?аза?станны? таби?ат зоналары

Мақсаты:

Білімділік: O қушылардың Қазақстанның табиғат зоналары туралы білімдерін тереңдету, табиғат кешенінің барлық компоненттерінің бір- бірімен тығыз байланысты екендігі туралы көзқарастарын қалыптастыру;

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, картамен , интерактивтік тақтамен, оқулықпен жұмыс жасай білу,білім- білік дағдыларын жетілдіру, география пәніне қызығушылық қабілетін дамыту;жеке тұлғаны дамыту, талдау, салыстыра білу қабілетін дамыту.

Тәрбиелік: оқушыларды еңбексүйгіштікке, табиғатты қорғай білуге , жауапкершілік сезімін қалыптастыруға тәрбиелеу ;

Сабақ әдісі: сұрақ - жауап , СТО стратегиялары

Сабақтың түрі: қайталау сабағы

Көрнекілігі: Қазақстанның физикалық картасы, , жануарлар мен өсімдіктер суреттері.

• Жедел жауап аялдамасы.

1. Қазақстанның табиғат зоналар саны

2 .Ең солтүстіктегі табиғат зонасы.

3.Орманды дала зонасының топырағы.

4. Қазақстан жерінің 27 % алып жатқан табиғат зонасы

5. Дала зонасындағы жауын- шашын мөлшері

6. Дала зонасындағы салмағы 16 кг жететін құс.

7. Жайық өзенінен Алтай тауларына дейін 2900 км созылып жатқан табиғат зонасы.

8. Шөлейт зонасының өзендері.

9 .Дәрілік мүйізі үшін қырылу шегінде тұрған сүтқоректі жануар.

10. Республика аумағының 44 % алып жатқан зона.

11. Шөл зонасында кездесетін , сантонин дәрі алынатын Қызыл кітабына енген өсімдік.

12.Дала зонасының дәрілік өсімдіктері

13. Дала зонасының жануарлары.

14. Каспий теңізінен Тарбағатай тауына дейінгі зона.

2 . Адасқан жануарлар аялдамасы.

Мына жануарларды дұрыс зоналар бойынша оранластыр орналастыр.

Дуадақ

Құлан

Бірқазан

Қарақұйрық

Қар барысы

Топырақтар аялдамасы.

1 топ- орманды дала, 2 топ- дала, 3 топ -шөлейт пен шөл зонасы.Қазақстанның табиғат зоналарын кескін картасына топырақ түрлері мен қарашірік құрамын тауып дұрыс орналастыр.

4.Қазақстанның табиғат зоналарына сипаттама аялдамасы.

Мына сипаттама бойынша қандай табиғат зона екенін тап

1 топқа:

Арқаның Бетпақ деген даласы бар,

Бетпақ шөл, ойлы- қырлы панасы бар.

Сол шөлде ел жоқ, күн жоқ өсіп- өнген.

Жәндіктің киік деген баласы бар.

Бетпақта қысы- жазы ел болмайды,

Ел- жайлау, өзен яғни көл болмайды.

Бұтасы қи болады, қара жусан

Көгара бетегелі бел болмайды.

С. Сейфуллиннің “ Ақсақ киік” поэмасынан алынған өлең шумағы қандай табиғат зонасы туралы айтылған?

2 топқа:

Оқжетпес оқшырайып өрлеп кеткен,

Кеудені керіп өкке сермеп кеткен.

Қия- құз, жоқпар сарай, бура тастар,

Тәртіппен көлді айнала сәндеп шөккен

І.Жансүгіровтың поэмасынан алынған өлеңде қай жер туралы айтылған?

3 топқа:

Бұл табиғат зонасы Қазақстан жерінің 27 % алып жатыр. Көп жері жыртылған. Жаздық бидай мен тағы басқа дәнді дақылдар егіледі. Климатты континентті, жауын- шашын 220- 310 ммдейін түседі. Жазы ыстық, қысы суық . Боз , бетеге, атқонақ , еркекшөп өсімдіктері өседі. Бұл қандай зона ?

