Հարակատար դերբայ

Հարակատար դերբայ

ՀԱՐԱԿԱՏԱՐ ԴԵՐԲԱՅ

Հարակատար դերբայը ցույց է տալիս առարկայի դրություն, վիճակ՝ որպես ավարտված գործողության հետևանք:

ՀԱՐԱԿԱՏԱՐ ԴԵՐԲԱՅ

ՕՐԻՆԱԿ՝ Քաղցած ձիերը պոկոտում էին փողոցի չոր և հազար սմբակի տրորած խոտը (Ակ. Բ.)

Քաղցած, տրորած հարակատար դերբայներ են:

Հարակատար դերբայը պատասխանում է ի՞նչ արած կամ ի՞նչ եղած հարցերին:

ՈՒնի ած, ացած կամ եցած վերջավորությունները:

Ած

Անորոշ դերբայ՝ մրսել, թռչել, գտնել

Հարակատար դերբայ՝ մրսած, թռած, գտած

Ացած

Անորոշ դերբայ՝ խաղալ, զգալ, հեռանալ

Հարակատար դերբայ՝ խաղացած, զգացած, հեռացած

Եցած

Անորոշ դերբայ՝ մոտենալ, գիտենալ

Հարակատար դերբայ՝ մոտեցած, գիտեցած

ՀԱՐԱԿԱՏԱՐ ԴԵՐԲԱՅ

Հարակատար դերբայի բուն վերջավորությունն է -ած,

իսկ -աց, և -եց մասնիկները հիմքի ածանց են:

-Ած-ով վերջացող ոչ բոլոր բառերն են հարակատար դերբայ կամ ոչ միայն անդեմ բայ են,

ինչպես՝ սիրած, արկած, արարած, դիպված, մթամած, հասարակած, վարկած, հոդված:

ՀԱՐԱԿԱՏԱՐ ԴԵՐԲԱՅ

Կրավորական և որոշ թվով չեզոք սեռի բայերի հարակատարը օժանդակ բայի հետ կազմում է ստորոգյալ:

Օրինակ՝ Ես կանգնած եմ (ստորոգյալ) վայրի ժայռի կատարին: (Վ. Տ.)

Հարակատար դերբայը գոյականաբար գործածվելիս ենթարկվում է ի հոլովման(քնածը, քնածի, քնածին, և այլն) և նախադասության մեջ դառնում է ենթակա, գոյականական անդամի լրացում, մասամբ նաև բայական անդամի լրացում:

ՀԱՐԱԿԱՏԱՐ ԴԵՐԲԱՅ

Օրինակներ ՝

Գիշերվա կերածը (ենթակա) կորած է :

Տաշած (ենթակայի լրացում) քարը գետնին չի մնա: (Ժող.)

Քամու բերածը (ստորոգյալի լրացում) քամին կտանի : (Ժող.)

Վիրավորվածի (գոյականական անդամի լրացում) աչքերում դեռ վախ կա: