СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Скидки до 50 % на комплекты
только до

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

Юхма Мишши "Элпи чечекесем"

Нажмите, чтобы узнать подробности

В данной работе рассмотрены произведения чувашского писателя Юхма Мишши в свете традиций чувашского народа. Важный аспект сделан на элементы этнопедагогики  Г.Н. Волкова

Просмотр содержимого документа
«Юхма Мишши "Элпи чечекесем"»

Г?Г? Ямангеева

Юхма Мишшин «Элпи чечек.сем» пове=.

(Шухёш пуянлёх.: жанр хёйев.рл.х. тата поэтики)



Чёвашсен обществёпа культура центр.

Чёваш Республикин наукёпа культура тата литература академий.

Чёваш Республикин Муркаш район.нчи «Шомикри п.т.м.шле п.л\ паракан т.п шкул»



Юхма Мишшин

«Элпи чечек.сем»пове=.



«Аттил» издательство

Шупашкар - 2013



УДК 74?268? Чу

ББК 373?82?512?111?0

Я 95



Ямангеева Г?Г? Юхма Мишшин «Элпи чечек.сем» пове=. (Шухёш пуянлёх.: жанр хёйев.рл.х. тата поэтики)? Шупашкар - 2013?



Г?Г? Ямангеева Чёваш Республикин Муркаш район.нчи Шомик ял.нчи п.т.м.шле п.л\ паракан шкулта чёваш ч.лхипе литератури в.рентет? +ак т.пчев .=. пултаруллё учител.н п.ррем.ш к.неки?

Ал=ырёва Чёвашсен обществёпа культура центр.н Президиум.нче тата Чёваш Республикин наукёпа культура тата литература академий.н Ученёй Совет.нче с\тсе явса ырланё: пичете с.нн.?



Ямангеева

Галина Геннадьевна



Юхма Мишшин «Элпи чечек.сем» пове=.

(Шухёш пуянлёх.: жанр хёйев.рл.х. тата поэтики)

На чувашском языке



Редактор Р?И? Шевлеби

Компьютерный набор О?Ю? Андреевой

Верстка и макет О?Ю? Андреевой

Книга подготовлена к печати в издательстве «Аттил»? Отпечатана в типографии «Орион»?

Тираж 300 экз?



©Ямангеева Г?Г

©Издательство «Аттил»





Талантлё т.пчев

Чёваш ч.лхипе литературине в.рентекен учителсем тёван литература =ит.н.в.сене хёйсен в.ренекен.сем ум.нче =е= мар: п.т.м вулакансем ум.нче активлё пропогандалани мана пит. савёнтарать? В.сен тёван литература хайлав.сене т.пчени чылай чухне хёйсене «критик» е «литературовед» тесе кёкёр.сене шаккаса =\рекенсем «ученёйла» .=.сенчен чылай аслёрах та: тарёнрах та: т.пл.рех те: ёнланмалларах та пулса тухать? +ав вёхётрах .ненмеллерех те?

+авён пек .=сенчен п.ри шёп та лёп Г?Г? Ямангеева учительницён «Юхма Мишшин «Элпи чечек.сем» пове=.? (Шухёш пуянлёх.: жанр хёйев.рл.х. тата поэтики) т.пчев .=.? +ак .= чёнласах та талантлё т.пчев? Эп. ёна пит. савнёса вуларём? Пуринчен ытла мана Г?Г? Ямангеева Юхма Мишшин п.т.м т.нче п.лекен к.некине пит. тарённён: пит. т.р.с ёнланни савёнтарч.? Юхма Мишшин к.неки вёл чёнласах пир.н литературён чи талантлё: чи пысёк п.лтер.шл. хайлав.? Ахальтен мар .нт. ун пирки Парижра тухса тёракан журналра та: Болгарире те: Венгрире те: ытти =.ршывсенче те ырё сёмах каланё? Вёл к.некене Японире те: Китайра та ку=арса пичетлен.? Астёватёп-ха: Чёваш писател.сен Союз.нче Японирен килн. хаклё хёнана: ир.кл. япун к.реш.в.н ассоциаципе ертсе пыракан Такака Такенарипе т.лпулу пулнёчч.? «Эп. «Элпи чечек.сем» к.некене ача чухнех пит. юратса вуланёчч.? Ёна эп. п.р-п.р .л.к-авал пурённё ёсчах хайлав. тесе шутланёчч.? Мускава килсесс.н =ав к.неке автор. чёваш пулнине, вёл халь те пурённине п.лсесс.н: ёна курма ятарласа Шупашкара килт.м? «Элпи чечек.сем» пек к.некесем =амрёк вулакана: уйрём ачасене: чён-чён паториот тата чён-чён ар=ын пулса \сме пулёша==.? «элпи чечек.сем» ман пурнё=ри пит. пысёк вырён йышённё к.неке:» - тер.?

Вырёссен паллё писател.: ученёй. тата т.пчев=и Леонид Кудреватых «Элпи чечек.сем» к.некене «пурнё= чечек.: чёваш литературин чечек.» тесе хакланё?

+акна пёлесасёрах Юхман =ак к.некине хамёр Чёваш Республикинче тапёнакансем те пулч.=? Тем-тем шутласа кёларса: ёна тискерр.н айёплама та пёхр.=? Г?Г? Ямангеева вара: чён-чён т.пчев=. ку=.пе пёхса: =ав Юхмана айёплама хётланнё усал чунлё =ынсене пит. т.р.с критиклет? +акё мана уйрёмах кил.шр.? Ку вёл чёнлёхшён тёни: т.р.сл.х. =иеле кёларас тени.

П.р сёмахпа каласан: эп. Г?Г? Ямангееван «Юхма Мишшин «Элпи чечек.сем» пове=.»? (Шухёш пуянлёх.: жанр хёйев.рл.х. тата поэтики) т.пчев .=не чунтанах ырлатёп? Ёна уйрём к.неке туса пичетлесе кёларни пит. кирл. пулём?

Пит. шанатёп% Г?Г? Ямангеева =акён ев.рл. т.пчев .=.сем =ырса вулакансем те: пире те: т.пчев=.семпе методистсене те: малашне татах та савёнтар.-ха?

2013 =ул?

Р?Н? Ахтимирова-Петрова:

педагогика наукисен кандидач.:

Чёваш патшалёх университеч.н

доценч.: Чёваш халёх.н И?Я? Яковлев

яч.лл. наука преми лауреач.?



УМСЁМАХ

Кирек м.нле писател.н те пултаруллёх аталанёв.нче хёй кил.штерекен: чун-ч.репе =ырнё к.неки пур? Хальхи вёхётри чи паллё прозаиксен шут.нче тёракан чёваш =ырав=ин: Юхма Мишшин: =авнашкал пысёк п.лтер.шл. к.неки: пир.н шутпа: «Элпи чечек.сем» ятлё легенда-калавсенчен калёпланё пове=.? 1969 =улта =ак к.неке чёвашла тухнёранпа (1971 тата1977 =улсенче Мускавра вырёсла та =апённё «Элпи чечек.сем») Юхман чылай историлл. роман.семпе пове=.сем пичетленч.=? Анчах: пир.н шутпа: в.сен хушшинче «Элпи чечек.сенчи» сёнарсем: чёвашсен авалхи рамантикёллё сёрпа сёнланё т.нчи шупкалмар.: т.сс.рленмер.? «Элпи чечек.сем» повесть - Юхма Мишши творчествин чи =\лти шайри произведенисен рет.нче? «Унён «Элпи чечек.сем» к.неки - халёх й.ркелен. илемл. летопись, писатель ёсталёхне пула вёл =.н.рен вит.мл. ялкёшса кайр.»0 - тет Мускавра пурёнакан чёваш академик.: фольклора чунтан юратакан Г?Н? Волков? Вырёссен критик. Л? Кудреватых: чёваш халёхне тата унён культурине лайёх п.лекенскер: Юхман к.некине% «???пурнё= чечек.: чёваш литературин чечек.»:0 - тесе хак парать? Ку повесть хёй.н содержаний.пе кёна мар (кама интереслентермест пул. романтикёллё истори пулём.пе легенда!): сёнарсен хёй.в.рл.х.пе те: стил. - ч.лхипе те: жанрпа композици: сюжет шырав.семпе те Юхма пултарулёх.нчи =.н. сёмах пулч.: литература процесне те =ак ч.р. =.н.л.хсем пархатарлё вит.м к\ч.=? Ахальтен мар «Элпи чечек.сем» к.неке вулакансен чунне =е= мар: повесть историксене те: фольклористсене те: этнографсене те: тюркологсене те: писательсене те кёсёклантарч.: витерч.? Чён-чён литературёри эксперимент пулса тёч. «эльпи чечек.сем» повесть? Ытахальтен-и =ак к.неке чылай ккритиксем - литературоведсем асёрхар.=% Ю?Артемьев: К?Мастеров: А?Салмин? Ют =.ршывра та асёрхаман мар? Акё: пёлхар писател. Ангел Тодоров хёйсен =.ршыв.нче ырёпа асённё? Румынсен ученёй - тюрколог. Ион Константин Парипери т.нчипе п.лекн журналта «Элпи чечек.» =инчен чылай интересл. статья =ырнё иккен? (Шел пулин те: в.сене тупса вулама май килмер.? И?Кузьмин каланине =е= асёнса хёвармалла пул.? Вёл илсе панё тёрёх: Румын т.пчев=и Юхма пу=арёвне =ав тери ырласа йышённё: унён калав.сене Балкан =урутрав. =инчи халёхсен тата турккёсен произведений.семпе танлаштарнё0)?

Диплом .=не суйласа илн. чухне те ёшри туйём =ак темёна алла илме хистер.? Малтан унён содержанилл. пуянлёх. хавхалантарч.% хам халёхён историлл. кун=улне: авалхи =ынсен т.нчекурёмне вит.р туйса илт.м? Пове=.н романтикёллё сёнарлёх.: героикалла пафос.: хёйнеев.р фольклорла туйём - сис.м: прозаикён ч.лхепе стиль шырав.сем: пове=.н композиций.пе жанр =.н.л.х. - лайёх наука .=. =ырма май паракан материал? Диплом .=.нчи хамёр ума =акён пек т.ллевсем лартрёмёр%

_ литературёпа халёх сёмахлёх. хушшинчи =ыхёнусене Юхма Мишшин творчествисене т.сл.х вырённе илсе ёнланма тёрёшни*

_ писатель пултарулахенчи историпе мифологи й.р.сен =ыхёнёвне тишкересси*

_ произведенин содержанилл. ёсталёхне хакласси (тема: проблема: идея палёрём.сем)*

_ пове=.н жанр хёйев.рл.хне унён сюжеч.пе композицине кура: повествовани мелне сёнаса палёртасси*

_ ч.лхепе стиль туртём.сем повесть структуринче м.нлереххине тишкересси?

