Հայկական կերպարվեստ

Ազգային կերպարվեստի բացառիկ գանձերից են խաչքարերը, որոնցից յուրաքանչյուրն ինքնատիպ է: Հայաստանում առաջին խաչքարերը կերտվել են IX դ` արաբական լծի թոթափումից հետո։ Այդ բարձրաքանդակ խաչերով սալերը դարձան միջնադարյան Հայաստանի արվեստի առավել տարածված կոթողները։ Չնայած նրան, որ խաչքարերը հեռավոր կերպով արձագանքում են Եվրոպայի և Առաջավոր Ասիայի ռելիեֆային և թևավոր խաչերին, այնուհանդերձ հատկանշական են միայն Հայաստանի IX – XVIII դդ. արվեստին: Միայն հայկական խաչքարերին է հատուկ ուղղաձիգ սալի տարածական ծավալաձևը, կենտրոնական խաչի տակ քանդակված վարդակը կամ այլ դեկորատիվ զարդ, ծավալի վերին մասում քիվանման ելուստավոր ավարտը։

 Հատուկ և բարձր զարգացման են հասել գեղարվեստական ջուլհակությունն ու կարարվեստը, ոսկերչությունը, դրվագումը, խեցեգործությունը։ Գրքի ձևավորման արվեստը եղել է առաջատար ընդհուպ մինչև XIX դ. և, մեծապես ազդելով այլ արհեստների վրա: Միջնադարյան Հայաստանի դեկորատիվ – կիրառական արվեստի գրեթե բոլոր ճյուղերը էական ներդրում են կատարել համաշխարհային մշակույթի զարգացման մեջ՝ մասնավորապես կենցաղի գեղաձևավորման ասպարեզում՝ ինչպես պաշտամունքային–պալատական, այնպես էլ ժողովրդական։