Дальтоник ер адамның (рецессивті гені Х хромосомасында орналасқан) қандай жағдайда қызы дальтоник болады?
а) әйелі сау және әйелінің ата - анасының да көру қабілеттілігінің жақсы;
ә) әйелі сау, ал әкесі дальтоник;
б) әйелі су, яғни көру қабілеттілігі жақсы;
в) әйелі сау, ал оның отбасында дальтоник болған емес;
г) ата - аналарының дені сау.
2. Диплоидтық организмде немесе аллельдік ген белгілері бар?
а) 8;
ә) 2;
б) 4;
в) 1;
г) 3;
3. Аллельдік гендер қалай орналасады?
а) әр жұп хромосомада;
ә) гомологты хромосомада;
б) жыныс хромосомада;
в) бір аутосомда және жыныс хромосомда;
г) тақ гендер.
4. Жынысты көбею арқылы (жолымен) белгілердің ұрпақтан ұрпаққа берілуінің негізгі заңдылықтарын алғаш рет дәлелдеген ғалым:
а) Г. Мендель;
ә) Н. В Цицн;.
б) Г. Д. Карпеченко;
в) М. В. Мичурин;
г) Г. Морган.
5. Фенотип:
а) жойылып кететін белгі;
ә) көптеген гендердің өзара әрекеттесуінің нәтижесінде белгілердің дамуы;
б) басым белгі;
в) ата – анадан алынған гендер жиынтығы;
г) сыртқы және ішкі белгілер жиынтығы.
6. Гендердің тізбектелу ілімі бойынша алынған қай факт хромосоманың тұқым қуалаушылық теориясын айқындайды?
а) тізбектелу тобының сан гаплоидтық хромосоманың жиынтығының санына сәйкес келуі;
ә) бір хромосомада біршене геннің болуы;
б) гендердің бірлесіп тұқым қуалаушылығы;
в) гендердің дербес тұқым қуалаушылығы;
г) дұрыс жауабы жоқ.
7. Адамның кез келген белгілерінің бірнеше ұрпақ бойы тұқым қуалау сипатын зерттеу әдісі:
а) биохимиялық;
ә) егіздік;
б) генеалогиялық;
в) цитогенетикалық;
г) популяциялық.
8. Организмнің өзінің белгілері мен даму ерекшеліктерін келесі ұрпаққа беру қасиеті:
а) генетика;
ә) тұқым қуалаушылық;
б) өзгергіштік;
в) селекция;
г) эволюция.
9. Доминантты белгі:
а) жойылып кететін белгі;
ә) басым белгі;
б) ата – анадан алынған гендер жиынтығы;
в) гендердің өзара күрделі әрекеттесуі;
г) сыртқы және ішкі белгілер жиынтығы.
10. Қандай будандастыру белгілердің 9: 3: 3: 1 ара қатынасы байқалады?
а) моногибридті;
ә) моногибридті толық доминанттылық;
б) талдаушы;
в) моногибридті аралық тұқым қуалау;
г) дигибридті.
11. Тұқым қуалаушылықпен өзгергіштікті зерттейтін ғылым:
а) эволюция;
ә) тұқым қуалаушылық;
б) селекция;
в) өзгергіштік;
г) генетика.
12. Қандай белгілерді альтернативті деп атайды?
а) гомологты;
ә) әр түрлі;
б) бірдей;
в) қарама - қарсы;
г) ұқсас.
13. Адам генетикасының қандай негізгі бірден – бір әдістерін білесіз?
а) эмбрологиялық;
ә) физиологиялық;
б) салыстырмалы – анатомиялық;
в) генеалогиялық;
г) палеонтологиялық.
14. Хромосоманың атқаратын қызметі:
а) фотосинтезге қатысады;
ә) клетканың қозғалуына әсер етеді;
б) тыныс алуға қатысады;
в) көмірсу синтездейді;
г) тұқым қуалаушылық ақпараты сақталады.
15. Өсімдіктердің жаңа іріктемелері мен жануарлардың тұқымдарын және ұсақ организмдердің шаруашылыққа қажетті штаммаларын алу әдістерінің жиынтығы:
а) селекция;
ә) генетика;
б) өзгергіштік;
в) эволюция;
г) тұқым қуалаушылық.
16. Геномдық мутация дегеніміз:
а) хромосома санының өзгеруі;
ә) хромосоманың бір бөлігінің екінші бөлігіне ауысы;
б) жеке гендердің сапалық өзгеруі;
в) ДНҚ молекуласындағы нуклеотидтердің өзгеруі;
г) генотипі ауыспалы өзгергіштік.
17. Зиготоға ата – аналарының гаметалары арқылы келіп гетерозиготалы жағдайда үйлесім түзген аллельді гендердің еш уақытта бір - бірімен қосылмауы және өзара әрекеттеспеуі.
а) тіркес тұқым қуалау зңы;
ә) дигибридті шағылыстыруы;
б) гаметалар тазалығы ерекшелігі;
в) моногибридті шағылыстыру;
г) толымсыз доминанттылық.
18. Ч. Дарвин бойынша тіршіліктің негізгі қозғаушы күші не?
а) бір түрдің екінші түрді ығыстыруы және қорек үшін күресте олардың өліп бітуі;
ә) тіршілік үшін күрес және тұқым қуалаушылық негіздегі табиғи сұрыптау;
б) тірі организмдердің мекені;
в) қоршаған ортаға бейімделу;
г) жаттығу, жаттықпау.
