Құстар қласы. Класстың жалпы сипаттамасы.

Тексерілді:__________

Мерзімі:________ ________ ________

Сыныбы:_______ ________ _________

Пән мұғалімі: Калдыкулова Карлыгаш Жанабаевна

Сабақтың тақырыбы: Құстар қласы. Класстың жалпы сипаттамасы.

Білімділік: Құстардың тіршілік әрекетімен, құрылыс ерекшеліктерімен, көптүрлілігімен, өздеріне

тән белгілерімен танысу.

Дамытушылық: Ойын тәсілдерін пайдалана отырып құстар туралы білетіндерін толықтыру, пәнге

деген қызығушылығын арттыру.

Тәрбиелік: Құстарды қорғауға, табиғатты аялауға үйрету.

Ұйымдастыру кезеңі2-3 мин

Психологиялық ахуал тудыру оқушылармен амандасу, түгендеу, назарын сабаққа аудару үшін құстардың әр-түрлі дыбыстарын тыңдатып, аңықтату қандай құсқа тән дыбыс. Сабақтың мақсатын, кезеңдерін айқындау

Оқушыларды топқа бөлу Оқу құралдарын дайындау құстардың түрлеріне байланысты топқа бөлінеді, сабақтың мақсатың анықтады, сабақ кезеңдерімен танысты, топ басшысын сайлайды. Топқа бөліну Формативті

Слайдтар, стикерлер, маркер, бағалау парағы.

Үй тапсырмасын тексеру Әр топқа үй жұмысын қайталау үшін таратпа материалдар берілді

1-топ «Құстар»

1. Жорғалаушыларды зерттейтін ғылым.

а) зоология

ә) герпетология

б) биология

2. Жорғалаушылардың жүрегі неше қуысты?

а) 3

ә) 4

б) 2

3. Жорғалаушылар не арқылы тыныс алады?

а) бүйрек

ә) жүрек

б) өкпе

4. Жорғалаушылардың терісі қандай?

а) Тегіс, безді

ә) ірі қабыршақты

б) мүйізді қабыршақты

5. Жорғалаушылар қалай көбейеді?

а) жұмыртқа

ә) уылдырық

б) тірілей

2 – топ «Жорғалаушылар» серпіліс сұрақтары

1. Жорғалаушылардың қаңқасының құрылысы қандай?

2. Жорғалаушылар қалай тыныс алады?

3. Терісінің құрылысы қандай?

4. Ас қорыту мүшелері.

5. Зәр шығаруы қалай жүреді?

6. Қан айналым мүшесі.

7. Қандай отрядтары бар?

3 –топ «Сүтқоректілер» биологиялық диктанат

1. Жорғалаушылардың терісі..........

2. Терісі үнемі өсу кезінде...........

3. Жүрегі жартылай..........

4. Жорғалаушылардың сезім мүшесі.........

5. Дара жынысты..........ұрықтанады.

6. Жұмыртқа салады және............ туады.

Үй тапсырмасын қорытындылап, бағалайды. Оқушылар тақырып бойынша білетін мәліметтерін ортаға салады,бірінің жауабын бірі толықтырады, бір-бірін бағалайды.

1-топ «Құстар»

1ә, 2ә, 3б 5, 4б, 5а

2-топ «Жорғалаушылар»

1. Бассүйек, омыртқа жотасы, иық белдеуі, алдыңғы аяқтары, жамбас белдеуі, арқы аяқтары және кеуде қуысы.

2. Өкпе арқылы тыныс алады.

3. Терісі құрғақ, мүйізденген қабыршақ немесе қалқанша сауатты.

4. Ауыз қуысының түбінде қозғалмалы етті тілі қорегін ұстауға, айналаны сипап сезуге көмектеседі. Жыланның тілі жіңішке, ұшы екі айыр, ол сипап сезу қызметін атқарады.

5. Жорғалаушылардың құрылысы күрделі екі

бүйрегі жамбасқа жақын орналасады. Зәр бүйректе түзіледі. Түзілген зәр екі несепағар түтігі арқылы қуықта уақытша жиналады. Қуықтан клоака арқылы сыртқа шығарылады.

6. Жүрегеінің құрылысы қосмекенділерге ұқсас үш қуысты(екі құлақша және бір қарыншадан тұрады). Жорғалаушылар қарыншасының арасын жартылай перде екіге бөледі. Аралас қан тарайды. Артерия қаны көбірек. Крокодилдің жүрегі төрт қуысты.

7. Жорғалаушылар класы 4 отрядқа бөлінеді. Олар: тұмсықбастылар, қабыршақтылар, тасбақалар, крокодилдер.

3-топ «Сүтқоректілер» биологиялық диктанат

1. Жорғалаушылардың терісі құрғақ бездер көп.

2. Терісі үнемі өсу кезінде түлейді, түседі.

3. Жүрегі жартылайпердемен бөлінген.

4. Жорғалаушылардың сезім мүшесі тілі

5. Дара жынысты, іштей ұрықтанады.

6. Жұмыртқа салады және.кейбір түрлері тірі туады.

