна

Монашево

2022 ий.

Тема: Г.Микай – марий калыкын баснописецше. «Маскаиге» басне.

Цель: тунемме : Г.Микайын илыш да сылнымут корныж дене кучыкын палдараш, басне жанрын ойыртемжым рашемдаш.

вияндыме: «Маскаиге» басньын содержаний ден идейжым рашемдаш. Басньым сылнын лудмо навыкым вияндаш.
воспитатлыме:Ваш келшен, икте –весылан полшен илаш кумыландаш.

Оборудований: презентаций, сурет-влак, книга, портрет

Урокын эртымыже.

1. Орг.момент.(Урокын мотивационно-целевой этапше)

Слайдыште руш баснописец И.Крыловын портретше да да тудын басньыже-влакын марла лумышт: «Рывыж да виноград», «Маймыл ден яндашинча,» «Козго ден маймыл», «Корак ден Рывыж»

Туныктышо:

- Йоча-влак, нине возымашым ончалмекыда, те мом каласен кертыда?

(Тиде руш писатель И.Крылов да тудын басньыже-влакын марла лумышт)

- Иван Андреевич Крыловын эше могай басньыже-влакым те паледа?(Йоча-влак шарналтат).

- Айста нунын лумыштым марла каласен ончена. (Йоча-влак марлашке кусарат)

-Йоча-влак, туналтыш класслаште тунеммыдам шарналтен, мом те басне нерген каласен кертыда? Кластерым ыштен ончыза.(Йоча-влак пырля пашам ыштат. Кластерышт тыгайрак лийын кертеш:

Басне

Герой-влак – янлык-влак почеламут)

Вольык

Турло предмет мораль

Туныктышо: тиде кластерна деке ме эше портылына.

А кызытеш кокымшо слайдыш ончалына (слайдыште Г.Микайын портретше, книгаже-влак, да Марий Крылов мутсочетаний возымо)

-Слайдыш ончалмекыда, те мом пален налда?(Г.Микай –марий писатель, тудо почеламут да басне-влакым возен. Сай басне-влакым возымыжлан кора, Микайым Крылов дене танастараш лиеш).

- Туге же гын, тачысе урокнам колан ме полеклена, ко нерген мутланаш туналына?(Г.Микай да тудын басньыже-влак нерген).

Урокын ориентировочный этапше.

Ко? мо? кунам? кушеч? кузе? молан?мут-влакым кучылтын, урокын темыже почеш могай йодыш-влакым пуаш лиеш? (йоча-влак тушкан пашам ыштат, йодыш-влакым шонат. Сай йодыш-влакым доскаш лектын возат)

- Кунам да кушто Г.Микай шочын?

- Кузе тудо почеламут ден басне-влакым возаш туналын?

- Могай басне-влакым тудо возен?

- Мо тугай басне?

-Могай тудын ойыртемже-влак улыт?

- Молан тудо шке марий калыкше верч тыршен?

Туныктышо:

- Нине йодыш-влаклан ме кушеч вашмутым муын кертына? (учебник гыч, Г.Микайын книгаже-влак гыч, Интернет гыч да )

Урокын поисковый этапше.

Туныктышо:

-Йоча-влак, учебникдам почса да Г.Микай нерген текстым лудын лекса.(Тунемше-влак учебникысе Г.Микай нерген текстым лудын лектыт, йодыш-влаклан вашмутым кычалыт).

- Чыла йодыш-влаклан вашмутым муда мо? (Йоча-влак каласкалат, информаций тичмаш огыл манын)

Слайдысе текст почеш паша.

Михаил Степанович Герасимов – Микай. Марий сылнымут туняште ик эн ончыл ошкылым ыштыше поэт, мемнан кундемыште – Менделеевский районысо Элнет ялыште 1885 ийын 7 октябрьыште шочын. Озан учительский семинарийым тунем лектын. Тудо тале поэт, туныктышо, мерпашаен лийын шуктен. Умыржо мучко марий калык верч тыршен.Садлананк тудын возымыжо таче мартеат шке кулешлыкшым йомдарен огыл.

Туныктышо слайдысе текст почеш 1-2 йочалан йодышым пуа.

«Маскаиге» басне почеш паша

Текстым лудмо деч ончычсо паша

-Йоча-влак, те маска нерген мом паледа? Могай тудо янлык?

-Маскаигеже нерген мом каласен кертыда?

Текстым туныктышо лудмек, йодыш-влакым пуэдылеш.

- Басньыште идалыкын могай жапше ончыкталтеш?

-Маскаиге телым кузе илен эртарен?

-Моло янлык-влак кузе иленыт? Тиде могай янлык-влак лийын кертыныт?

-Янлык-влак маскаигым молан поктен колтеныт?

- Тун шонымаш (мораль)могай? Тиде верым лудын пуыза.

-Маскаиге гоч могай койышан еным ончыктымо?

- Тыгай еным молан вурсыман?

Текстын жанрже почеш пашам ыштымаш

(Йоча-влак группышто пашам ыштат)

1 группылан паша: могай ойыртем дене тиде басне янлык нерген йомаклан келшен толеш.

2 группылан паша: могай ойыртемже дене почеламутлан келшен толеш.

3 группылан паша: мо дене тудо ойлымашлан келшен толеш.

Йоча-влак ыштыме пашаштлан иктешымашым ыштат. Басньын ойыртемжым ончыктат: онай сюжетше, антитеза йоным кучылтмаш, басньын моральже , куштылго йылмыже нерген калакалат

Урокын практический этапше

-Йоча-влак, басньысе герой-влак икте-весышт дене мутланат, туге вет. Айста меат шинча ончылнына нунын мутланымыштым шогалтен ончена. Могай Маскаигын йукшо, могай –Янлык-влакын (йоча-влак сценкым модын, икте-весыштлан ончыктат) .

Урокын рефлексивно-оценочный этапше.

Туныктышо:

-Йоча-влак, айста кластерна дек портылына. Басне нерген могай эше шинчымашым тушко пуртена ыле? (аллегорий, онай сюжет, куштылго йылме, почеламут олмеш почеламут семын возымо ойлымаш манын торлат).

-«Маскаиге» басньым лудмек, могай канашым шкаланда налда. Тиде йодышлан вашмутым тыгерак туналза:

Басньым лудмеке, мый теве мом умылышым…

Урокым иктешлымаш

Туныктышо:

- Йоча-влак, таче урок гычын те мом уым пален налда?

- Мом ушышкыда пыштышда? Мо дене келшыш урок?

Монгысо паша

1. Учебникысе «Басне нерген» текстым лудаш, содержанийжым каласкалаш ямдылалташ

2. «Пормо» басньым лудаш, басньылан келшыше суретым суретлаш