19. Ч. Дарвин:
а) эволюцияның негізгі бағыттарын анықтады;
ә) эволюцияның қозғаушы күшін ашты;
б) эволюциялық теорияны генетикамен байланыстыра зерттеді;
в) организмдерді түрге, туысқа, класқа жіктеді;
г) тірі табиғаттың эволюциялық идеяларын баяндады.
20. Гендік рекомбинация ұғымы не мағына береді?
а) клеткалардың бөлінуі;
ә) кроссинговер кезінде немесе хромосомалар түйісінде гендердің жаңадан құрылуы;
б) организмнің өсуі;
в) организмнің күрделенуі;
г) мейозда.
21. Қандай отбасында альбинос бала болмайды (альбинизм гені рецессивті, аутосомды – а)?
а) р АА х аа;
ә) р Аа х Аа;
б) р Аа х аа;
в) р аа х аа;
г) р АА х АА.
22. Органикалық дүние эволюциялық қандай бағыты тірі организм құрылысының деңгейін күрделендіреді?
а) ароморфоз;
ә) дивергенция;
б) дегенерация;
в) идиоадаптация;
г) биологиялық регресс.
23. С. С. Четвериков:
а) тірі табиғаттың эволюциялық идеяларын баяндады:
ә) эволюциялық теорияны генетикамен байланыстыра зерттеді;
б) эволюциялының негізгі бағыттарын анықтады;
в) эволюцияның қозғаушы күшін ашты;
г) организмдерді түрге, туысқа, класқа жіктеді.
24. Қазақстанның ақбасты тұқымды мүйізді ірі қараларын шығаруға қатынасқан ғалым - селекционер:
а) В. Фурсов;
ә) Б. Мусин;
б) Б. Есенжолов;
в) М. Айтхожин;
г) Г. Бияшев.
25. Намазшам гүлінің екі формасын (қызыл және ақ гүлді) будандастырғанда 2 - гибридтің ұрпағында қандай белгілер ажырайды?
а) 1: 1: 3;
ә) 3: 2: 2: 1;
б) 1: 2: 1;
в) 3: 3: 3: 1;
г) 3: 1.
26. Мутация құбылысын зерттеудің практикалық маңызы неде?
а) практикалық маңызы жоқ;
ә) селекцияда бастапқы материал ретінде пайдалану;
б) доминантты белгіні басқару;
в) организмнің өсуін реттеу;
г) жалпы бұл құбылысты анықтау.
27. Хромосомаға және гендік жиынтыққа байланысты денелік клетка қайсысына сәйкес келеді?
а) зиготаға;
ә) сперматозоидқа;
б) эндосперм клеткасына;
в) жұмыртқа клеткасына;
г) гаметаға.
28. Ата – аналары бір – бірінен бір жұп белгі бойынша ажыратылатын дараларды шағылыстыру:
а) моногибридті шағылыстыру;
ә) гаметалар тазалығы ережесі;
б) толымсыз доминанттылық;
в) дигибридті шағылыстыру;
г) тіркес тұқым қуалау заңы.
29. Егер ұрпағында фенотип 1: 1 қатынаста кездессе, онда ата - аналары туралы не айтуға болады?
а) біреуі гетерозиготалы да, ал екіншісі рецессивті гомозиготалы;
ә) екеуі де гетерозиготалы
б) біреуі гетерозиготалы да, ал екіншісі доминантты гомозиготалы;
в) екеуі де гомозиготалы;
г) барлық жауаптары дұрыс.
30. Гетерозис құрылысы бірінші ұрпақтан кейін қалай байқалады?
а) күшейеді;
ә) өледі;
б) бірнеше ұрпақтан кейін белгілер пайда болады;
в) ұрпақ өскен сайын сақталынады;
г) сақталады.
Тест сұрақтарының жауаптары
1 - ә, 2 - ә, 3 - ә, 4 - а, 5 - г, 6 - ә, 7 - б, 8 - ә, 9 - ә, 10 - г, 11 - г, 12 - в, 13 - в, 14 - г, 15 - а, 16 - г, 17 - б, 18 - ә, 19 - ә, 20 - ә, 21 - б, 22 - а, 23 - ә, 25 - б, 26 - ә, 27 - а, 28 - а, 29 - а, 30 – ә
І.С.Б. бөлінетін сұйықтық-гормон
Жыныс жасушаларының бөлінуі- мейоз
Эмбриология нені зерттейді- ұрықтық даму
Адамда хромосома саны-46/23
Күрделі органикалық заттардың жай затқа ыдырауы-катаболизм
Сома жасушаларының бөлінуі- митоз
Барлық тірі ағзалардың ең кіші бөлшегі-жасуша
Ә.
1.Генетика нені зерттейді?- Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштікті
2.Вирустарды зерттейтін ғылым? –вирусология
3.1гр май ыдырағанда бөлінетін энергия? – 38,9 кДЖ
4.Ақуыздың мономерін ата? –аминқышқылдары
5.Адамгенетикасының зерттеу әдістері қаншаға бөлінеді, қандай? – 6 генеалогиялық, цитогенетикалық, егіздік, онтогенетикалық, популяциялық, биохимиялық
6. Аутосома дененіміз не, адамда қанша аутосома бар –гендердің мөлшері, пішіні, орналасуы бірдей болса, 22 аутосома, 1 жұбы жыныстығ ХХ,ХУ
7. Ген терминін енгізген ғалым - И.Иогансен
8. Моногибридті шағылыстыру дегеніміз не? – бір белгісі бойынша дараларды шағылыстыру
9.Хромосомалық ауруларды атаңдар – Даун, Клейнфельтер, Шерешевский
10.Мутация дегеніміз не? – ағзаларда мутагендердің әсерінен өткен генетикалық өзгерістер
11.Мендель қай өсімдікке тәжірибе жасады, қайсы өсімдік доминантты, қайсысы рессесивті – асбұршақ, сары-АА. Жасыл-аа
12.Генеалогиялық әдістер арқылы зерттеу – шежіре, ата тек арқылы зерттеу әдісі
13 Нәруыз биосинтезіне қатысатын органоид - рибосома
14.Барлық тірі ағзалардың ең кіші өлшемі - жасуша
15.Мендельдің бірінші заңы –біркелкілік
ТЕСТ
Тұқым қуалаушылықтың заңдылықтарын зерттеген кезде Г. Мендель қандай тәсіл қолданды?
