Г1урус мац1алдаса рач1арал раг1абазул дандраял.

Г1урус мац1алдаса рач1арал раг1абазул дандраял.

Кидагоги авар мац1 бечелъиялъе ц1ик1к1араб асар гьабуна г1урус халкъалъулгун бук1араб щулияб бухьеналъ. Г1урус мац1алдаса рач1арал раг1абаз г1емерго цебет1езабуна нилъер мацу1, лъик1алаго бечелъана гьелъул лексика. Гьелъие нуг1лъи гьабула г1иц1го рагъулаб ва пачалихъалъулабгун административияб терминологиялда хурхарал раг1абаз: офицер, командир, адмирал, танкист, госпиталь, исполком, суд, директор…….

Г1урус мац1 гьоркьоб ккун маг1арул мац1алде рач1ун руго халкъазда гьоркьосел политикиял терминалги:

конституция, диктатура, конгресс, президент, забастовка….

Г1иц1го ц1иял раг1абаз лексика бечелъи гуребги, маг1арул мац1 бечелъана г1урус мац1алъул синтаксисалъул асаралда гъоркь лъугьарал ц1иял синтаксисиял г1уц1абаздалъун, ц1иял раг1абазул дандраяздалъун. Гьединал раг1абазул дандраял рижун рач1ана г1урус мац1алъул раг1абазул дандраял бит1ахъего маг1арул мац1алде руссинариялдалъун. Мац1азул г1елмуялда рекъон гьелда абула калькайилан.

Мисалал : комсомолазул къуват, председателасул к1алъай, план т1убай, учительзабазул совещание, къадал газета.

Маг1арул мац1алъул цо-цо раг1абазе ц1ияб маг1аги кьун лъугьарал раг1абазул дандраялги рижун рач1ана ахираб заманаялъ г1урус мац1алъул асаралда гъоркь. Къо абураб раг1ул буго гьеб раг1и бижаралдаса нахъего бук1араб аслияб маг1на, ай бакъ баккаралдаса бакъ т1ерхьинег1ан гьоркьоб заман бихьизабулеб маг1на. Амма т1убанго бат1ияб ц1ияб маг1наялде сверула гьеб раг1и

«Учителасул къо», «Шахтерасул къо» раг1абазул дандраязулъ.

Г1урус мац1алъул асаразда гъорлъ маг1арул мац1 бечелъана ц1иял фразеологиял г1уц1абаздалъунги:

беречь как зеницу ока- ясбер г1адин ц1унизе, точить зубы- цаби чархида кквезе, работать засучив рукава- гъеж гурун х1алт1изе.

Г1урус мац1алдаса рач1арал раг1аби рекъон кколел руго литературияб авар мац1алъул законалда. Г1урус мац1алъул раг1абазде т1аде журалел руго нилъер мац1алъе хасиятал суффиксал, гьел раг1аби, маг1арул раг1абиго г1адин, сверулел руго падежазде, лъугьунел руго ц1иял формаби.

Масала: культурияв чи- культурный человек, культурияй яс- культурная девушка, культурияб рукъ- культурный дом, культуриял г1адамал- культурные люди.

Нилъеца бицен гьабулел ругел раг1абазул дандраял жидер г1уц1иялъухъ балагьун рикьизе бегьула гьадинал т1елазде:

1. к!иябго раг1и г1урус мац1алдаса бач1араб босун, гьеб к1иябго раг1и маг1арул мац1алъул законалда рекъон, гьелъул грамматикияб г1уц1иялда рекъон хисизабун лъугьарал:

ленинилаб зачеталда, школалъул директорасухъе, институталъул ректорасухъан.

1. цо раг1и г1урус мац1алдаса бач1араб босун, цогидаб раг1и маг1арул мац1алдаса босун, амма г1урус мац1алдаса босараб раг1и маг1арул мац1алъул законалда рекъон, гьелъул грамматикияб г1уц1иялда рекъон хисизабун лъугьарал:

к1удияб залалда, газеталъул мухбир, учителасул т1адкъай.

Цо раг1и г1урусалдаса бач1араб босун лъугьарал раг1абазул дандраял, гьеб г1урус раг1и ккараб бак1алде балагьун гьадинал т1елазде рикьизе бегьула:

1. Жинца баян кьолеб раг1илъун г1урус раг1и босун, жиндие баян кьолеб раг1и маг1арул мац1алъул босун лъугьарал раг1абазул дандраял: Пушкинил куч1дул, врачасул бихьизаби, школалъул мина.

1. Жинца баян кьолеб раг1илъун маг1арул раг1и босун, жиндие баян кьолеб раг1илъун г1урус мац1алдаса бач1араб раг1аби босун лъугьарал раг1абазул дандраял:

к1удияб завод, анкьабилеб класс, росдал совет, нижер школа.