Паллах: пур ыйтёва та т.пл. татса пама =ук? Кала=ма пу=лани пултёр ку? Каласа =итерменнине малашнехи .=сем в.=лечч.? +апах та ку повесть пирки т.пл.рех кала=малли пул.: кёштах системёласа пёхма хётланни хамшён та: чёваш литературоведений.ш.н те кирл. пулма пултар.?



ХАЛЁХ СЁМАХЛЁХ, ТАТА ЛИТЕРАТУРА

(ХЁШП,Р ТЕОРИ АСПЕКЧ,СЕНЕ М? ЮХМА ПУЛТАРУЛЁХ,ПЕ +ЫХЁНТАРСА СЁНАНИ)

Литература аталанёв.н ник.с.: =ёлку=. халёх сёмахлёх.: халёхён сёмах ёсталёх. пулни пирки пурте п.летп.р: п.летп.р =е= мар: хамёр литература аталанёвне сёнаса пёхсан та у=ёмлах куратпёр? Вырёс литератури классике М?Горький те халёх сёмахлёхне пысёка хурса хакланё: литература аталанёв.н сёлтав.сене фольклорта курнё? Тата та =ир.плетсе калама пулать% м.н чухл. халёхён сёмах пултарулёх. анлёрах: тарёнрах: т.рл. енл.рех: =авён чухл. халёхён литератури те пуянрах: вит.мл.рех? Пёхса тухар-ха эппин литературёпа фольклор хушшинчи хутшёну-=ыхёнусене?

Литературёпа фольклор - хёйне ев.рл. ик. илемл.х система: в.сем хушшинче п.рпекл.хсем те: уйрёмлёхсем те сахал мар? Уйрёмлёхсем литературёпа фольклор =ыхёнёвне хавшата==.: п.рпекл.хсем =аксем% в.сем икк.ш. те сёмах искусстви: икк.ш. те сёмахпа пурнё=а сёнласа памалли т.п мел В?Канюков хёй.н «От фольклора к письменности» к.некинче??? «фольклорпа литература п.р мар: в.сем хушшинчи =ыхёну пурнё= аталанёвне кура п.рмаях улшёнса =.н. пахалёх йышённине»0 палёртса хёварать? Фольклорпа литература =ыхёнёв. пирки Н?Ивановён та тишкер\ пур? «Фольклор =ын пурнё=.пе кёмёл - туйёмне =ут=анталёкри пулёмсемпе танлаштарса палёртатать пулсан: литература обществён социалла аталанёвне сёнарлён у=са парассине малти вырёна кёларать? Обществёри класлёх халёх сёмахлёх.нче те май.пен паларма тытёнать-ха: анчах вёл пурнё=ри хир.=\сене истори енчен т.р.с ёнлантарса парасси патне =итеймест»0 - тет вёл?

Илемл. литература хёй.н аталанёв.нче фольклортан нумай япала илсе пуянланать% халёх шухёш кёмёлне: сёмах вит.мл.х.пе илемл.хне: сёнарсене? Кунта А?М? Горький сёмах.сене асёнса хёварас килет% «Фольклора п.лмен писатель - начар писатель? П.т.м =.ршывсенчи аслё писательсен чи лайёх произведений.сем халёх коллективлё творчествин ылтён-к.м.л арчинчен с.ткен илни»0?

Паллах авллёхра =ырулёхпа литература пулман: халёх хут п.лмен: уншён п.ртен-п.р у==и вёл хёй.н сёмахлё творчестви =е= пулнё? Фольклорта халёхён историлл. й.р.сем: сёмах ёсталёх.пе ёстён =ив.чл.х.н паллёлёх.сем: унён с\нми шухёш - .м.ч.сем сёнланса юлнё?

Этемл.х аталаннё =ем.н халёх сёмахлёх. те аталанса: улшёнса пырать? Пурённё =ем.н халёх шухёш .м.ч. те =.нелет? +апах та киввине п.лмес.р: =.ннине тума =ёмёл мар? Халёхён .л.кхи тертл. те асаплё пурнё=не п.лмеллех: унсёрён =.ннине чун - ч.ререн юратма: уншён к.решме в.ренейместп.р?

Фольклортан писатель хёйне юрёхлё мелсем суйласа илет? +акё 1905-1907 =улсенчи революци тапхёр.нче пит. у=ёмлён курёнса тёрать? П.рисем ун чухне фольклорён консервативлё содержаний.пе формисене мала хура==.: теприсем халёх сёмахлёх.нчен революцилле туртёмлё литературёна тив.=л. новаторлёх =ул. тупа==.?

В.сене халёх поэзий. .=халёхне к.р.ш.в. ч.некен жанрсем: сёнарсем тупма май парать? +авна май: пир.н чёваш литературине т.пчекенсенчен: ёна аталантаракансен п.ри М?Я?Сироткин =апла палёртса хёварать% «,=халёхён иртн. пурнё=.пе к.р.ш.вне пир.н писательсемпе поэтсем хёй .м.ртен аалантарса пынё мелсемпе кётартма тёрёшнине тиркеме ним.нле сёлтав та =ук? Халёхён сёмахлё творчествин паха традиций.сене литература .=.нчен хисепе хуманни вёл - пархатарсёр япала =е=0»?

Халёх сёмахлёхне ик. т.рл. усё курма пулать литературёра? Чи ансат мел: пир.н шутпа: литература произведенине фольклор хайлав. пек =ырни? (Вырёсла каласан: подражани)? Ку туртём чёваш литературинче революцичченех аталаннё тер.м.р .нт. (литературён пу=ламёш утёмсем .нт. в.сем)? Теп.р мел - фольклор произведенине писатель хёй.н =ырав т.ллев.сене шута илсе творчествёллё мелпе усё курни? Халёх ёслёлёх-пуянлёхне писатель =апла майпа усё курни - чи тухё=лё меслет? Тата =акна палёртмалла% фольклор хайлавне писатель творчествёлла майпа усё курнине ансат мелпе илемлетнипе: якатнипе пётраштармалла мар: вёл писатель .=. те мар (вёл та пулма пултарать-ха: унта чару =ук): фольклористсен =ёкёр. вёл? Хальччен литература наукипе историй. «фольклортан хёпайман» литературёсене «младописьменный» тесе ят параканчч.? +акнашкал шаблон хал. те т.л пулкалать-ха: анчах чёваш литератури =ырулёхченех пулни капла каланине сирсе ярать?

Юхма Мишши =ырас ёсталёхне илес пулсассён: унён п.т.м пултарулёх.нче халёх сёмахлёх.п. ёс-хакёл пуянлёх. палёрать? Анчах вёл: пир.н шутпа: ахаль юрё=ё - юмах=ё мар: фольклор популизатор. те мар: вёл =ак пуянлёхпа п.лсе: творчествёллё усё курма п.лекен литератор?

«Юхма Мишшин пултарулёх.н паха ен. вёл - историлл. событисемпе пурнё=ри пулёмсене фольклорти т.сл.хсемпе усё курни? В.=.мс.р т.пчет вёл чёвашсемпе к\рш.лл. халёхсен кун=улне: .м.ртенхи аталёнёвне: этнографилл. уйрёмлёхсене: ч.лхи пуянлёх.пе асталёх искусствине: кайран илемл.х «меслеч.семпе усё курса пысёк п.т.млет\сем тёвать0»?

Юхма Мишши чёваш хресчен.сен йёли-й.ркине: ялти =ынсен .=не-х.лне: шёхёш-.м.тне т.пчен.? ,= хы==ён вёййа тухнё: халёх уяв.сенче =\рен.: ялти ватёсемпе т.л пулса кала=нё: халёх юрри-сёввин уйрёмлёхне ёнланма: халёх .мах.сене: халап.сене астуса юлма тёрёшнё?

Вёл метафорёсемпе: хёйне ев.рл. танлаштарусемпе: =.нелле тунё эпитетсемпе пуяннине палёртса хёварас килет? Уйрёмах халёх пултаруллёх.пе ёнёл=лё усё курать? Юхма Мишшин =ак ырё ен.сене палёртса Пет.р Хусангай ун пирки «кашни сёмаха ёнланма тёрёшать: халёх пултарулёх.н хёйнеев.рл.хне лайёх п.лет: халёха кирл. япаласем =ырать:» - тен.?

+акна калас килет% кирек м.нле жанрпа .=лесесс.н те Юхма Мишшин хёй.н стил.: хёй.н =ырас меслеч.? +акё хаклё та литературёра? Вёл хёй.н к.некисем валли хастарлё: =.клен\лл. кёмёллё: к.реш.ве хат.р геройсене суйласа илет? Унён произведений.сен герой.сем - =унатлё: пысёк шухёш-.м.тл.: паттёр та хёюллё? Тёван =.ршыва чунтан юратакан =ынсем?

Юхма Мишши ача-пёча валли те пайтах юмах к.некисем: сёвё-калав: повесть: пьеса =ырнё? Вёл халёх юмах.сем тёрёх урёхлатса: е хёй юмах ев.рлетсе к.в.лл. прозёпа =ырать? Т.сл.хрен% «Халат юмах.сем» к.некинче п.р юмахне юрё тен.? Ку произведенисем унён паториотла шухёшлё: халёхшён: т.р.сл.хш.н-чёнлёхшён к.р.шекенсене мухтать? Юхма юмах.сене паттёрсем: кереш\=.сем =инчен =.клен\лл. калать?

Халёх ёсхакалне с.м авалтан сыхланса юлнё халап-юмаха е ытла авалах та мар пулса иртн. .=сем =инчен калакан хыпарсене пухса нумай тишкерн.: .=лен. Юхма? Вёл хёй.н произведений.сенче фольклор материал.пе час-часах усё курать? Ку туртём унён истори тематикине хускатнё пур произведений.сене те пырса тивет?

«Чёвашсен паллё педагог. Г?Н?Волков профессор Юхма Мишшине «чёваш мифологий.пе фольклорне чи лайёх п.лекен =ынсенчен п.ри» тесе палёртнёчч.? Паллах халёх пултаруллёхне тирпейл.н пухса-т.пчесе пырса: ёна хёй.н произведений.сенче пропагандёласа: халёх сёмахлёхне юратма ч.нсе: =ав пуянлёха килес ёрусем валли сыхлама йыхёрса: Юхма писатель питех те пысёк: питех те пархатарлё .= тёвать0»?

Хёй.н произведенисене =ырнё чухне писатель фольклор материал.семпе =е= усё курмасть: чёваш халёхён иртн. кун=ул. =инчен калакан чён-чён историлл. документсемпе те усё курать? Унён калав.семпе пове=.сенче фольклор материал. чён-чён историлл. материалпа п.те=н. пек пухса пыра==.? Халап-юмахран: легендёсенчен илн. геройсем историлле .=сене: чён-чён историлл. =ынсемпе хутшёна==.?

Юхма Мишшин хёй.н ев.рл. меслетпе =ырнё произведенисем нумай вулаканён кёмёлне хытах интереслентере==.? Сёмахран «Мускав =ул.» раманра писатель Пёртас ятлё «Чёвашш княз.н» сёнарне илсе кётартнё? КУ вёл - халёх легенди-преданисенчен илн. сёнар? «Пёртас князь» 1611-1612 =улсенче чён пулса иртн. историлле .=сене - Д?Пожарскийпе К?Минин пу=арса янё Чулхула ополченине хутшённё? Польшёпа Литва интервенч.сене хир.= к.решн. иккен?