А) гибридологиялық Б)Биохимиялық
В) цитологиялық Г) химиялық
2. Аллельді гендер қайда орналасқан?
А) бір хромосомада
Б) бірдей локустарда
В) гомологты емес хромосомада
Г) гомологты хромосомалардың бірдей локустарында
3. Фенотип бойынша дигибридті будандастырудың формуласы қандай?
А) 3:3:3:1 Б) 1:2:1 В) 9:3:3:1 Г) 9:1
4.Кроссинговер құбылысы қашан байқалады?
А) митозда Б) мейозда В) амитозда Г) репликацияда
5.Әйелде хромосомалық көрініс қандай?
А) ХУ Б) ХХ В) ХО Г) ХХУ
6. Гендердің тіркеліп тұқым қуалауын кім зерттеді?
А) Г. Мендель Б) М. Мичурин
В) Н. Вавилов Г) Т. Морган
7. Қай организмге полиплоидия тән?
А) адамға Б) мүктерге
В) өсімдіктерге Г) вирустарға
8. “ Гаметалардың тазалығы” заңдылығын кім ұсынды?
А) Т. Мендель Б) Северцев
В) Т. Морган Г) Н. Вавилов
9.Ер адамда қалыпты жағдайда қандай жыныс хромосомалар болады?
А) ХУ Б) ХХ В) ХХУ Г) ХО
10. Толық емес доминантты фенотип б/ша формула қандай?
А) 3:1 Б) 5:1 В) 1:2:1 Г) 9:3:3:1
11. Ген нені кодтайды?
А) үшіншілік құрылысын Б) үшіншілік пен төртіншілік В) біріншілік пен екіншілік Г) нәруыздардың біріншілік құрылысын
12.Жыныспен тіркелмейтін қай белгі?
А) гемофилия Б) дальтонизм
В) альбенизм Г) 6 бармақтылық
13. Тірі табиғаттың алғаш ғылыми жүйелеуді кім ашты?
А) Ж. Б. Ламарк Б) К. Линней
В) К. Бэр Г) Вавилов
14.Эволюцияның басты қозғаушы күші?
А) коньюгация Б) өзгергіштік
В) табиғи сұрыпталу Г) тұқым қуалаушылық
15.Аллельді гендер әрекеттесуіне жатады
А)эпистаз Б) толық доминанттылық
В) полимерия Г) плеотропия
Жауаптар:
А 6.А 11.Г
Б 7.В 12.В
Б 8.А 13.Б
Г 9.А 14.В
В 10.В 15.Б
Генетикалық зерттеулер жүргізуге қолайлы жәндік
А дрозофила шыбыны
Б қоңыз
Ә өрмекші
В шаян
Гендердің хромосомалардың сәйкес бөліктерінің өзара алмасуы қалай аталады
А кроссинговер
Б конъюгация
Ә локус
В транслокация
Бұршақ қандай қасиеттерімен ерекшкленеді
А фенотипте білінетін бірнеше белгілері бар
Ә өсіруге қолайлы
Б өздігінен тозаңданады
В барлық жауап дұрыс
Г. Мендельдің бірінші заңы қалай аталады
А біркекілік
Ә белгінің ажырауы
Б рецессивтілік
В тәуелсіз таралу
Әке-шешесінің қаны І топ болса, ұрпақтарының қан топтары қандай
А І топ
Ә 4 топ
Б 3 топ
В 2 топ
Шешесінің қаны гетерозиготалы 3 ттоп , әкесі 4 топ
А 1,2,4
Ә 2,3,4
Б 3,2,1
В 4,1,2
Гендердің хромосомадағы орын қалай атайды
А тіркесу тобы
Ә кроссинговер
Б локус
В генотип
Ген деген терминді ғылымға кім енгізді
А Т. Морган
Ә С. Четвириков
Б И. Павллов
В В. Иогансен
Г. Мендель қандай өсімдікке тәжірибе жүргізді
А намазшамгүл
Ә бұршақ
Б шомыр
В қызан
Бұршақтың қанша іріктемесі бар
А 40
Ә 30
Б 34
В 25
Г. Мендельдің 3 заңы қалай аталады
А тіркес тұқым қуалау
Ә ажырау заңы
Б белгілердің тәуелсіз ажырауы
В өзгергіштік
Басыңқы гендер қалай аталады
А аллельді
Б рецессивті
Ә геномды
В доминантты
Организмнің ішкі сыртқы жиынтғы қалай аталады
А фенотип
Ә генотип
Б полимер
В полимерия
Бірдей гендер қалай аталады
А гетерозиготалы
Ә полимерия
Б гомозиготалы
В эпистаз
Тіркес топтарының саны неге сәйкес келеді
А хромосомалардың гаплоидті санына
Ә кроссинговерге
Б генге
В локусқа
Моногибридттің будандастырудың F2ұрпағындағы белгілердің генетикалық өзгеруі қалай жүреді
А АА, Аа ,Аа, аа
Ә АА, Аа
Б Аа, АА аа
В Аа, аа
Генетика ғылымы нені зерттейді
А сұрыптауды
Ә тұқымқуалаушылық пен өзгергіштік
Б эволюцияны
В селекцияны
Екі немесе бірнеше аллельді емес доминантты гендердің бірін-бірі толықтырып , белгінің пайда болуы
А комплементарлық
Ә эпистаз
Б көпаллельдік
В полимерия
Белгілі бір белгіге жауап беретін гендер қалай аталады
А аллельді
Ә рецессивті
Б баламалы
В доминантты
Ұқсас хромосомаларда орналасатынын кім дәлелдеді
А К. Коренс
Ә Т. Морган
Б Ч. Дарвин
В И. Н. Вавилов
Аллельдің жұп геннің біруінің доминантты қасиет көрсетіп рецессивті геннің әсерінің байқалмауы қалай аталады
А толық доминанттылық
Ә белгінің ажырауы
Б рецессивтік
В доминанттылық
Доминантты белгі
А анықталатын белгі
Ә белгінің ажырауы
Б бірден көрінетін белгі
В байқалмайтын белгі
Гендердің өзара әрекеттесуі нешеге бөлінеді
А 2
Ә 4
Б 3
В 5
Гендердің жиынтығы қалай аталады
А фенотип
Ә генотип
Б эпистаз
В кроссинговер
Бірнеше доминантты гендер өзара әрекеттесе отырып, бір белгінің көрінуін айқындай түсуін не деп айтады
А комплементарлық
Ә эпистаз
Б полимерия
В көпаллельдік
Тұқым қуалаудың хромосомалық теориясының негізін қалаған ғалым
А Г. Медель
Ә Н. И. Вавилов
Б Т.Моорган
В В.Иогансен
Аллельді гендердің екеуінің де әсері бірдей байқалып, аралық сипаттағы форманың қалыаптасуы қалай аталады
А толық доминантты
Ә толымсыз доминанттылық
Б рецессивтік
В доминанттылық
Әр доминантты ген жеке күйінде өзінің белгісін жарыққа шығара алама
А шығарады
Б шығармайды
Шешесі гомозиготалы қаны 2топ әкесі 4 топ болса, балаларының қан тобы қандай болуы мүмкін
А 2,4
Ә 1,2,3
Б3,4
В 2,3
Ата-аналарына ұқсас белгілерді анықтайтын гендердің бірлесі тұқым қалауы қалай аталады
А кроссинговер
Ә эпистаз
Б айқаспа
В гендердің тіркесуі
Г. Мендельдің зандарын екінші рет ашып дәлелдеген ғалымдарды атаңдар
А Х. Де Фриз
Ә К. Коренс
Б М. Ә. Айтхожин
В Э. Чермак- Зейзенг
Басым гендер қалай аталады
А доминантты
Ә рецессивті
Б аллельді
В кроссинговер
Жұп гендер қалай аталады
А рецессивті
Ә доминантты
Б аллельді
В эпистаз
Әртүрлі гендер қалай аталады
А гомозиготалы
Ә гетерозиготалы
Б комплементарлық
В эпистаз
Тұқымқуалаушылықтың негізгі заңдылықтарының алғаш зерттеген кім
А Т.Моррган
Ә Ч:Дарвин
Б Г. Мендель
В Н. И Вавилов
Аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуінің неше типі бар
А 5
Ә 3
Б 2
В 4
Әке-шешесінің 4 топ болса балалары
А 1,2
Ә 2,3,4
Б 3,4
В 2,3
Намазшамгүл өсімдігіне жасалған тәжірибененің бірінші будандық ұрпағы қандай доминанттылыыққа жатады
А толық
Ә толымсыз
Г.Мендельдің моногибридтті будандастыруға тәжірибие жасау үшін қанша бұршақ алды
А 8023
Ә 7003
Б 5056
В 60232
Бір геннің екінші генге басымдық қасиет көрсетуі
А комплементарлық
Ә эпистаз
Б полимерия
В локус
Аты-жөні___________________________________Сыныбы__________
1.Дальтоник ер адамның (рецессивті гені Х хромосомасында орналасқан) қандай жағдайда қызы дальтоник болады?
а) әйелі сау және әйелінің ата - анасының да көру қабілеттілігінің жақсы;
ә) әйелі сау, ал әкесі дальтоник;
б) әйелі су, яғни көру қабілеттілігі жақсы;
в) әйелі сау, ал оның отбасында дальтоник болған емес;
г) ата - аналарының дені сау.
2. Диплоидтық организмде немесе аллельдік ген белгілері бар?
а) 8;
ә) 2;
б) 4;
в) 1;
г) 3;
3. Аллельдік гендер қалай орналасады?
а) әр жұп хромосомада;
ә) гомологты хромосомада;
б) жыныс хромосомада;
в) бір аутосомда және жыныс хромосомда;
г) тақ гендер.
4. Жынысты көбею арқылы (жолымен) белгілердің ұрпақтан ұрпаққа берілуінің негізгі заңдылықтарын алғаш рет дәлелдеген ғалым:
а) Г. Мендель;
ә) Н. В Цицн;.
б) Г. Д. Карпеченко;
в) М. В. Мичурин;
г) Г. Морган.
5. Фенотип:
а) жойылып кететін белгі;
ә) көптеген гендердің өзара әрекеттесуінің нәтижесінде белгілердің дамуы;
б) басым белгі;
в) ата – анадан алынған гендер жиынтығы;
г) сыртқы және ішкі белгілер жиынтығы.
