Иярчен рәвеш җөмлә (Сложноподчинённое предложение с придаточным образа действия)

Иярчен рәвеш җөмлә хәкимуллина Х.Р., Казан шәһәренең Совет районы “11 нче татар гимназиясе”нең туган тел һәм әдәбияты укытучысы

Кагыйдәсе:

• Иярчен рәвеш җөмлә баш җөмләдәге эш яки хәлнең үтәлү рәвешен белдерә һәм ничек? ни рәвешле? кебек сорауларга җавап бирә.

Аналитик төре

• 1.Ялгызак мөнәсәбәтле сүзләр: шулай, шул рәвешчә, шулай итеп.

Мисал

• Печән һәм урак өстендә шулай гадәтткә кергән инде: син болында һәм басуда булырга тиеш.

• 2. Парлы мөнәсәбәтле сүзләр: ничек – шулай , ничек – шул рәвешчә , ничек – шулай итеп .

Мисал

• Син ничек әйтәсең, мин шулай язам.

• 3. Ияртүче теркәгечләр: гүя, гүяки, әйтерсең, әйтерсең лә.

Мисал

• Әйтерсең учлап-учлап вак чуерташ сипкәннәр, су өсте калтырап куйдылар.

Синтетик төре

• 1. Охшату-чагыштыру кушымчасы:-ча, -чә,-дай, -дәй.

Мисал

• Нурый, үз малы җилгә очкан дай , ачынып йөзен чытты.

• 2. Хәл фигыль формасы:

-ып, -еп, -п .

Мисал

• Сәхнәдә тәмам рольгә кереп киткән артист төсле, онытылып, үз ялганына үзе ышан ып сөйли дә сөйли.

• 3.Киләчәк заман сыйфат фигыльнең юклык формасы: -мас , -мәс + -тан , -тән чыгыш килеше кушымчасы.

Мисал

• Нуриәсма, үзе дә сиз мәстән , нишләптер, аңа таба бер-ике адым атлады.

• 4. Сорау кушымчасы:-мыни, -мени.

• Диләрәне алыштырып куйганнар мыни , йөзе сүнеп калган.

• 5. Бәйлек һәм бәйлек сүзләр: кебек, шикелле, сыман, көенчә, төсле, дип, дигәндәй, килеш, күк, хәлдә.

• Канатларын яраланган килеш ,син шул офыкларга җитеп кара .