«Кёвак =.мрен» романра писатель легендёран илн. чёваш х.р-паттёрне сёнлать? +ак х.р-паттёр Пугачевён к.реш\ри =ывёх юлташ.сенчен п.ри пулса тёрать? Кунта вёл чёваш хёлёх.н чи маттур ывёл.-х.рсем Емельян Пугачев ертсе пыракан хресчен вёр=ине анлён хутшённине ёста кётартса парать? «В.=ев=. шёпи» историлл. пове=ре автор пире патша саманинче пултаруллё =ынсен шёпи м.н тери телейс.р пулнине .ненмелле сёнаса парать? Калавра эпир чёваш ачипе палашатпёр? Вёл т.л.нмелле аслё ача? Хёй т.лл.н кайёк пек в.=мелли =унат ёсталать: велосипед шухёшласа кёларать: анчах ёнё=сёр в.=евре \ксе вилет? Писатель .нентерн. тёрёх «вёл ик=.р =ул .л.крех пурённё»: апла ку .= ХVII .м.рте: Чёваш =.ршывён кёнтёр енче: Сёкёт ял.нче пулса иртн.?

+апла ытти калавсенче те легендёри геройсем историри чён-чён =ынсемпе юнашар пыра==.?

Историпе халёх легенди: преданий. тачё =ыхёнса тёракан произведени - «Элпи чечек.сем» повесть? Кунти легендёсем тах=ан пулни-иртни: пиншер =улсем хушши халёх ёс.нче пурённё паттёр .=сем? В.сем: писатель ёсталёхне пула: =.н.рен вёй илн.: ч.р.лсе тёнё?

Пир.н шутпа: Юхма творчествин чи паллё ен. - фольклор материалне: пултаруллёх т.лле.сене п.лсе палёртса: тухё=лё: сёнарлё усё курма п.лнинче? Ку - унён стиль паллий.? Фольклорён сёнарлёхпа шухёш хёватне герсикёпа паториотизм пафосне: романтикёллё =.клен\лл. с.мне вырёнлё к.ртет хёй.н произведений.сене паллё писатель? «Мифологизм чир.» лекн. Юхма Мишшине: анчах вёл: пир.н шутпа: пархатарлё «чир»: литературёна усё к\рекен: пуянлатакан ёсталёх? Латинла Америкара т.нчипе паллё Г?Маркес: М?Сильва: Ж?Амаду писательсен пултарулёх.нче те: Ч? Айтматов прозаик ёсталёх.нче те «мифологизм» текен фольклортан вёй илекн ёсталёх юхём. палёрать?

Пур чухне те ёнланатпёр-ши: йышёнатпёр-ши эпир писател.н =акнашкал =ырас туртёмне$ Акё: В? нестеров хёй.н п.р статьинче Юхма пултарулёхне коммунистла позицирен пёхса хаклать? Илсе пёхар-ха хёшп.р сёмах.сене% «???увлекается созданием собственных версий по истории Чувашии»: «не показывает классовую борьбу»: «создает идейно рыхлые произведения»0??? Сулёмлёрах илт.нт.р тесе: вырёслах илсе патёмёр? +ак сёмахсенчен эпир писатель пултарулёхне п.р ен.нчен - идея т.л.ш.нчен =е= - хакланине куратпёр? Ку вёл - т\нт.р социологизм вит.м.?

Писатель ир.к. вёл легендёпа усё курасси? Нестеров шуч.пе вара Юхман произведенисенче т.л пулакан халёх легендисем чён историлл. документсем пек курённи япёх? Япёх мар: аван? Вёл литературёри сёнарлёх принцип.сене шут илсе усё курнё легендёсене? Историпе литература т.ллев.сем урёх-=ке!

Аваллёх колорич.: халёх ч.лхи (=ылёхлё эпир% маннё .л.кхи чёвашсем пек кала=ма!): халёх йёли-й.рки: этнографилл. сёнсем: сёеарсем романтикёллё: лирикёлллё: драматизмлё сён-сёпач.: =ив.=: ёста калапланё сюжет - =аксем .нт. Юхма пултарулёх.нчи =.т.н\сем? Халёх истрине эпир тип.-тип. документсем урлё мар: туйёма пырса тивекен сёнарсем урлё куратпёр: хамёр халёх историне =авна пула хытёрах хисеплетп.р? Унён произведений.сен историлле содержаний. фольклор материал.пе усё кунипе пуянрах: тарёнрах: туйёмлёрах?

+апла Юхма Мишши пултарулёх.нче эпир ви=. т.п паллине куратпёр: историлл. шухёшлав сулём.: флольклор: мифологи материал. тата писател.н ч.лхе туй.м.пе ёсталёх.? +ак уйрёлми ви=к.тесл.х Юхма Мишшин пултарулёх.нчи паллё вырён йышёнакан «Элпи чечек.сем» пове=.нче те яр-у==ён курёнать?



«ЭЛПИ ЧЕЧЕК,СЕМ» ПОВЕ=.Н ТЕМА? ПРОБЛЕМА? ИДЕЯ ТУРТЁМ.СЕМ?

Кирек епле литература хайлавне вулама тёрсан: эпир хамёр ума =аплы ыйтусем лартатпёр% м.н каласшён писатель: м.н =инчен сёмах пу=арнё$ Чи малтан ятне пёхатпёр? «Элпи чечек.сем»??? Т.рл. шухёш-туйём =урата==. ку сёмахсем? Элпи - авалхи чёваш яч.: лингвистсем калашле архаизм? Апла кунта темле асамлёх: вёрттёнлёх: романтика: лирикёллё пулём: юрату: чёваш пики??? Йёнёшмастпёр: чёнах та пур иккен в.сем? Чечекс.р тенинче вара эпир каллех лирикёллё - романтикёллё сёнар куратпёр?

Аваллёх: чёвашсен историй.: легендёсен асамлёх.: романтикёллё шёпасем - =аксем пурте «Элпи чечек.нче»? Унён герой.сем (хальхи геройсемпе п.рлех авалхи чёваш =ыннисем те пур кунта) халёх шёпине - историне хисеплеме в.ренте==.: чунра наци туй.м.сене хёпарта==.?

Г?Н?Волков академик к.некен вырёсла тухнё умсёмах.нче те асёрхамасёр чётаймасть% «???вечная молодость легенд: удивительно романтичных и настолько современно звучащих: особенно когда речь идет о человеческих взаимоотношениях: о борьбе добра и зла: что читать их без волнения невозможно»0?

+ак повесть сюжетпа тата композици й.ркипе =ыхённё вунтёхёр калав - легендёран тёрать? Кашни калавён хёй.н герой.сем пур? +апах та пове=.н т.п шухёш.пе =ыхённё сёнарлё символсем икк. - халёх тата Тёван =.ршыв: унсёр пу=не =ынлёх: чунлёх: туслёх ыйтёв.сем те =ук мар пове=ре? Легендёсен пу=ламёш.нче те в.сенче эпир яланах Ентимер мучипе т.л пулатпёр? Кам-ха вёл Ентимер$ Ентимер вёл - халёх? Халёхран илн. сёнар?

+ул.пе =.р =улалла =ывхарса пырать пулин те: Ентимер мучи хал. те конюхра .=лет? М.н п.ч.кренех вёл лашасем пёхса \сн.? Вёл ялти чи ёста юмах=ё: хёй.н вёрём кун - =ул.нче тем е курнё: тем те илтн.: тем =инчен те каласа пама пултарать? +ут=анталёк лайёх ёнланать: ч.рчунсен йёли-й.ркине п.лет? «+ут=анталёк вил.мс.р? +ут=анталёк этеме те вил.мс.рлетме пултарать? Халёх сёмах-юмахне ёна йёлтах .ненмелле? +ук =.ртен пур тунё япаласем мар в.сем»: - тет Ентимер мучи?

Акё в.сем пулёра («Йёрёс хурён юрри»)? Илемпи сёмах.нчи хурён юрланине Ентимер мучи тимлесех итлет? +ак кёвакарнё =\=-сухаллё ватё =ын ка=хи с.млехе тимлесех итлени пире т.л.нтерсе ярать? Вёл пире асамлё шур сухал пекех курёнса каять? Мучи: тарённён сывласа илсе: хуллен юрласа ярать%

+.нтерсе таврёнайтёр часрах?

Ман пирки вёл пачах ан пёлхантёр:

Юрату ман них=ан с\нес =ук???

Паллах: вёл Илемпи юррине юрлать? «Итлеме п.лес пулать? +ёваплё чунсем: т.р.сл.ш.н: чёнлёхшён: Тёван +.ршывшён к.решсе .н тёкнё =ынсем =е= ун юррине итлеме пултара==.»: - тет мучи?

Л.п.шсене те вёл ч.п. пек курать («Элпану пикепе Акташ =инчен») Акё: ик. л.п.ш в.=се тухр.= те п.р-п.ринпе выля-выля утмёлтурат =е=ки тавра =аврёнма тытёнч.=? М.н тери хитре л.п.шсем! «Л.п.шсене ан тив.р: в.семЭлпану пикепе Акташ: в.сене выляма ан канс.рл.р»: - тет Ентимер мучи?

Сёрт =инчи х.рл. чечексене татма тёрсан та вёл в.сене таттармасть («Элпи чечек.сем»)? Чечексене ачашласа илсе вёл =апла калатб% «Элпи чечек.сем в.сем: Элпи чечек.сене татма юрамасть? Ку чечексем - Элпин юн тумлам.сем»?

«Чёнах \апла пулнё-и вара$» - тесе ыйтсан мучи% «Юмаз мар вёл эп каласа кётартни: чён пулни? Эп. мар: халёх =апла шутлать»: - тет?

Шел: ун чухне хальхи пек =ыра п.лекен чёвашсем пулман: тем чухлех =ырса хёварнё пул.чч.=?

«Аслаттейсем - аттесен =.р.»: - тет ёшшён автор м.н авлтанах чёвашсем пурённё вырёна: уйсемпе хирсене: вёрмансемпе юханшывсене: тёван к.тесе»? Чёвашсем с.м авалтанах =.р .=лесе пурённё: =.р.=не калама =ук лайёх п.лн.: =.р.=.н ёстисем шутланнё? +.р те: хуп-хура тёпраллё: тулёх =.р: хёйне юратакансене кёмёлланё% пуян тырпул пехиллен.? +.р.= ёсталёхне чёвашсем ламран лама: йёхран йёха парса пынё???»0?