6. Гендердің тізбектелу ілімі бойынша алынған қай факт хромосоманың тұқым қуалаушылық теориясын айқындайды?
а) тізбектелу тобының сан гаплоидтық хромосоманың жиынтығының санына сәйкес келуі;
ә) бір хромосомада біршене геннің болуы;
б) гендердің бірлесіп тұқым қуалаушылығы;
в) гендердің дербес тұқым қуалаушылығы;
г) дұрыс жауабы жоқ.
7. Организмнің өзінің белгілері мен даму ерекшеліктерін келесі ұрпаққа беру қасиеті:
а) генетика;
ә) тұқым қуалаушылық;
б) өзгергіштік;
в) селекция;
г) эволюция.
8. Доминантты белгі:
а) жойылып кететін белгі;
ә) басым белгі;
б) ата – анадан алынған гендер жиынтығы;
в) гендердің өзара күрделі әрекеттесуі;
г) сыртқы және ішкі белгілер жиынтығы.
9. Қандай будандастыру белгілердің 9: 3: 3: 1 ара қатынасы байқалады?
а) моногибридті;
ә) моногибридті толық доминанттылық;
б) талдаушы;
в) моногибридті аралық тұқым қуалау;
г) дигибридті.
10. Тұқым қуалаушылықпен өзгергіштікті зерттейтін ғылым:
а) эволюция;
ә) тұқым қуалаушылық;
б) селекция;
в) өзгергіштік;
г) генетика.
11. Адам генетикасының қандай негізгі бірден – бір әдістерін білесіз?
а) эмбрологиялық;
ә) физиологиялық;
б) салыстырмалы – анатомиялық;
в) генеалогиялық;
г) палеонтологиялық.
12. Хромосоманың атқаратын қызметі:
а) фотосинтезге қатысады;
ә) клетканың қозғалуына әсер етеді;
б) тыныс алуға қатысады;
в) көмірсу синтездейді;
г) тұқым қуалаушылық ақпараты сақталады.
13. Өсімдіктердің жаңа іріктемелері мен жануарлардың тұқымдарын және ұсақ организмдердің шаруашылыққа қажетті штаммаларын алу әдістерінің жиынтығы:
а) селекция;
ә) генетика;
б) өзгергіштік;
в) эволюция;
г) тұқым қуалаушылық.
14. Зиготоға ата – аналарының гаметалары арқылы келіп гетерозиготалы жағдайда үйлесім түзген аллельді гендердің еш уақытта бір - бірімен қосылмауы және өзара әрекеттеспеуі.
а) тіркес тұқым қуалау зңы;
ә) дигибридті шағылыстыруы;
б) гаметалар тазалығы ерекшелігі;
в) моногибридті шағылыстыру;
г) толымсыз доминанттылық.
15. Ч. Дарвин бойынша тіршіліктің негізгі қозғаушы күші не?
а) бір түрдің екінші түрді ығыстыруы және қорек үшін күресте олардың өліп бітуі;
ә) тіршілік үшін күрес және тұқым қуалаушылық негіздегі табиғи сұрыптау;
б) тірі организмдердің мекені;
в) қоршаған ортаға бейімделу;
г) жаттығу, жаттықпау.
16. Ч. Дарвин:
а) эволюцияның негізгі бағыттарын анықтады;
ә) эволюцияның қозғаушы күшін ашты;
б) эволюциялық теорияны генетикамен байланыстыра зерттеді;
в) организмдерді түрге, туысқа, класқа жіктеді;
г) тірі табиғаттың эволюциялық идеяларын баяндады.
17. Қандай отбасында альбинос бала болмайды (альбинизм гені рецессивті, аутосомды – а)?
а) р АА х аа;
ә) р Аа х Аа;
б) р Аа х аа;
в) р аа х аа;
г) р АА х АА.
18. Органикалық дүние эволюциялық қандай бағыты тірі организм құрылысының деңгейін күрделендіреді?
а) ароморфоз;
ә) дивергенция;
б) дегенерация;
в) идиоадаптация;
г) биологиялық регресс.
19. Қазақстанның ақбасты тұқымды мүйізді ірі қараларын шығаруға қатынасқан ғалым - селекционер:
а) В. Фурсов;
ә) Б. Мусин;
б) Б. Есенжолов;
в) М. Айтхожин;
г) Г. Бияшев.
20. Намазшам гүлінің екі формасын (қызыл және ақ гүлді) будандастырғанда 2 - гибридтің ұрпағында қандай белгілер ажырайды?
а) 1: 1: 3;
ә) 3: 2: 2: 1;
б) 1: 2: 1;
в) 3: 3: 3: 1;
г) 3: 1.
Аты-жөні___________________________________Сыныбы__________
1. Хромосомаға және гендік жиынтыққа байланысты денелік клетка қайсысына сәйкес келеді?
а) зиготаға;
ә) сперматозоидқа;
б) эндосперм клеткасына;
в) жұмыртқа клеткасына;
г) гаметаға.
2. Ата – аналары бір – бірінен бір жұп белгі бойынша ажыратылатын дараларды шағылыстыру:
а) моногибридті шағылыстыру;
ә) гаметалар тазалығы ережесі;
б) толымсыз доминанттылық;
в) дигибридті шағылыстыру;
г) тіркес тұқым қуалау заңы.
3. Егер ұрпағында фенотип 1: 1 қатынаста кездессе, онда ата - аналары туралы не айтуға болады?