ІІІ.Ой толғаныс. Семантикалық карта стратегиясы .

Қ.с.

300-350мм

жауын- шашын

Орманды дала зона

220-310мм

Дала зонасы

-16-18 градус қаңтар орт темп.

Шөлейт зонасы

Шөл зонасы

+22+24 градус шілде орташа темп.

сұр – қоңыр

топырақ

Талас, Іле, Қаратал өзендері

180-300мм

Қарашірінді

2-3%

Қайың- көктерек

Бекіту тест сынағы.

1. Топырақтың су және жел әрекетінен бұзылуы:

А) мелиорация

В) құнарлығы

С) эрозия

Д) денудация

Е) кептіру

2. Топырақтың құнарлы қабаты нені деп атайды?

А) сазды қабатты

В) ауыспалы қабат

С) қарашірікті қабат

Д) құмды қабат

Е) құмдауытты қабат

3. Қазақстанның солтүстігінде орналасқан орманды дала зонасының топырағы

А) сұр топырақ

В) қара топырақ

С) сортаң топырақ

Д) қоңыр- сұр топырақ

Е) сарғылт топырақ

4. Топырақ деп ... айтамыз.

А) жердің беткі, жұқа құнарлы қабатын

В) батпақты

С) құмды

Д) тыңайтқышты

Е) шаң – тозаңды

5. Қазақстанның дала зонасының жылдық жауын-шашын мөлшері (мм) : A) 300-450 B) 220-310 C) 100-250 D) 100-370 E) 150-310

6. Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген шөл зонасының өсімдігі: A) Жүзгін B) Дермене жусаны C) Құм қарағаны D) Бұйырғын E) Селеу

7. Шөл зонасындағы өзен аңғарларында әр түрлі өсімдіктерден құралған қалың бұталар: A) Тасты шөл B) Құмды шөл C) Тақыр D) Тоғай E) Ну орман

8. Қазақстан аумағы табиғат зоналарында орналасқан А) Ылғалды экваторлық, Тайга, Сельвас В) Тропиктік шөлдер С) Саванналар,Кампос,Льянос D) Орманды дала, дала, шөлейт, шөл Е) Арктикалық шөлдер

9. Орманды дала зонасында өсетін ағаштар А) Бал қарағай, шырша В) Сексеуіл, жыңғыл С) Қайың, көктерек D) Шырша, қарағай Е) Май қарағай, тобылғы

10. Қазақстан аумағының % дала зонасы алып жатыр А) 26 В) 27 С) 28 D) 29 Е) 30

Шөлейт зонасының негізгі топырағы А) Қара топырақ В) Қызыл қоңыр С) Қоңыр D) Ашық қара қоңыр Е) Қызғылт Дұрыс жауап: D

Қазақстан аумағының 44%-н алып жатқан табиғат зонасы А) Орманды зона В) Дала зонасы С) Орманды дала зонасы D) Шөл Е) Шөлейт Дұрыс жауап: D

8. Орманды дала зонасында өсетін ағаштар А) Бал қарағай, шырша В) Сексеуіл, жыңғыл С) Қайың, көктерек D) Шырша, қарағай Е) Май қарағай, тобылғы 9 . Қазақстан аумағының % дала зонасы алып жатыр А) 26 В) 27 С) 28 D) 29 Е) 30

10.Шөлейт зонасының негізгі топырағы А) Қара топырақ В) Қызыл қоңыр С) Қоңыр D) Ашық қара қоңыр Е) Қызғылт

Дұрыс жауабы

1.с

2с

3в

4.а

5.в

6.в

7.д

8.с

9.в

10.д

Үйге тапсырма:38, 39 параграф оқу. Сарамандық жұмыс №8 кескін картаға зоналардың шекарасын сызып, боя.Оқулықтың 168 беттегі бір табиғат зонасына жоспар бойынша сипаттама бер.