Ч.р. пек курнё пир.н аслаттейсем хёйсене тёрантаракан: юлашкинчен хёй ытамне илекен =.ре? +умёр =уман чух ку==ул.пе шёварнё: йывёр кунсенче: вара-хурахсем: тёшмансем тапёнса килесесс.н: ёна =ёлса хёварма пурте п.р =ын пек =.кленн.? Чёваш халёх хушшинче вара Янтуканпа Актанай: Ахунпа Чавтар: Элпипе Шевлепи пек маттур ывёл - х.рсем яланах =.тел.кл. пулнё? В.сем Тёван =.ршыва х\телессине нимрен хаклё хунё? Халёх вара в.сене =.ршер =ул хёй.н ч.ринче упранё: в.сем =инчен сёвё-юрё хунё: мухтанё?

«Х.вел т.рри» легендёра эпир паттёр сунар=ё Ка=ал =инчен вуласа п.летп.р? ???,л.к-авал т.нчере ви=. х.вел пулнё? +.р =инче пит. ёшё пулнё: х.л сиввине =ынсем п.лмен? Т.рл. ырё =им.=сем: паха тырпул =ит.нтерн.? Та=тан =апла куштансем тупённё: в.сем =ынсене х.т.ртсе: хёйсем майлё =авёрса: ви=. х.велтен ик. х.велне ухёпа пертерсе \кере==.? Вм==.м.ш х.вел. хёраса тарса каять? +.р =инче сив. пу=ланса каять? Тырпул пулмасть: =ынсем хушшинче вы=лёх пу=ланать? +ынсене х.вел тавёрса парса: телейл. тёвас тесе: аслати сассилл.: вёйлё сунар=ё Ка=ао =.лен-калтасемпе =апё=ать: юлашкинчен: хёй.н пурнё=не парать? Сулахай аллине татса юн.пе т.ве =ёмне п.ветет? +ынсем вара: =ав йёмёх х.рл. =ёмсенчен х.вел т.ррилл. сурпансем: ар=ын к.писем т.ртсе тёхёнма пу=ланё? Май.пен вара х.вел =ынсем патнелле таврёнать? Телейл. кунсем пу=ланнё? П.т.м этемл.х савённё? Ка=ал сунар=ён ырё ятне халёх них=ан та манм.: .м.р-.м.п пархатарлён асёнса пурён.? Кашни т.р.ре - унён .=.: тивлеч.?

«Яштака хёва пек йёрёс пулл.: сар чечек пек чипер сён-питл.» Илемпипе унён « вёйлё та ёслё: халат ку=лё: ёраслан ч.рилл.» савний. Янтукан =инчен пире автор «Йёрёс хурён юрри» легендёра паллаштарать?

Тёван =.ршыва тискер тёшман тапёнса к.рсен: в.сем =апё=ёва тухса кайнё? Илемпи яланах ё=та йывёр: хёрушё: унта васканё? П.ррехинче Илемпи тёшмансен аллине лекет? Тем т.рл. асаплантарсан та: вёл тёшмансене п.р сёмах та каламасть? Пу=.нчи тутёрне салтса илет те =илпе в.=терсе ярать% « В.\се =ит: тутёрём: савни патне? Маншён та: халёхшён та: Тёван =.ршыв х.н-хур.ш.н те тавёртёр вёл!» - те? +апла каланё та Илемпи: тёшмансен ку=. ум.нчех: йёрёс пулл.? кётра =\=л. шурё хурён пулса тёнё? Паллах: Янтукан тёшмансене пуринш.н те тавёрнё? Вёл пур чухне Янтукана х.=сем те: сёнёсем те витмен?

«,=халёхён м.нпур тёшманне п.терсен: =.р =инче п.р усал шухёшлё =ын та юлм.? Вара т.нчере пысёк уяв пул.: =.н. пурнё= пу=лан.? Илемпи те ч.р.лсе тёр.? Пурте .=л.=: п.р-п.ринпе кил.штерсе пурён.=? Усалсем: .=халёхне вёр=ёпа хёратакансем пулм.=»0?

Хёюллё та илемл. чёваш х.р. Элпи пире хёй тыткённе илет («Элпи чечек.сем»)? «Чипер Элпи» тесе ч.нн. ёна таврари ялсенче? Сён.пе =е= мар? .=.пе те маттур пулнё вёл: анчах пуринчен ытла халёха сассипе савёнтарнё: юрласа ярсан: саркайёк юрлать тей.н? Чаплё юрё= пулнё вёл? Хаяр тёшман тёван =.ре хупёрласа илсен: Элпи хёй.н хастар юррине юрласа м.нпур халёха тёван =.ре х\т.леме ч.нн.? Тёшман ёна касса пёрахасшён пулнё? Элпи пытанман? Хёй патне =ывхаракан тёшман =ар. =ине мёна=лён пёхса тёрса юрё хы==ён юрё шёрантарнё? Чёвашсене =.нме йыхёрнё? Чёвай.к.тесем Элпи патне =ывхаракан тёшмансен =улне п\лме .лк.реймен? Х.= пырса =апнипе Элпин яштак п.в. =.ре \кет? Элпин вилтёприй. =ине х.п-х.рл. чечексем шётса туха==.? Ку чечексем - Элпин юн тумлам.сем? Элпи юрри паттёрсене хастарлёх парса: тёшмана =.нтерме пулёшнё?

Т.л.нмелле шёпчёк =инчен: унён юратёв. =инчен каласа кётартнё «Шёпчёк» легендёра? Мучи каланё тёрёх: шёпчёк юрату юрри те: ылхан юрри те: телей юрри те: тунсёх юрри те мухтав юрри те юрлама пултарать: им.ш? +ак шёпчёк к.рен\т туратти =ине ларса: юрату юррисене савнине юрласа панё? Анчах в.сене телейл. нумая пыман? Усал =ил =аксене к.в.=се .м.рл.хе телейс.р тума шутланё? Йывё= хёрать? Ё=та кёна шырамасть пуль вёл хёй.н тусне? Савнине ч.нсе юрёсем юрлать? Вёл хёй.н телейне к.тет: пуласлёхне шанать?

Курнё-и эсир уйёх =ине тулли витре =.клен. х.ре$ Ку вёл - Пинесл\? («Хуркайёк =ул.»)? Автор ёна «пир.шти пек чипер»: «кёлкан пек =у=л.»: «т.пс.р тин.с пек кёвак ку=.сем» тесе сёнласа кётартать? Пинесл\ лайёх юрланё? Пинесл\на юрё=ё пулнёшён: хёй юрё туса хёй юрланёшён усал тухатмёшсемпе юмё=сем ёна курайман? Темен те туса пёхнё в.сем ёна: анчах х.р юрлама пёрахман? Аптёранё енне в.сем тухатласа Пинеслуна уйёх =ине ёсата==.? Ан юрлатёр: ывёнса тётёр тесе: хулпу===.й. =ине ик. тулли витрелл. к.венте =акса яра==.? Пинеслуна хётарас тесе: унён савний. Асан: ёмёрткайёканни пек вёйлё =унатсем туса: уйёх =ине в.=се каять? Тухатмёшсем =акна сиссе: ёна =\лтен аташтарса яра==.? Пинеслу в.=.мс.р хурланса й.н.: хёйне савний. килсе илессе паян кун та к.тет: тет?

«Л.п.шсене выляма ан канс.рл.р: в.сем элпану пикепе Акташ»: - тет Ентимер мучи? Хёюллё та паттёр Акташпа Элпану пикен таса юратёв. =инчен» легенда?

П.р чухён та ватё:паттёр =ар=ыннин Акташ ятлё ывёл. Кушламар пинп.в.н х.рне Элпануна юратать? Пинп\ х.рне Акташа парасшёнах мар: =авёнпа та Акташ вёл м.н хушнё =авна тума тёрёшать? Акташ савнине =ич. уйёх та =ич. эрне те =ич. кун к.ме хушса? Пинп\ хушнипе пёрттасен патши патне тухса каять? Пёрттасен =.рне ют йёхсем тапёнса килн.?

Минтук ятлё усал Элпану чиперл.хне тата Пинп\ пуянлёхне хапсёнанаканскер: Акташа вилн. тесе п.лтерет? чирлесе =кн. Элпану к.тсе илет-илетех хёй.н савнине: анчах в.сен савёнё=. нумая пымасть: Акташ =арсем пухса пёрттасен патшине пулёшма тухса каять? усал кёмёллё: каварлё Минтук: Акташ тухса кайсанах: ют йёхсене .ртсе килсе: пинпу карманне хупёрласа иле==.? Тискер =апё=у пынё вёхётра Акташ хёй.н =ар.пе персе =итет? Унён савний. пашньёра! М.нш.н юрату яланах телейс.р в.=ленет-ши$ +ак хаяр тытё=ура сутёнчёк Минтук Акташа в.лерет: пашн. =инчен в.=ех курса тёнё Элпану ухххине Минтук =инелле ярать: вара хёй =\лтенех савний. патне сикет???

Акташпа Элпану чун.сем .м.рне те вилме==.: в.сем л.п.ш пулса тёнё? Ирсерен в.сем х.велёшшинче выляса в.=се =\ре==.: иртсе кайнё телейл. кун.сене аса иле==.: пурнё= =апла .м.рл.х пулнёшён савёна==.?

М.н тери ытараййми легенда!

«Ку вёл .м.рл.х юратёв.: .м.рл.х пурнё=а: халёх .м.тне ламран-лама =итерме пулёшакан легенда» (106с?)

,л.к пушар вучах ум.нче .=лекен х.рарёма к\рентерсе усал сёмах каланипе тухать: вуткайёк =иленет: тен. («Вуткайёк»)? Т.р.с юмах? .л.к-авал =ынсем вут тупма п.лмен: сив.рен х\т.ленме те: ёшё тумтир тума та п.лмен? П.р ырё кёмёллё х.рарём: улпике: =ынсене телей: ырлёх к\рес тесе: тем т.рл. пысёк =ул туса: йывёрлёхсене =.нсе: вуткайёка тупса килет? Хёй ырё кайёк =ынсене вут парнелен.: вутпа усё курма в.рентн.? П.ррехинче: Улпике кёмака ум.нче .=лен. чухне ёна п.р хёрарём к\рентерет? Вуткайёк - ырё кайёе - =акна йёлтах илтн.? Илн. те к\рентерекен х.рарёма тавёрнё? Йёлтах =унтарса янё? +авёнтан пу=ласа вут х.рарёма к\рентерекен =ынна тавёрать?

Лайёх та ырё юмах? Х.рарёма хисеплемелле? Х.рарём вёл - анне: вёл пурнё= паракан.?

Писатель халёхсем хушшинчи туслёха мухтать? Вёл чёваш: вырёс: тутар тата ытти халёхсем м.н авалтан чён-чён телейш.н п.рле к.решнине =ырса кётартать («Шевлепи сёрч.»: «Нарутник»: «Ямансар пахча=»)?

Маттур чёваш х.р.н паттёрлёх. =инчен каласа кётартать пире автор «Шевлепи сёрч.» легендёра? Шевлепи: тёлёх \сн.сскер: утпа =\реме те: ар=ын .=не тума та в.ренн.? Ухёпа пеме: х.= те: сана та лайёх тытма п.лн.? Пёкачов: патька-патша атёл урлё чёваш енне ка=са +.рп\ хули патне =ывхарнё чухне: Шевлепи унта =апё=ма каять? Ар=ын тумне тёхёнать: пысёк =ар й.ркелесе ярса патька-патша патне илсе пырать: лайёх утаман пулса тарать? В.сем пупсене: чухёнсене мёшкаласа пурёнакан пуянсемпе кушансене чунтан курайман: в.сене пурне те тавёрма .м.тленн.? Халёх пёлханнё: ялсенче =ынсем к.реш.в. тухса пупсене: куштансене =ака-=ака в.лерн.? Пёлхав=ёсем хы==ёнах майра-патша салтак.сем й.рленсе пынё: в.сенчен хёталма май килмен? Патькё-патша =ыннисенчен чылайёш. =.нтер.ве шанми пулнё: хёйсен тирне =ёлас тесе патькё-патшана хир.= кавар тунё? Телейл. пуласлёх килессе .м.тленн.скер: Шевлепи-утаман =.нтер\ =итессине .ненме пёрахман? Кавар=ёсене т.п тёвас тесе: патькё-патшана систерме .лк.реймест: ёна в.лере==.? Шевлепие пытарнё сёра: Шевлепи сёрч. тен.? Хёй вилн. пулсан та халёх ёна манмасть? +апла: =.нтер\ =ухатусёр пулмасть? П.рисем вилсен - теприсем =.клен.=?

_ Ир.кл. юратни ук=а-тенк. вла=.нчен те пурлёх-пуянлёх вла=.нчен те вёйлёрах: этемл.хе юратакан =ынсем пусмёрлёха хир.= к.решме тухнё? («Нарутник»)? Коля ятлё Пит.р вырёсне: халёха пёлхава =.клеме юлташ.сем ёна чёваш хушшине яра==.? Микула =ур =ул хушшинче чёвашла лайёх в.ренсе сисет? Вёл =амрёксем хушшинче ха=атсем вуланё: патша й.ркин чёнлёхне ёнлантарнё? «Вёхёт =ит.: пусмёртисем кар тёр.=: т.р.спе те ырёпа пурёнакан патша сйлё=»? - тен. вёл? Уретникем пёлхав=а шыра пу=ласан: Микулай чёваш х.р.пе: =ер=ипе туса тарать? +ер=и юратнё =ыннинчен юлма пултарайман? Теп.р вунё кунтан =ак яла хыпар сарёлать% пёлхав=ёсене +.п.ре илсе каякан салтаксене +.рп\ =ул. =инче студентсем тапённё? юлташ.сене хёьарайман: салтаксене пулёшма страшниксем =итсе .лк.н.? +апё=ура вилнисем хушшинче хайхи Микулайпа +ер=и те пулнё?

Сахал мар иккен чёваш хушшинче те .л.крен революци юхёмне хутшённё =ынсем: халёх телей.ш.н к.решекенсен =ул.пе утнё =ынсем? +ак пурнё=а =.нсе илн. йывёр =улра в.сен юн.сен тумлам.сем те пур?

«Ахун =ул.» преданинче эпир Ахун ятлё чёваш пёлхав=и =инчен вуласа п.летп.р? 1905-м.ш =улхи революци вёхёт.нче вёо патша =ар.сене хир.= =апё=нё: вилессе те чён-чён паттёр вил.м.пе вилн.?

Савкар ятлё юрё= хёй.н юррисенче халёха усал тёшмана: патшапа унён йыттисене хир.= к.решме ч.нн. («Купёс»)? Пусмёр=ёсем ун ч.лхине касса яра==.: вёл пурп.рех парёнмасть? Ч.лхи =ук пулсан - алли пур? Купёс ёсталаса к.в. хы==ён к.в. шёрантарать? халёха к.реш.ве с.кленме йыхёрать?

П.ртен-п.р меслет унён - алла х.=пёшал тытса пусмёр=ёсене хир.= тёрасси?

Амёш.н чыс.: тив.=. =инчен каласа кётартать пире «Чавтар амёш сёрч.» легенда? Тёван =.ре тёшман тапёнса килсен: унён ывёл. Чавтар пысёк =ар ертсе =апё=ма тухса каять? +апё=ура йывёр килнипе: чавтар хёй.н =арне пёрахса кармана тарёнать? Амёш. ёна курмаст: к\ртмест: хёй.н ывёлне вёл хёрав=ё: сутёнчёк тёвасшён мар? Тёван =ар чыс.: амёш чыс. =апла тума хушнё ёна? Чавтар =апё=у хирне тарёнса хёй.н сапаланё пу=ланё =арне пу=тарать? +апла Чавтар чыслён: паттёрён к.решсе пу=не хурать?

«Мёкёнь чечек.» =инчен те интересл. легенда =\рет («Мёкёнь чечек.»)?

Чёвашсем патша эшкерен тискер пусмёрне чётаймасёр пысёк пёлхава =.кленн.? Пёлхав пу=ланас кунхине п.р-п.рне палласа илес тесе в.сем: кёкёр.сем =ине мёкёнь чечек. лартса янё (.л.к мёкёнь чечек. шурё т.сл. пулнё)? +ак хёрушё =апё=ура патшан йышлё =ар. чёваш пёлхав=исене =.м.рсе тёкнё? Чёваш пёлхав=исен кёкр.сем =инче шурё мёкёньсем юнпа п.венн.: х.п-х.рл. пулса тёнё? +авёнтан пу=ласа вара мёкёнь чечек. халёх юн.ш.н кулянса: хуралса кайнё: те==.? +авёнпа мёкёнь чечек. х.рл. т.сл.: мёкёнь вёрри хура пулать?

«Ямансёр пахча=» легендёра =амрёк та маттур чёваш каччи Ямансарпа тутар мулли Карапай х.ре Алтынсес.н туслёх.пе юратёв. =инчен =ырса кётартнё? Ямансар «ирхи саркайёк пек хитре» юрланё? Хёй кил.нче чечексем пёхса \стерн.? =авёнпа ёна Ямансёр пахча= тен.? Чёвашсемпе тутарсем пит кил.штерсех кайман: час-часах п.р-п.ринпе урлё пулнё? Чёвашсем хёйсен йышлё туррисене .ненн.: тутарсем аллаха пу==апнё? Т.н ху=исем .нт.: п.р халёха теприн =ине в.слетн.? Карапай мулла хёй.н х.рне чёваш ачине качча пама йышёнмасть? Юратнё каччимпе т.л пуласран хёраса х.рне мулла к.лете хупса хурать? Алтынсес: =ак хурлёха т\сеймес.р: хёйне хёй в.лерет? +апла: =ак усал саманара ик. юратнё чун хёйсен телейне тупайман?

Вунпилл.кри чёваш ачи: Марта Янтуш. к.перс.р =ул хывма .м.тленн. («В.=ев=. шёпи»)? +унат ёсталаса вёл в.=се кайма шут тытнё? Анчах в.=се каяйман% п\рт тёрринче =унач.-м.н. =.ре лаплатнё: тек вара та\ёрайман? «Нумай вёхёт иртме: =ынсем ёмёрткайёксем пек сывлёшра в.=се =\рес»: - тен. Марта Янтуш.?

М.н тери пысёк .м.тпе: м.н тери пысёк пуласлёха шанса пурённё пул. =ак =унатлё чунлё маттур чёваш ачи! Янтуш в.ренн. пулсан: =унаттисене те: тен: в.=се каймаллах тунё пул.чч.? +ырулёх =укки: халёх пусмёрта пурёнии =апса ху=нё ёна? П.л.в.пе в.=ме пултараймасан та: вёл чун.пе в.=н.? Йывёрлёха пёхёнмасёр ун пеккисем -.нниш.н: пурнё= илем.ш.н к.р.ше==.?

Т.рл. .=сем =инчен кала=у пырать пове=ри легендё-калавсенче? т.рл. этем шёпи пир.н умра? Анчах авторён т.п шёхёш. ёван =.ршывпа унён мухтавлё ачисем: чёваш халёх.н сумлё историй.: чун кёмёл пуянлёх.пе паториотизм. теке ёнлавемпе =ыхённё? +ак шухёш-кёмёл пуянлёх.: идея туртём.сем: произведенин п.т.м.шл. пафос. хайлавён форма ник.сне те калёплать: унён жанр: композици: повествовани: стиль тенисене те пырса тивет?



«ЭЛПИ ЧЕЧЕК,СЕМ» ПРОИЗВЕДЕНИ ЖАНР

КОМПОЗИЦИ: ПОВЕСТВОВАНИ: ХЁЙНЕЕВ,РЛ,Х,

Литература историне тата аталанёв.н уйрёмлёх.сене сёнама пире жанр ыйтёвне т.пчени чылаё чухне пулёшаь? М.нш.н тесесс.н жанрта эпир писател.н шухёш-.м.т т.ллев.сем пурнё=а к.нине =е= мар: унён форма: сёнарлёхпа ч.лхе шырав.сене те у==ён куратпёр? Жанр тенине ик. енчен пёхса хакламалла% п.р енчен - кирек епле литература жанр. те п.т.м.шле =ир.пленсе ларнё форма: унён хёй.н традиций.сем% теп.р енчен - жанр =ывёрса: хытса-шанса ларнё пулём мар: вёл пуянланать: аталанать? Литература процесс. жанр историй.сенчен тытёнса тёрать те% жаерсем =ир.пленсе: шёнёрланса пыра==.: =ав вёхётрах в.сем аталана==.: улшёна==.? Жанрта эпир хёйнеев.р п.т.=\ куратпёр% жанр - =ир.пленсе =итн. форма: =ав вёхётрах аталакан: п.р вырёнта тёман литература пулём. те: Д?Лихач.в академик литература историне уйрём жанрсенче палёрнё чт лайёх произведени т.сл.х. =инче ник.сленсе тишкерме с.нет? +авёнпа та «Элпи чечек.сем» хайлавён жанр паллисем =инче чарёнса тёрар-ха?

Автор 1969 =улта чёвашла пичетленн. «Элпи чечек.сем» к.некене «повесть» тесе каланё? Автор хёй шухёшне те палёртса хёварать кунта% «В.сене пурне те (легендёсене - Г?Кузн?) п.р =ын: ватё чёваш? Ентимер мучи калаа парать: теп.р =ын: =амрёк журналист: старик.н кашни калавне =ырса пырать? +ак ик. сёнар пурри калавсене п.р шёнарпа =ыхёнтарать: =авёнпа ман в.сене пурне те п.рлештерсе повесть теесс.м килч.»0?

Автор калани: тен: субьективлё япала: эпир икк.ленме те пултаратпёр? +итменнине тата Мускавра пичетленсе вырёсла тухнё вариантч. к.некене «повесть» тесе мар: «рассказы: сказки: легенды» тесе каланё? Пир.н шутпа ку ку=ару=ёсен аит.м.пе тунё япала пулас% вулакансене ил.ртме =апла тунё пек?

