Гендік инженерия

Сабақ тақырыбы: Гендік –инженерияның маңызы.

• Оқу мақсаты: Гендік –инженерияның маңызын түсіндіру .

• Ген инженериясының негізгі мазмұны – ағзадағы қажетті генді бөліп алып, оны вектормен біріктіруге саяды. Мұнда көбінесе генетикалық вектор ретінде плазмидалық ДНҚ-ын пайдаланады. Осы үдеріс нəтижесінде алынған гибридті ДНҚ молекуласы (рекомбинантты, яғни рДНҚ), бактерия жасушасына ендіріледі. Бактерия жасушасында векторлардың еселенуі (репликация) нəтижесінде, дайындалған гибридті рекомбинантты ДНҚ молекулаларының да саны арта бастайды. Бұл үдеріс – рекомбинантты ДНҚ-ын клондау деп аталады.

• Гендік инженерия жетістіктері – денсаулық сақтау, ауылшаруашылығы, биотехнология жəне микробиологиялық өндіріс салаларында аса зор практикалық мəні бар проблемаларды шешуде маңызды роль атқарады. Гендік инженерия əдістерін жетілдіру денсаулық сақтау мен ауылшаруашылығы үшін қажетті гормондар, ферменттер жəне антибиотиктерді синтездейтін микроорганизмдердің жаңа штаммдарын алуға мүмкіндік туғызады. Сонымен қатар, жануарлар гендерін бактерияларға ендірудің жіберудің де үлкен практикалық мəні бар. Өсімдік жəне жануар ақуыздарын бактерия жасушаларында синтездеу мүмкіндігі, экономикалық тұрғыдан тиімді болып есептеледі.

Бейнематериал көрсетілімі:

• https://www.youtube.com/watch?v=GvIX1Kwtd5Q

Терминология

Русский язык

Қазақ тілі

Генная инженерия

Вектор

English

Гендік инженерия

Вектор

Плазмида

Genetic Engineering

Манипуляция

Vector

Плазмида

Манипуляция

Сплайсинг

Plasmid

Manipulation

Сплайсинг

Трансгенные организмы

Splicing

Трансгенді ағзалар

Генетическая модификация

Transgenic organisms

Генетикалық модификация

Genetic modification

Сәйкестігін тап:

Термин

Түсініктемесі

Гендік модификациялық ағзалар

Физикалық түрде геномдық хромосомалардан бөлініп, автономды түрде репликациялауға қабілетті ДНҚ молекуласының фрагменттері

Вектор

Бір немесе бірнеше донорлық ағзадан екіншісіне гендік инженерия технологиясын қолданып алынған гендерді енгізу арқылы тірі ағзаның геномын өзгерту

Трансгенді ағзалар

Басқа генетикалық материалды (ДНҚ фрагментін) жасушаға (рецепиент) тасымалдауға қабілетті ДНҚ молекуласы

Плазмида

Жануарлар мен өсімдіктер эмбрионына жаңа гендерді ендіру.

Өзіңді тексер

Термин

Түсініктеме

Гендік модификациялық ағзалар

Бір немесе бірнеше донорлық ағзадан екіншісіне гендік инженерия технологиясын қолданып алынған гендерді енгізу арқылы тірі ағзаның геномын өзгерту

Вектор

Басқа генетикалық материалды (ДНҚ фрагментін) жасушаға (рецепиент) тасымалдауға қабілетті ДНҚ молекуласы

Трансгенді ағзалар

Жануарлар мен өсімдіктер эмбрионына жаңа гендерді ендіру.

Плазмида

Физикалық түрде геномдық хромосомалардан бөлініп, автономды түрде репликациялауға қабілетті ДНҚ молекуласының фрагменттері