а) біреуі гетерозиготалы да, ал екіншісі рецессивті гомозиготалы;
ә) екеуі де гетерозиготалы
б) біреуі гетерозиготалы да, ал екіншісі доминантты гомозиготалы;
в) екеуі де гомозиготалы;
г) барлық жауаптары дұрыс.
4. Гетерозис құрылысы бірінші ұрпақтан кейін қалай байқалады?
а) күшейеді;
ә) өледі;
б) бірнеше ұрпақтан кейін белгілер пайда болады;
в) ұрпақ өскен сайын сақталынады;
г) сақталады.
5. Қандай будандастыру белгілердің 9: 3: 3: 1 ара қатынасы байқалады?
а) моногибридті;
ә) моногибридті толық доминанттылық;
б) талдаушы;
в) моногибридті аралық тұқым қуалау;
г) дигибридті.
6. Тұқым қуалаушылықпен өзгергіштікті зерттейтін ғылым:
а) эволюция;
ә) тұқым қуалаушылық;
б) селекция;
в) өзгергіштік;
г) генетика.
7. Адам генетикасының қандай негізгі бірден – бір әдістерін білесіз?
а) эмбрологиялық;
ә) физиологиялық;
б) салыстырмалы – анатомиялық;
в) генеалогиялық;
г) палеонтологиялық.
8. Хромосоманың атқаратын қызметі:
а) фотосинтезге қатысады;
ә) клетканың қозғалуына әсер етеді;
б) тыныс алуға қатысады;
в) көмірсу синтездейді;
г) тұқым қуалаушылық ақпараты сақталады.
9. Өсімдіктердің жаңа іріктемелері мен жануарлардың тұқымдарын және ұсақ организмдердің шаруашылыққа қажетті штаммаларын алу әдістерінің жиынтығы:
а) селекция;
ә) генетика;
б) өзгергіштік;
в) эволюция;
г) тұқым қуалаушылық.
10. Зиготоға ата – аналарының гаметалары арқылы келіп гетерозиготалы жағдайда үйлесім түзген аллельді гендердің еш уақытта бір - бірімен қосылмауы және өзара әрекеттеспеуі.
а) тіркес тұқым қуалау зңы;
ә) дигибридті шағылыстыруы;
б) гаметалар тазалығы ерекшелігі;
в) моногибридті шағылыстыру;
г) толымсыз доминанттылық.
11. Ч. Дарвин бойынша тіршіліктің негізгі қозғаушы күші не?
а) бір түрдің екінші түрді ығыстыруы және қорек үшін күресте олардың өліп бітуі;
ә) тіршілік үшін күрес және тұқым қуалаушылық негіздегі табиғи сұрыптау;
б) тірі организмдердің мекені;
в) қоршаған ортаға бейімделу;
г) жаттығу, жаттықпау.
12. Ч. Дарвин:
а) эволюцияның негізгі бағыттарын анықтады;
ә) эволюцияның қозғаушы күшін ашты;
б) эволюциялық теорияны генетикамен байланыстыра зерттеді;
в) организмдерді түрге, туысқа, класқа жіктеді;
г) тірі табиғаттың эволюциялық идеяларын баяндады.
13. Қандай отбасында альбинос бала болмайды (альбинизм гені рецессивті, аутосомды – а)?
а) р АА х аа;
ә) р Аа х Аа;
б) р Аа х аа;
в) р аа х аа;
г) р АА х АА.
14. Органикалық дүние эволюциялық қандай бағыты тірі организм құрылысының деңгейін күрделендіреді?
а) ароморфоз;
ә) дивергенция;
б) дегенерация;
в) идиоадаптация;
г) биологиялық регресс.
15. Қазақстанның ақбасты тұқымды мүйізді ірі қараларын шығаруға қатынасқан ғалым - селекционер:
а) В. Фурсов;
ә) Б. Мусин;
б) Б. Есенжолов;
в) М. Айтхожин;
г) Г. Бияшев.
16. Намазшам гүлінің екі формасын (қызыл және ақ гүлді) будандастырғанда 2 - гибридтің ұрпағында қандай белгілер ажырайды?
а) 1: 1: 3;
ә) 3: 2: 2: 1;
б) 1: 2: 1;
в) 3: 3: 3: 1;
г) 3: 1.
17. Фенотип:
а) жойылып кететін белгі;
ә) көптеген гендердің өзара әрекеттесуінің нәтижесінде белгілердің дамуы;
б) басым белгі;
в) ата – анадан алынған гендер жиынтығы;
г) сыртқы және ішкі белгілер жиынтығы.
18. Гендердің тізбектелу ілімі бойынша алынған қай факт хромосоманың тұқым қуалаушылық теориясын айқындайды?
а) тізбектелу тобының сан гаплоидтық хромосоманың жиынтығының санына сәйкес келуі;
ә) бір хромосомада біршене геннің болуы;
б) гендердің бірлесіп тұқым қуалаушылығы;
в) гендердің дербес тұқым қуалаушылығы;
г) дұрыс жауабы жоқ.
19. Организмнің өзінің белгілері мен даму ерекшеліктерін келесі ұрпаққа беру қасиеті:
а) генетика;
ә) тұқым қуалаушылық;
б) өзгергіштік;
в) селекция;
г) эволюция.
20. Доминантты белгі:
а) жойылып кететін белгі;
ә) басым белгі;
б) ата – анадан алынған гендер жиынтығы;
в) гендердің өзара күрделі әрекеттесуі;
г) сыртқы және ішкі белгілер жиынтығы.