Чёвашла вариантч. п.т.мпе 19 калав-легеда: вырёслисенче - 30? Шуч. \сн.: анчах композиципе форми сыхланса юлнё% вырёсла вариант.нче те вит.р тухакан ик. сёнар - Ентимерпе журналист? П.ч.к уйрёмлёх - Патян =инчен калакан шутсене к.ртни? В.сем повесть системинчен тухса \ке==.: композици =ыхёнёвне пёса==.: пафос. те в.сен кулёш-сатира енне сулёнать: ытти 29 калав.-легенди павос.пе романтикёллё: героикёллё: урёхсла каласан: п.р композицири тёпёл-тёпёл кил.шсе тёра==.? Кирек епле пулсан та: пирен шутпа вырёсла вариантне те «повесть» тесе калани те вырёнлах? Тишкерме эпир чёвашла вариантне: чи малтан шухёшласа-т.ллевлесе =ырнине илетп.р? М.нле повесть-ши «Эльпи чечек.сем»$

Повесть тенине литературоведени наук эпоспа =ыхёнтарать: вёл вётам проза жанр. пулнине палёртать? Пов.=ре т.п вырёнта - п.р т.п герой е ик.-ви=. (п.р геройпа =ыхённё) герой шёпи? Повесть герой пурнё=.н чи паллё: пысёк п.лтер.шл. тапхёрне илсе сёнать: унён шёпине =ав вёхёта лартса кётартать (калёпёр: роман геройён п.т.м пурнё=не \керет: калав - п.р эпизодне =е=)? Событисен хронологине те тытса пыма тёрёшать повесть? Пове=.н =ак класикёллё традиций.сене п.т.м.шле пёхёнать-ши «Элпи чечек.сем» +ук: пёхёнмасть? Повесть сён-сёпач. сюжет-композици й.ркелессипе те урёхларах: геройсен шёпине те калав шай.нче =е= сёнланё пек туйёнать малтанах? Анчах ку пове=ех: =ак жанрён класикёллё т.сл.хсемпе т\р килмест =е=? Паллах: автор 19 калав-легендёна уйрём та илсе пама пултарнё: анчах в.сене вёл п.р т.в.пе: шёпёра уйрём пайсенчен тунё пек: пу=тарнё: калёпланё?

П.рлештерсе тёраканни (т\рех ку=а курёнаканни) - кашни калав шёнёренченех т.л пулакан Ентимер мучипе журналист сёнар.сем? Повесть теме май паракан ытти сёлтавсене те палёртса тухма пулать%

1? Шухёш-т.ллев пафос. пур калавсен те п.р т.прен - =.клен=лл. - романтикёллё писатель туйём.нчен*

2? П.р сюжет й.р. - Ентимер мучипе журналист т.рл. =.рте т.л пулни (ытларах =ут=анталёкра): в.сем хушшинче кала=у пу=ланни% п.ри каласа парать: т.при итлет: кайран п.т.млет\ туни*

3? Калавсене п.решкел композиций. =апларах схемёпа пулса пыни% геройсен т.лпулёв. легенда журналист чун.нчи туймсем: ансатрах каласан: мучи журналистпа кала=у пу=арать: унтан легенда каласа парать: юлашкинчен журналист =ак легендёна ильн. хы==ён шухёша каять*

4? П.р повествовани мел.% пове=ри .=сем п.ррем.ш сёпатран пыра==.? Апла пулсассён: повествованине лирикёллё-субъективлё теме пулать? Журналист сёнар.нче эпир автора хёйне куратпёр?

М.нле пове=-ши вара «Элпи чечек.сем»$

Повествованине кура ёна лирикёллё теме пулать: пафосне асёрхасан: вёл романтикёллё? Анчах легендисене м.нле повесть структурине к.ртмелле$ В.сене геройсен характер.пе =ыхёнтармалла пул.: пове=.н п.т.м.шле шухёш туртём.пе т.в.лемелле пул.? Ентимер мучи те: журналист та хёй халёхне юрата==.: унён историй.пе кёсёклана==.? Пове=ри легегдёсем ик. =ын т.нчине палёртма май пара==.% п.ри - ёсчах: юмах=ё: тымар.пе халёхран тухнёскер: тепри - в.ри романтик: =ив.ч туйёмлё =амрёк: халёх патне туртёнаканскер? +апла вара уйрём калав-легендёсем: хёйсен структури-содержаний.пе те пачах урёхла пулин те: повесть шёнёрне пёсма==.: унён уйрёлма пай. пулса тёра==.? Класикёллё пове=ре - уйрём сыпёксем: Юхма пове=енче - уйрём легеда-калавсем тата унён тавраш.нчи шухёшпа персонажсем? «Элпи чечек.сем» пове=.н схемине =апла палёртма пулать%







л






Ентимер мучи

Журналист

ПОВЕСТЬ

(19 легендёран тёрать)

лл

+ак схемёран эпир повесть композиций. ик. п.лтер.шл. пайран тёнине куратпёр? В.сене сёнланё .=сене пёхса вёхёт енчен уйёрас пулсассён: п.р сий. - хальхи самана сий. (.=сем паянхи вёхётра пулса ирте==.): теп.р сий. - авалхи е историлл. сий? Хальхи сий хёйнеев.р кёшёл тёвать: вёл п.т.м повесть структурине тытса тёрать? 19 хёй т.лл.н курёнакан легенда-калавсем =ак кёшёлтан тухса каяйма==.: в.сем =ак кёшёла: урапа шёл.сем кёшёла =ир.плетн. пек: саланса каясран тытса тёра==.? +апла эпир ку пов.=е: композиципе сюжет хёйнеев.рл.хне кура: «повесть-кёшёл»: «повесть-=авра» теме пултаратпёр (вырёсла ун пек пове=сене «Повесть-обрамление» те==.)? Ку чёваш литературиш.н хёй вёхёт.нче =.н. жанр пулнё? Паллах: =акнашкал жанр шырав.нче Юхма чылай .=лени сис.нет? Кунашкал жанр тытём. легендёсене пат-пат: касакан-касакан мар: =ыхёнтарса: п.р туйём-шухёшпа ёша илме май парать: писателе хёйне те формён =.н. шырав.сене тума хистет?

Пове=.н повествовани мел. те =ак ик. содержанилл. композици тытём.нчен килет? Ик. повествовани сий. куратпёр эпир пов.=ре% 1 сий - лирикёллё-субъективлё? Кунта автор сёнар. т.п вырёнта? Унён яч.пе журналист кала=ать теп.р персонажпа? Лирикёллё герой =ут=анталёк илем.пе те киленет: Ентимер мучирен те т.л.нет: черетл. легенда итлен. хы==ён тарён шухёша каять???

Акё «Йёрас хурён юрри» сыпёкри т.сл.хсене илсе пёхар? Лирикёллё герой =ут=анталёка сёнать% «Ман =умра п.р п.ч.к витре? Унта халь кёна тытнё пулёсем =апкалана==.? Чёмпёлт та чёмпёлт тутара==. в.сем х\рисемпе»?

Унтан Ентимер мучине сёнать% «Вёл яланхи пекех кёмёллё? Сайра хутра хёй т.лл.н кала=са каять??? ???Ентимер мучи хёйне ев.рл. философ???» Легендё каласа панё хы==ён: журналист шухёша каять: т.л.кре те легендёри сюжетпа аташса выртать??? Повествованин 2-м.ш сий. - объективлё сён-сёпатлё? Легендё-калаври .=сене пове=.н т.п персонаж.сем хутшёнма==.: в.сем унта хутшёнма та пултарма==.: вёхёч.пе в.сем тах=анах пулса иртн.? Анчах легендёсенчи объективлё повествовани автономилл. мар: вёл лирикёллё повествовани мел.нчен тухакан: ёна пёхёнакан калавласа кайнё форма?

«Элпи чечек.сем» произведени жанр. п.т.м.шле =апла палёртма пулать? Вёл - чённипех те повесть? Пафос.пе романтикаллё: повествовани мелепе лирикаллё: структурипе - повесть-кёшёл? Юхма Мишши прозаик легендёсене каласа пама ёнё=лё жанр форми калёпланё% хёй.н лирикёллё-романтикёллё кёшёл-пове=.нче автор жанр шырав.сем енчен кёна мар: ч.лхепе стиль т.л.ш.нчен те чылаях интересл. =ит.н\сем тунё?



ПОВЕ+,Н Ч,ЛХИПЕ СТИЛ,

Ч.лхе - литература произведений.н ник.с.? Ч.лхе туйём. вёйлё пулнине кура: писатель лексика пуянлёх.н шайне ви=се эпир литератор талантне ви=етп.р? Писатель м.н чухл. талантлёрах: унён хёйне =е= тив.=л. стил. =авён чухл. курёмлёх? «Стиль - этем хёй»: - тен.чч. Бюфорон философ? Стиль сён-сёпатне палёртаканни - ч.лхе?

Юхма Мишши прозаик ч.лхи хёйнеев.рл.х. теме пулать? Чёваш авалёх.пе кёсёкланаканскер: хёй ч.лхине те =ав аваллёх тех.м.пе калёплать вёл? Пет.р Хусанкай Юхма ч.лхин пунлёхне кашни сёмаха ёнланма тёрёшнинче: халёх пултарулёхне лайёх п.лнинче курать? «+акна =ир.плетсе калас килет% кирек м.нле жанрпа .=лесесс.н те Юхма Мишшин хёй.н стил.: хёй.н =ырас меслеч.? +акё хаклё та литературёра? +ав хушёрах унён ч.лхи - халёх ч.лхи% =ив.ч: сёнарлё0:» - тет М? Румянцев хёй.н п.р статьинче?

Писательсем ч.лхе туйём. пуррине пове=ри сёнлёхпа сёнарлёх мел.сем пуян пулнинчен куратпёр? Авалхи чёваш т.нчине м.нле куратпёр-ха эпир пове=ре$ Чи малтан - персонажсен яч.сенчен? Ентимер ят та архаизм .нт.: вырёс яч.семпе улёштарса п.терт.м.р: темле ч.рчун - «завр» пек сыхланса =итн.-ха Ентимер мучин чёвашла яч. паянхи куна? Писателе персонажсене авалхи ятсем панине ытла искуствёлла марши теекен пул.? +ук: мода хы==ён кайни мар: писатель хёй.н творчествёллё т.ллев-шухёш.сене пурнё=лама усё курать =ухалнё ятсене: хамёр тымарсене аса илтерсех тёрать? Элпи: Ка=ал: Янтукан: Пинеслу: Минтапай: Актанай: Туймет: Акташ: Элпану: Улпике: Ахун: Ямансар: Чавтар: Савкар: Янтуш: Кармал: Тинюк: Пикенеш: Шевлепи??? Епле ятсем: епле аваллёх: епле янравлё в.сем: хёть халех ачасене ят хур???

