"Юумэнэй нэрын зохилдол"

ЮУМЭНЭЙ НЭРЫН ЗОХИЛДОЛ

• Ноябрь... үнэхөөр хүйтэн болоно.
• Ноябр… буряадаар үүри һара гэдэг.
• Гэр... хушалтанууд дээрэ бамбагар саһан хэбтэнэ.
• Газаа үхибүүд саһ... наадана, сан... һолжорно.
• Хүнүүд үүсэ бэлдэнэ, амитад эшээн... ороно.

• Буряад хэлэндэ хэды падеж бииб?
• Падежээр хубилхые юун гэдэг бэ?
• Үгын ямар хуби падеж харуулдаг бэ?
• Хамаанай падеж ямар залгалтануудтайб?
• Зүгэй падеж ямар залгалтануудтайб?
• Үйлын падеж тухай юу мэдэхэбта?
• Зэбсэгэй падеж ямар асуудалнуудта харюусанаб?

Үйлын падеж – хэниие? юуе? юу?

Ханда эрбээхэй зураба.

• Юумэнэй нэрэнүүдые олохо.
• Асуудалнуудые табиха.
• Падежыень элирүүлхэ.

Үйлын падежэй түхэлдэ ямар залгалта байхаб? Тобшолол гаргагты.

Уули – уулиие

Морин – мориие

Багша – багшые

Ном – номые

Миисгэй – миисгэйе

Хюрөө – хюрөөе

Блокнот – блокнодые

Рая – Раяые

Ан – ангые

Кино – киное

Модон – модые

Зэбсэгэй падеж – хэнээр? юугээр?

Ханда карандашаар эрбээхэй зураба.

• Юумэнэй нэрэнүүдые олохо.
• Асуудалнуудые табиха.
• Падежыень элирүүлхэ.

Зэбсэгэй падежэй түхэлдэ ямар залгалта байхаб? Тобшолол гаргагты.

Уули – ууляар

Морин – морёор

Багша – багш аар

Ном – ном оор

Миисгэй – миисгэйгээр

Хюрөө – хюрөөгөөр

Блокнот – блокнод оор

Модон – мод оор

Ан – ангаар

Кино – киногоор

Рая – Раяар

Оньһон үгэнүүдые уншажа, удхыень тайлбарилха. Юумэнэй нэрэнүүдые оложо, падежыень элирүүлхэ. Зүб бэшэлгыень тайлбарилха. Мэдүүлэлэй ямар гэшүүн болоноб гэжэ элирүүлхэ.

• Эрдэм бэлиг хэшээлээр олдодог,
• Энхэ жаргал тэмсэлээр олдодог.

• Хүнэй гараар могой барюулха,
• Өөрын гараар үрмэ бариха.

• Хооһон үгөөр хоол хэхэгүйш.

• Дэлхэйе наран гэрэлтүүлдэг,
• Хүниие эрдэм гэрэлтүүлдэг.

Дасхалнууд

• Д-142

• Тус үгэнүүдые үйлын ба зэбсэгэй падежэй түхэлтэй болгожо бэшэгты.
• 1 вариант – 5 мэдүүлэл зохёогты.
• 2 вариант – Холбоотой текст зохёогты.
• Мэдүүлэл гү, али текст зохёоходоо, юумэнэй нэрэнүүдые үйлын ба зэбсэгэй падеждэ табиха.

Хаалта соохи үгэнүүдые таараха падеждэ табигты

• Зуун (түхэриг) ябанхаар, зуун (нүхэр) ябаһан дээрэ.
• Тэнэг (хүн) ябажа олоһонһоо сэсэн (хүн) ябажа гээһэн дээрэ.
• Шабиин эрдэм (багша), зулын гэрэл (тоһон).