Аты-жөні___________________________________Сыныбы__________
1.Генетикалық зерттеулер жүргізуге қолайлы жәндік
А дрозофила шыбыны
Б қоңыз
Ә өрмекші
В шаян
2.Гендердің хромосомалардың сәйкес бөліктерінің өзара алмасуы қалай аталады
А кроссинговер
Б конъюгация
Ә локус
В транслокация
3.Бұршақ қандай қасиеттерімен ерекшкеленеді
А фенотипте білінетін бірнеше белгілері бар
Ә өсіруге қолайлы
Б өздігінен тозаңданады
В барлық жауап дұрыс
4.Г. Мендельдің бірінші заңы қалай аталады
А біркекілік
Ә белгінің ажырауы
Б рецессивтілік
В тәуелсіз таралу
5.Әке-шешесінің қаны І топ болса, ұрпақтарының қан топтары қандай
А І топ
Ә 4 топ
Б 3 топ
В 2 топ
6.Шешесінің қаны гетерозиготалы 3 ттоп , әкесі 4 топ
А 1,2,4
Ә 2,3,4
Б 3,2,1
В 4,1,2
7.Гендердің хромосомадағы орын қалай атайды
А тіркесу тобы
Ә кроссинговер
Б локус
В генотип
8.Ген деген терминді ғылымға кім енгізді
А Т. Морган
Ә С. Четвириков
Б И. Павллов
В В. Иогансен
9.Г. Мендель қандай өсімдікке тәжірибе жүргізді
А намазшамгүл
Ә бұршақ
Б шомыр
В қызан
10.Бұршақтың қанша іріктемесі бар
А 40
Ә 30
Б 34
В 25
11.Г. Мендельдің 3 заңы қалай аталады
А тіркес тұқым қуалау
Ә ажырау заңы
Б белгілердің тәуелсіз ажырауы
В өзгергіштік
12.Басыңқы гендер қалай аталады
А аллельді
Б рецессивті
Ә геномды
В доминантты
13.Организмнің ішкі сыртқы жиынтғы қалай аталады
А фенотип
Ә генотип
Б полимер
В полимерия
14.Бірдей гендер қалай аталады
А гетерозиготалы
Ә полимерия
Б гомозиготалы
В эпистаз
15Тіркес топтарының саны неге сәйкес келеді
А хромосомалардың гаплоидті санына
Ә кроссинговерге
Б генге
В локусқа
16.Моногибридттің будандастырудың F2ұрпағындағы белгілердің генетикалық өзгеруі қалай жүреді
А АА, Аа ,Аа, аа
Ә АА, Аа
Б Аа, АА аа
В Аа, аа
17.Генетика ғылымы нені зерттейді
А сұрыптауды
Ә тұқымқуалаушылық пен өзгергіштік
Б эволюцияны
В селекцияны
18.Екі немесе бірнеше аллельді емес доминантты гендердің бірін-бірі толықтырып , белгінің пайда болуы
А комплементарлық
Ә эпистаз
Б көпаллельдік
В полимерия
19.Белгілі бір белгіге жауап беретін гендер қалай аталады
А аллельді
Ә рецессивті
Б баламалы
В доминантты
20.Ұқсас хромосомаларда орналасатынын кім дәлелдеді
А К. Коренс
Ә Т. Морган
Б Ч. Дарвин
В И. Н. Вавилов
Аты-жөні___________________________________Сыныбы__________
1.Аллельдің жұп геннің біреуінің доминантты қасиет көрсетіп рецессивті геннің әсерінің байқалмауы қалай аталады
А толық доминанттылық
Ә белгінің ажырауы
Б рецессивтік
В доминанттылық
2.Доминантты белгі
А анықталатын белгі
Ә белгінің ажырауы
Б бірден көрінетін белгі
В байқалмайтын белгі
3.Гендердің өзара әрекеттесуі нешеге бөлінеді
А 2
Ә 4
Б 3
В 5
4.Гендердің жиынтығы қалай аталады
А фенотип
Ә генотип
Б эпистаз
В кроссинговер
5.Бірнеше доминантты гендер өзара әрекеттесе отырып, бір белгінің көрінуін айқындай түсуін не деп айтады
А комплементарлық
Ә эпистаз
Б полимерия
В көпаллельдік
6.Тұқым қуалаудың хромосомалық теориясының негізін қалаған ғалым
А Г. Медель
Ә Н. И. Вавилов
Б Т.Моорган
В В.Иогансен
7.Аллельді гендердің екеуінің де әсері бірдей байқалып, аралық сипаттағы форманың қалыаптасуы қалай аталады
А толық доминантты
Ә толымсыз доминанттылық
Б рецессивтік
В доминанттылық
8.Әр доминантты ген жеке күйінде өзінің белгісін жарыққа шығара алама
А шығарады
Б шығармайды
В шығаруы мүмкін
9.Шешесі гомозиготалы қаны 2топ әкесі 4 топ болса, балаларының қан тобы қандай болуы мүмкін
А 2,4
Ә 1,2,3
Б3,4
В 2,3
10.Ата-аналарына ұқсас белгілерді анықтайтын гендердің бірлесі тұқым қалауы қалай аталады
А кроссинговер
Ә эпистаз
Б айқаспа
В гендердің тіркесуі
11.Г. Мендельдің зандарын екінші рет ашып дәлелдеген ғалымдарды атаңдар
А Х. Де Фриз
Ә К. Коренс
Б М. Ә. Айтхожин
В Э. Чермак- Зейзенг
12.Басым гендер қалай аталады
А доминантты
Ә рецессивті
Б аллельді
В кроссинговер
13.Жұп гендер қалай аталады
А рецессивті
Ә доминантты
Б аллельді
В эпистаз
14.Әртүрлі гендер қалай аталады
А гомозиготалы
Ә гетерозиготалы
Б комплементарлық
В эпистаз
15.Тұқымқуалаушылықтың негізгі заңдылықтарының алғаш зерттеген кім
А Т.Моррган
Ә Ч:Дарвин
Б Г. Мендель
В Н. И Вавилов
16.Моногибридттің будандастырудың F2ұрпағындағы белгілердің генетикалық өзгеруі қалай жүреді
А АА, Аа ,Аа, аа
Ә АА, Аа
Б Аа, АА аа
В Аа, аа
17.Генетика ғылымы нені зерттейді
А сұрыптауды
Ә тұқымқуалаушылық пен өзгергіштік
Б эволюцияны
В селекцияны
18.Екі немесе бірнеше аллельді емес доминантты гендердің бірін-бірі толықтырып , белгінің пайда болуы
А комплементарлық
Ә эпистаз
Б көпаллельдік
В полимерия
19.Белгілі бір белгіге жауап беретін гендер қалай аталады
А аллельді
Ә рецессивті
Б баламалы
В доминантты
20.Ұқсас хромосомаларда орналасатынын кім дәлелдеді
А К. Коренс
Ә Т. Морган
Б Ч. Дарвин
В И. Н. Вавилов
Аты-жөні___________________________________Сыныбы__________
1. “ Гаметалардың тазалығы” заңдылығын кім ұсынды?