Хёй персонажсене те автор хёйсен ч.лхипе кала=тарать? Акё: Ентимер мучи: космос .м.р.нче пурёнать пулин те: .л.кхи чёваш пек =апё=уллё: тёпёл-тёпёл: сёнарлё кала=ать% «Илемпи пек х.р Юхма тавраш.нче урёх пулман: тет? Яштака хёва пек йёрёс пулл.: сар чечек пек сён-питл.? Ик. хура ку=. - ик. =утё =ёлтёр? Кала=ни - ч.в.лти ч.ке= ч.в.лтетни: юр юрлани - саркайёк юрри? Ку=.семпе п.рре пёхса илет те такама та тыткёнлать% усала - усала .= тума чарать: вёр-хураха хёй камне мантарать???»

Ё=та-ши хал. =авён пек ч.лхк-кала=у$

Пове=ре авалхи лексика сий. паллё вырён йышёнать? Ниепле архаизм тес килмест в.сене: хамёр сёран чунлё пулнипе ёсран кёларнё эпир в.сене? М.нле авалхи ч.лхе паллисем пур-ши тата$ Хёшп.р сёмахсене илсе пёхар-ха% «пир.шти»: «.мп\»: «айпёлта»: «салу»: «айпараш»: «хёйпурен»: «элем»: «хархам»: «марса»: «алманча»??? Чылай сёмахсен п.лтер.шне Ашмарин словарсенче =е= тупатпёр эпир: анчах пове=.н ч.лхине реализмлёрах тума май пара==. в.сем: самана колорич. тенине туйтара==.: кёсёклантара==.: тата в.сем вырёнлё та?

Пове=.н =.клен\лл.-романтикёллё стильне темле асамлё =ут=анталёк сёнлёхё.сем вёйлата==.? Певе=ри пейзаж - пит. вит.мл. сёнарлёх мел.: прозаикён лирик туйём. =\лл. шайра пулнине кётартакан факт? Ка=хи .нтрекре с.текл. курёк шырама =аран тёрёх саланнё лашасем: «ыйхё сир.лтерекен: =ан=урёма у=ёлтаракан сулхён шыв»: «асаллё вёйпа =унакан: ку=а шартарса ялтёракан чечексем»: «уйёх питне ялтёркка =у с.рн. пек - к.м.л.н те ылтёнён =уталать»: «.с.клен.н: шёпёрт та шёпёрт сас паракан кёвайт»??? +акнашкал пуян эпитетпа метафорасем пейзаж сён-сёпатне ахаль \керч.к =е= мар: иемле психологилле витемл. сёнарлёх к.рте==.? +ак лирикалла хавхалану туйёмне риторикёллё кёшкёрусем те: ыйтусем те тарёнлата==.% «Пит хитре-=ке =улла ку таврари ка=сем!» (56с?) «Ё=тан сисет-ха вёл эп. уйёх =ине пёхнине$ Тен: эп. ывёнма п.лмен =ёлтёрсен ытарайми ташшипе киленет.п пул.$ (57с?)?

Пове= ч.лхине пуянлатакан теп.р мел - халёх сёмахлёх.? Легендисене хёйсенех автор халёхран пу=тарнё? Илемлетн.: якатнё май: автор ч.лхине те сыхласа хёварма тёрёшнё? Прозаик татёшах ваттисен сёмах.сене аса илет% «+амрёклёх икк. килмест»: «Ыр =ын вилет - ят юлать: паттёр вилет - чап юлать»: «Ваттисем калани т.р.с килет»???

Пове=ре теп.р асра юлакан самант - халёх юррисем? Юрёсене Ентимер мучи те юрлать: легендёри персонажсем те юрла==.: в.сем чылай сыпёксен эпиграф.сем вырён.нче тёра==.? Акё: «Йёрёс хурён юрри» сыпёк ум.н халёх юрринчи =ак й.ркесем эпиграф ум.нче%

«Эс м.н =инчен юрлатён: йёрёс хурён:

М.скерш.н хурланса =ул=усемпе шавлан$»

Е: акё: Ентимер юрри%

«Юррём: юррём=ём: тунсёхлё юррём:

+унат хуш та эс в.= ин=ете?

В.=се =ит савнё тусём патне эс:

Тусём ас илт.р ман =инчен»

Стил.н фольклорла туртёмне вёйлатаканни - халёх сёмахлёх.н произведенине тытса пыни те? Калёпёр: «юмах ятём юптартём???» текен юмахсенчи сёмахсем: в.ру-суру ч.лхинчи предложенисем: тупмалли юмах майлё шахвёртса каланисем???

Юхма Мишшин пове=.н ч.лхинче теп.р паллё уйрёмлёх вёл - авалхи т.нчепе паянхи: атом .м.р.нчи: пурнё= уйёрлми =ыхёнура тёнинче? Автор =ак ик. пурнё= сийне ниепле те хир.=летмест: уйёрмасть? Чёваш халёх.н паянхи пурнё=. - унён авалхи шёпин малаллахи тёсём.: аталанёв.? Историне тёвакан. халёх тенине эпир чунпа туятпёр =ак ик. вёхёт сийне прозаик ёнё=лё =ыхёнтарнине курса? Халёх телей.ш.н =апё=са вилн. Кармал паттёр («Ка= к\л.м: п\рт ум.нче») =ёлку= ай.нче выртать: хёй халёхне вёл ялан хёрушё вёхётра сыхлама: =ёлма хат.р? «Хал. =ывёрать-ха вёл: Кармал паттёр? +ёлку=. ёна валли сёпка юрри юрлать???» (210с?) - в.=лет хёй калавне Ентимер мучи: иртн. вёхёта паянхи кунпа =акнашкал шанё= пафос.пе =ыхёнтарать писатель? Юхма стил.н чи паллё ен. «Элпи чечек.сем» пове=ре - вёхёт сёнарне п.р-п.т.м.шше тума п.лнинче? Иртнинче Юхма паянхи чёвашсен пурнё=не курать: авалхи асаттесен пурнё=не сёнласа халёх пуласлёх. пирки шутлать? Прозаик стил.нчи теп.р палёрём - романтикёллё пафосла туртёма реализмла сёнсемпе п.т.млетпе п.лнинче? Акё: =\лерех асённё Кармал паттёр =инчен калакан легенда в.=ленет =е=: Ентимер мучи сёмах. п.тет =е=: пир.н ума паянхи т.нче: пурнё=: ял сён-сёпач.: пейзаж тухса тёрать (кашни легенда ум.н е в.=.н =авнашкал п.ч.к пролгпа эпилог майлё компонентсем пур)? «Ентимер мучи сёмахне в.=лер. те ури =ине =.кленч.? Яла к.т\ к.рет? Ик. качака тата ви=. сурёх сурёх старик.н хапхи умне пырса тёч.? В.сене у=са к.ртмелле»? Вырён-вырёнпа =акнашкал шёнёрлё ч.лхе пов.=е пёсать пек: унён романтикёллё-лирикёллё вит.мл.хне чакарать пек? Пир.н шутпа: ку - писатель стил.н п.р уйрёмлёх.% пове=.н п.т.м.шле фольклорпа романтикипе лиризм. кёна =ител.кс.р: вёл: тен: повесть жанр.н калёпёшне те ларм.чч.: шёпах кун пек реализмла п.т.млет\сем е сёнарсем тума пултарни - пове=.н теп.р вёйлё ен.?

Повесть структкринче геройсене характеристика памалли т.п мелсенчен п.рисем - диалогпа монолог? Диалог кунта ытти прозёллё произведенисенчен пекех% ялан ик. =ын хушшинчи кала=уран пу=лать автор пове= сыпёк.сене: чылай чухне ку диалог легендён повествованилл. форминче те =.н.рен пу=ланса каять: нумай чухне сыпёк в.=.нче те диалог паллё вырён йышёнать?

Пове=ри монолог психологилл. п.лтер.шл. мар: е вёл т\рех ку=а курёнмасть? Произведенири монолог - повествованилл. монолог: е т.р.срех каласан: 3-м.ш сёпатран .=-пулём =инчен калавласа пани? Ентимер мучи каласа паракан легендёсем - халёхран илн.скерсем? Тата кунта автор хутшёнёвне те манмалла мар% вёл тёрёшнипех легендёсенче хёйсене уйрём стиль тёртём.сем палёрма тытёна==.? +\л.рех асённё фольклорла романтизм шёпах та =ак легендёсенче (повествованилл. формёллё Ентимер мучи монолог.сенче) у=ёмлён сис.нет?Легендёсенчи кашни .=-пулёма: этем шёпине автор =.клен\лл.: хавхалануллё туйёмпа сёнлать? Легендёсен идейипе сёнарлё т.нчи Ентимер мучи сёнарне те хёйев.рлетет: вёл чун.пе лирик-романтик иккен: анчах та=та п.ччен аташса =\рекнскер мар: хамёр хушёри =ынах: кулленхи пурнё=ён тути-масине кураканскерех? Ентимер мучин романтикёллё-лирикёллё чун-характ.р. пове=.н лирикёллё геройне те пырса тивет: ёна хумхантарать: шутлаттарать? Акё: журналист (лирикёллё герой е автор сёнар. хёй)? Ентимер мучин теп.р легендине итлесе т.л.нн.скер: =апла шутлать% «Т.р.с: мучи: т.р.с: - вёл каланипе хам ёшра кил.шр.м эп.? - Эс. п.лсе калатён»? Сасартёк п.р авалхи халёх юрри ман аса килсе кайр.?

Атьёр тарён ныва к.рер-и:

Сывлёшпа =аврёнса тухар-и$

+акё вёрём куна: к.ске =.ре:

Ырлёхпа ирттерсе ярар-и$ (224с?)

Лирикёллё геройён шалти чун хавхалёнёвне: романтикёллё =.клен.вне: пурнё= чёнлёхне философилле ёнланнине =апла психологилле мелсемпе кётартма тёрёшать Юхма Мишши? Апла пулсассён: прозаик пултаруллёх.нче эпир лирик - психолог туйёмне те куратпёр?

Юхма пове=.н ч.лхипе стил.н т.п палёрём. - наци колорич.: чёвашсен авалхи сёнарлё шухёшлёв.н паллисем: =ухалнё вёхёта аса илтерекен к.пер пулни: авалхи сёмахсен вёйне-хёватне туйтаракан ч.лхе»? Ылханлё чун мелки» легендёри т.сл.хе илсе пёхар-ха% «Кил вёй.: сана сума суса: чёваш амёш.сем ви=шер тумлам кёкёр с.тне сёва==.? +ак Минтапая .м.р хурлёх курса пурёнмалла ту! Унён ури =ын ури ай.нчен ан тухтёр: ч.лхи-=ёварне =ын сёмах. хуплатёр!

Пиртен ёна пилл.х =ук! Ылхантёр!» (74с?)

