Галактикадагы жылдыздуу асман

Галактикадагы жылдыздуу асман

Галактиканын сырткы көрүнүшү жана структурасы Хабблдын сунушташы боюнча үч топко бөлөт:

Эллиптикалык-Е, спиралдык-S, туура эмес-1г. Ар бир галактиканын тобу өзүнүн класстарына тиешелүү таблицада галактикага дал келүү үчүн класстардын жазылышын беогиле. Колдон келишинче алардын аталыштарына мисал келтиргиле.

1. Туура эмес жоопторду “+” белгиси менен жооп бергиле.

а) Биздин галактика кайсыл топко тиешелүү?:

• 5Ь; □ 1г; □ ЕО.

• 50; □ Е2;

б) Эклиптикалык галактика:

спиралдыка салыштырмалуу жай айланат;

спиралга салыштырмалуу тез айланат;

спираль кандай айланган болсо ошол ылдамдыкта айланат.

Туруктуу( кыймылсыз)

в) Е1 тобундагы галактика Е5 тобундагы галактикага салыштырмалуу өзүнө камтыйт :

• Чоң кысылуу; □ бирдей эле кысылуу.

! I аз кысылуу;

г) Көргөзүлгөн галактиканын бизге жакыны:

• Андромеда тумандуулугу;

Кмчмне молекуланын катмары;

_ Гончих Псов топ жылдызы;

1. ^: Центавр А.

1. Ар түрдүү галактиканын түрлөрүн таблицага толтургула.

.

1. Өлчөмдөрү боюнча ирээттеп жайгаштыргыла:

а) жылдыз; в) галактика; д) күн системасы.

б) планета; г) скопление галактик;

**♦ ‘ _

1. Галактиканын катарын аныктагыла, эгерде жаны жылдыздын катарында болуп, жылдыздын көрүнгөн көлөмү т = +17^т, ал эми абсолюттук жылдыздын көлөмү М = -7^т болсо.

1. Биздин галактиканын өчүү ылдамдыгы н_г = 6000 км/с анын так өлчөмү а = 2'. Галактикага чейинки так олчөмдү аныктагыла.

Решение.

1. Формуланы жазып, галактиканын мүмкүн болгон массасын жана туура келген көлөмүнүн аныктагыла .

, где

1. Графиктин жардамы менен спиралдык галактиканын борборуна чейинки аралакты жана жылдыздардын ылдамдыктан болгон көз карандылыгын, массасын аныктагыла (рис. 29.1) . Галактиканын ядросунун катары Я = 20 кпк.

Расстояние от ядра галактик, кпк

Рис. 29.1

Решение.

Ааламдын кеңейүүсү

1. Туура жоопту «+» белгиси менен белгиле .

а) Галактиканын ылдамдатылган ылдамдыгы:

• Жашына пропорциялаш;

СИ ааламдын борборуна чейинки аралыка пропорциялаш;

• Көзөмөлдөөчүгө чейинки аралыка пропорциялаш;

СИ ааламдын борборуна чейинки аралыка тескери пропорциялаш;

' !эч кандай закон ченемдүүлүк орун албаган.

б) Хабблдын турактуулугунун жардамы менен ааламдын кайсыл параметрлерин аныктап алсак болот:

• радиус; □ жарыктануу;

П масса; 1 ) орточо температура.

• жашы;

в) Эгерде галактика ылдамдыгын V = 3000 км/с акырындатса, анда анын аралаган тапкыла:

СИ 4 Мпк; СИ 400 Мпк;

СИ 10 Мпк; мумкүн эмес.

• 40 Мпк;

Указание: кабыл алынган Хабблдын турактуулугу
Н = 75 км/(с • Мпк).

1. Хабблдын турактуулугу Н = 75 км/(с • Мпк)болсо, галактикага чейинки аралыкты тапкыла, эгерде курамында кызыл спектр аралашкан болсо V = 10 000 км/с.

Решение.