А) Т. Мендель
Ә) Северцев
Б) Т. Морган
В) Н. Вавилов
2.Гендердің тіркеліп тұқым қуалауын кім зерттеді?
А) Г. Мендель
Ә) М. Мичурин
Б) Н. Вавилов
В) Т. Морган
3. Генетика ғылымы нені зерттейді?
А) сұрыптау мен будандастыруды;
Ә) тұқым қуалаушылық пен өзгергіштікті;
Б) адамның шығу тегі мен тарихын;
В) клетка құрамы мен құрылысын.
4. Организмдердің жаңа белгілер мен қасиеттерге ие болуы:
А) өзгергіштік;
Ә) тұқым қуалаушылық;
Б) будандастыру;
В) сұрыптау.
5. Екі жұп қарама – қарсы белгілері бойынша шағылыстыру:
А) полигибридті;
Ә) дигибридті;
Б) моногибридті.
6. Будандастыру нәтижесінде Ғ1 - де көрінбей қалған белгі:
А) доминантты:
Ә) рецессивті;
Б) аллельді;
В) гомологты.
7. Будандастыру нәтижесінде Ғ1 - де әр жұп белгінің біреуінің көрініс беруі:
А) ажырау заңы;
Ә) өзгергіштік заңы;
Б) Мендельдің бірінші заңы;
В) Мендельдің екінші заңы.
8. Кез келген белгінің бірдей немесе екі түрлі көрінісін анықтайтын жұп гендер:
А) аллельді;
Ә) доминантты;
Б) рецессивті;
В) рекомбинантты.
9. Аллельді гендердің екі түрлі болуы (Аа):
А) гомозиготалы;
Ә) гетерозиготалы;
Б) гомогаметалы;
В) гетерогаметалы.
10. Организмнің ішкі және сыртқы белгілерінің жиынтығы:
А) генотип;
Ә) фенотип;
Б) аллельді;
В) гомологті.
11. Аутосомалар дегеніміз не?
А) жыныс хромосомалары;
Ә) хромосомалардың гаплоидті жиынтығы;
Б) аталық және аналық хромосомалардың біркелкі хромосомалары;
В) дене клеткасының бір түрі.
12. Генетика ғылымының негізін қалаған кім?
А) Г. Мендель;
Ә) Т. Морган;
Б) Н. Вавилов;
В) И. Ивановский.
13. Организмдердің өзбелгілері мен қасиеттерін және даму ерекшеліктерін ұрпақтарына беру қабілеті:
А) өзгергіштік;
Ә) тұқым қуалаушылық;
Б) будандастыру;
В) сұрыптау.
14. Бір жұп белгілері бойынша шағылыстыру:
А) полигибридті;
Ә) дигибридті;
Б) моногибридті.
15. Будандастыру нәтижесінде бірінші ұрпақта бір белгінің көрініс беруі:
А) доминантты;
Ә) рецессивті;
Б) аллельді;
В) гомологті.
16. Будандастыру нәтижесінде екінші ұрпақта екі белгінің де көрініс беруі:
А) біркелкілік заңы;
Ә) өзгергіштік заңы;
Б) Мендельдің бірінші заңы;
В) Мендельдің екінші заңы.
17. Аллельді гендердің екеуінің де доминантты немесе рецессивті болуы:
А) гомозиготалы;
Ә) гетерозиготалы;
Б) гомогаметалы;
В) гетерогаметалы.
18. Будандастыру нәтижесінде бірінші ұрпақта аралық сипаттағы жаңа белгінің жарыққа шығуы:
А) толық емес доминанттылық;
Ә) толық доминанттылық;
Б) доминанттылық;
В) дұрыс жауабы жоқ.
19. бір хромосомада орналасқан гендердің тұқым қуалау ерекшелігін зерттеген ғалым:
А) Г. Мендель;
Ә) В. Иогансен;
Б) Т. Морган;
В) Э. Геккель.
20. Организмнің өз ата - аналарынан гаметалар арқылы қабылдаған гендерінің толық жиынтығы:
А) фенотип;
Ә) генотип;
Б) мегатип;
В) кариотип.
5 532
9 312 