М.нле авалхи ч.лхе% ылхан. те в.р\-суру ч.лхинчи пек темле асамлё: вёрттён =ак авалхи сёмахсен тех.мне туймах пов.=е вуласа тухмалла кашнин халёх сёмахне п.лсе: типлерл.н урё курать писатель? Шёпах пове=.н фольклорла стиль паллисем эпир унён ч.лхинче: илемл.х мел.сенче куратпёр? Герой.сем Юхман пурте халёхран тухнине эпир в.сен кала=ёв.нчен куратпёр% сёнарлё ч.лхе в.сен: танлаштарусемпе: туйёмлё эпитетсемпе кала=а==. в.сем? Ентимер мучин кала=ёвне те итлесе тёранайман% сахал ун пек кала=акан хал.? Пове=.н фольклорла сёнарлё ч.лхине пуянлатакан: автор ёсталёх.нчен килекен теп.р ткртём - романтикалла стиль: лирикёллё вит.мл.х? Пове=ри ви=елл. реализмла стиль фольклорла романтикипе тата лиризм.пе уйрёлми =ыхёнса тёрать: хайлав тытём.пе содержанипе тачёрах =ыхёнтарма пулёшать?



ХЫ+СЁМАХ

Акё: теп.р к.неке вуласа тухрёмёр? +ак к.некене 38 =ул каялла пичетленн. пулин те Юхман «Элпи чечек.сем» пов.=е =.н. ку=па пёхма: хаклама пулать? Хальхи саманара: наци туй.м.сем халёхён вёйланнё чухне: шёпах =акнашкал халёх чунне-юнне ёнланма пулёшакан произведенисем кирл.? Ахальтен мар т.нчипе паллё этнопедагог: чёвашран тухнё академик =ак к.некене пысёка хурса хакланё: в.сен эстетикёллё тата воспитани п.лтер.ш. пысёк пулнине ёнланннё? Уйрёмах: пир.н шутпа: кунашкал халёх легендисене популяризаци пулнин теп.р паха ен. - ытти халёх =ыннисене чёваш т.нчипе палаштарни (ытти ч.лхесем =ине ку=арни)? Т.р.ссипе каласан: ку к.некене чёвашла =.нерен кёлармалла пек туйёнать? Шкулти ачасене халёх героикипе мораль тасалёхне кётартакан произведенисемпе в.рентмелле? Атту яланах в.сене вырёс халёх юмах.семпе е былинёсемпе =е= в.рентетп.р? Ку темех мар-ха% Павлик Морозов е Хрисан Степанов йышши суя паттёрсем =инчен каласа м.нчул ачасен пу=не минтеретп.р? Юхма пове=.н лайёх ен. - ачасене патриотла туйёмсене =.клентерме пултарнинче: чунри туйёмсене хускатнинче?

Ку пове=.н литературёри вырён. пирки те асёнмасёр май =ук? Чи малтан: пов.=ре халёх сёмахлёх.пе литература хушшинчи =ыхёнусен чи =\лл. шайне куратпёр? Латинла Америкёри литературисенче те =акнашкал фольклорпа литературёран ёнё=лё хутшёнёв.сем палёра==.? Апла пулсан: фольклор литерарёшён - ёсса п.терейми =ёлку=?

Жанр енчен илсен те «Элпи чечек.сем» повесть - экспериментлё пулём? Кунашкалли чёваш литературинче: шел пулин те: пит. сайра т.л пулать? Уйрём легендёсене п.р к.лтене уйрём пучахсене пу=тарнё пек п.рлештерн. прозаик п.р жанр хапхи айне? Кашни легендёна уйрём каласа парсан в.сен эмоцилл. вёй. чылай п.ч.крех пулатч. пул.? Капла в.сем: п.р п.т.м шухёш-т.ллевпе =ыхённёскерсем: повесть шёнёрне ёнё=лё вырна=са: сапаланса каймасёр тёраканскерсем: писател.н шухёш-т.ллевне вит.мл.рех у=са пара==.? Ентимер мучи йышши романтикёллё: =ав вёхётрах хамёр хушёри персонажа повесть тёршшепех усё курни те ёна=лё теме пулать?

Пове=.н композиций. те: повествовани структури те хёйнеев.рл.: чылай кёткёс? Пове= ч.лхипе стил. те - писатель чылай .=ленипе: шыранине кётартакан факт?



УСЁ КУРНЁ ЛИТЕРАТУРА

П.т.м.шле теори литератури

Горький А?М? о литературе? М?% Советский писатель: 1953г?

Веселовский А?Н? Историческая поэтика? М?% Высш? шк?: 1989г?

Канюков В?Я? От фольклора к письменности? Чебоксары: 1972г?

Краткий словарь литературоведческих терминов? М?% Просвещение: 1985г?



Критика литератури

Артемьев А? Пурнё= чёнлёх.пе писатель ёсталёх.? Шуп?: 1984г?

Артемьев Ю? Элпи чечек.сем? Коммунизм ялав.? 1970: 27 март?

Вирьял Ю? Ачасен юратнё =ырав=и? Пионер сасси: 1986: 8 апрель

Волков Г?Н? Предисловие? В книге% М?Юхма? Цветы Эльби М?%1971: с?3

Кузьмин И?% «Элпи чечек.сем» =инчен французла? Коммунизм ялав.: 1975: 25 май

Нестеров В? Юхма Мишши =ичен? Ялав: 1972: №4?

Румянцев М? Ырми-канми .-чен? Коммунизм ялав.: 1986: 10 апрель

Салмин А? Енитмер мучи легендисем? Ялав: 1977: №5?

Юхма М?Н? Аслаттейсен-аттесен =.р.? Умсёмах вырённе? Элпи чечек.сем? Шупашкар% 1969?

Юхма М? +ырас сёмах =иес сёмах мар??? Вучах: №20-21: 1991?



ТУПМАЛЛИ

Р?Н? Ахтимирова-Петрова? Талантлё т.пчев

Умсёмах

Халёх сёмахлёх. тата литература (хёшп.р теори аспекч.сене М?Юхма пултарулёх.пе =ыхёнтарса сёнани)

«Элпи чечек.сем» пове=.н тема: проблема: идея туртём.сем

«Элпи чечек.сем» произведенин жанр: композици: повествовани: хёйнеев.рл.х.

Пове=.н ч.лхипе стил.

Хы=сёмах

Усё курнё литература



Вулакансемпе т.пчев=.сем тата писательсем “Элпи чечек.сем” =инчен

***

Юхма МИшшин «Элпи чечек.сем» к.некин шёпи телейл. пулч.? Вулакансем ёна малтанах х.п.ртесе к.тсе илч.=: унтан кайран та: вёхётлёха та пулин: манё=а хёвармар.=? Вёл пир.н вулакансен ум.нче чи юратнё к.некенсенчен п.ри пулч.?

Илпек Микулай.:

Чёваш халёх писател.



***

Новая книга Михаила Юхмы «Цветы Эльби» - своеобразная панорама культуры древнего чувашского народа???

Москва Ямиль Мустафин:

лауреат премии ВЦСПС



***

Я востроргаюсь книгой Михаила Юхмы «Цветы Эльби»? Это мудрая и талантливая вещь? Поэтому я и решил ее перевести на казахский язык?

Керибей Ахметбеков

казахский писатель



***

К.некери преданисемпе легендёсем пире чёваш мифологий.нче те хамёрён прометейсем: икорсем: орфейсем пулни =инчен кала==.? Тёван =.ршыва п.т.м чунтан юратни: пусмёр=ёсене хир.= паттёрён к.решни: халёхсен хушшинчи туслёх: юратупа юлташлёх - =акнашкал т.п темёсене =утата==. Юхма Мишшин «Элпи чечек.сем» к.некинчи хайлав.сем?

Александр Артемьев:

чёваш халёх писател.



***

«Элпи чечек.сем» чёнласах та чёваш литературин чечек.сем: пурнё= чечек.сем? Ун пирки никам та тавлашма пултараймасть?

Мускав Леонид Куреватых:

вырёс писател.



***

Я прочитала книгу «Цветы Эльби» и жила под впечатлением удивительных легенд? Светлая книга: славный букет полевых цветов:

Факие Тугузбаева

пушкёрт поэтесси



***

М? Юхма один выполнил всю миссию братаев Гримм в культурной истории чуваш? Об этом подверждает его великолепно выполненная книга «Цветы Эльби»: которая получила самую высокую оценку всех европейских фольклористов?

1996 Немецкий журнал

«Ус рукбикк»



***

Ещё в Японии я читал книгу «Цветы Эльби» и был ею восхищен: так как в ней настоящая народная мудрость: светлый ум: яркий талант: пророческое видение прошлого и будущего? Мне казалось: что эту книгу написал древний мудрец???

Танака Текенари:

президент Всемирной Ассоциации

японской вольной борьбы



***

Юхма Мишшин «Элпи чечек.сем» к.неки пир.н чёваш литературин чи пысёк пурлёхсенчен п.ри? Вёл .м.р-.м.р пурёнмалли хайлав? +акна эп. ним икк.ленмес.рех =ир.плетсе калатёп? +ак к.неке герой.сем пир.н халёха пурёнма: пуласлёх патнелле утма яланах пулёшса пыр.=?

Михаил Румянцев:

истори наукисен

кондидач.: профессор



«Элпи чечек.сем» вырёсла

«Советская Россия»

издательстви? Мускав - 1971

«Элпи чечек.сем» казахла «Шурё хурён юрри»

ятпа пичетленн.?

Алма-Ата: 1979



«Элпи чечек.сем»

Шупашкар - 1997




0 Волков Г?Н? Предисловие? В книге% М?Юхма? Цветы Эльби М?%1971: с?3

0 +авёнах: 4с?

0 Кузьмин И? «Эльпи чечек.сем» =инчен французла?

0 Канюков В?Я? От фольклора к письменности? Чебоксары% 1971: с?27

0 Иванов Н?И? Ч.р. =ёлку=? Чёваш сёмахлёх.н чёваш литературинчи традиций.сем? Тёван Атёл: 1981: 3т

0 Горький А?М? О литературе М% 1953: с?54

0 Сироткин М?Я? Фольклорпа литература =инчен? Чёваш комунни% 1947: октябр.н 31-м.ш.

0 Вирьял Ю? Ачасен юратнё =ырав=и? - Пионер сасси% 1986: апрел.н 8-м.ш.?

0 Нестеров В? Истори х\ттипе? - Ялав% 1972Юхма Мишши? «Элпи чечек.сем»? с?29


0 Нестеров В? Вопросы истории Чувашии в произведениях М?Н?Юхмы? II Историческая действительность и ее отображение в чувашской литературе? Чеб?% 1973?

0 Волков Г?Н? Предисловие? В книге% М?Юхма? Цветы Эльби М?%1971: с?3


0 Юхма М? Элпи чечек.сем? Шуп?% 1969: 36 с?

0 Юхма М? Элпи чечек.сем? Шуп?% 1969: 36 с?


0 Юхма М? Элпи чечек.сем: 6с?

0 Румянцев М? Ырми канми .=чен? - Коммунизм ялав.% 1986: апрел.н 10-м.ш.?

15



Скачать

Рекомендуем курсы ПК и ППК для учителей

Вебинар для учителей

Свидетельство об участии БЕСПЛАТНО!