Үй тапсырмасын қорытындылап, бағалайды» Топтық Жұмыс Флипчарт қорғау Формативті:мұғалім тарапынан түзету,қолдау, мадақтау;Оқушы тарапынан өзін өзі өзгені бағалау Түрлі-түсті маркерлер, флипчарт, бағалау парағы, интерактивті тақтадан слайдтер

Кіріспе

Білу 7-8- мин Оқушылардың базалық білімдерін жаңғырту және құстар туралы білімдерін анықтау мақсатында сұрақтар қойылады, сыныппен диалог жүргізіледі.

1. Басқа омыртқалы жануарлардың құстардың қандай ерекшеліктері бар?

2. Құстардың қандай түрлерін білесіздер?

3. Құстардың барлығы ұша алады ма?

4. Құстардың жорғалаушыларға ұқсас қандай қасиеттерін білесіздер? Сұрақтарға жауап берді. Диалог-Зерттеушілік әңгіме Оқушылардың өзара бағалауы; Мұғалімнің сұрақты қайта бағыттап, немесе түрткі сұрақтар арқылы жауапты нақтылауға ұмтылуы

Құстар класы. Класстың жалпы сипаттамасы. Қысқа мерзімді сабақ

Түсіну 7-8мин Оқушыларға құрылымдық схеманы пайдалана отырып, жаңа сабақтың мазмұнын меңгеруге бағыттау. Оқулықтағы мәтінмен жұмыс жасау беріледі, әр топ берілген таратпадағы сұрақтарға жауап іздеп, кластер сызады.

1-топ «Құстар»

1. Құстардың сыртқы құрылысы.

2. Құстардың түрлері(пингвин, түйеқұс, үйрек, бүркіт т. б)

3. Құстардың қаңқасы

4. Ас қорытуы.

2-топ «Жорғалаушылар»

5. Қосарлы тыныс алуы.

6. Қан айналым жүйесі.

7. Жүйке жүйесі.

3-топ «Сүтқоректілер»

8. Зәр шығаруы.

9. Жұмыртқаның құрылысы.

10. Балапан түрлері.

11. Құстардың арғы тегі (ілкіқұс, көнеқұс) Оқулықтан мәтінді оқып, меңгеру, талдау

Сұрақтарға жауап беру.

1-топ «Құстар»

1. Бас, мойын, тұлға.

2. Тоты, қырғауыл, киви, шағала, тұйеқұс, қыран, бірқазын, пингвин, тауық, қаз т.б

3. Бассүйек, омыртқа жотасы, иық белдеуі, аяқтары және кеуде қуысы.

4. Безді және етті қарын, тіқ ішек, клоака

2-топ «Жорғалаушылар»

5. Құстар ұшқан кезде өкпеде ауа құрамындағы оттегіне қан екі ретқанығады. Құстардың мұндай тынысалу ерекшелігін қосарлы тынысалу деп атайды.

6. Жүрегі төрт қуысты(екі құлақша, екі қарынша), артерия және вена қаны араласпайды. Үлкен және кіші қанайналым жүйесі бар. Құстардың денесіне тек артерия қаны (оттегіне қаныққан) тарайды.

7. Жүйке жасушысы жақсы дамыған алдыңғы ми айқын сыңарларына бөлінген. Оның сыыртында ми қыртысы пайда болған.Ортанғы ми көру мүшенің жақсы дамуына әсер етеді.Мишық күрделі қозғалысқа жауап береді.

3-топ «Сүтқоректілер»

9. Құстарда жамбас жағында екі бүйрегі жақсы жетілген. Құстарда қуық болмайды. Бүйректе түзілген зәр қышқылы екі несепағар түтігімен-клоакаға, одан нәжіспен бірге саңғырық түрінде сыртқа тез шығарылады.

10. Аналық безде жетілген жұмыртқа жасушаның сарыуызы мол. Жетілген жұмыртқа жасуша жұмыртқа жолға түсіп, ұрықтанады. Құрылысы: ауа қуысы, сарыуыз, ұрық табақшасы, сарыуыз қабықшасы, ақуыз, әкқабық, арқанша (халаза)

11. Қызышақа балапандар және ширақ балапандар түрлері деп екі түрі болады. Қызылшақа балап шығаратың құстар: кептер, торғай, тоқылдақ т.б Ширақ балапан шығаратың құстарға: тауықтәріздестер, қазтәріздестер және жыртқыш құстар жатады.

12. Еуропада бұдан 150 мын жыл бұрын тіршілік еткен археоптерикстің тастағы таңбасы табылған.

Жұптық жұмыс Оқушылар өздері мәтінді қаншалықты меңгергенін бақылай алады. Интерактивті тақта, қалам, оқулық, дәптер, бағалау парағы.

Қолдану 15 мин

Сергіту сәті

№9 зертханалық жұмысты орындау Мұғалім жұмыстың мақсатын түсіндіреді. Құстардың сыртқы құрылысы. Қауырсынды жамылғысы және қауырсындарының әртүрлі типтері бар екенін анықтауды ұсынады

Венн диаграммасын сызу

Қызылшақа балапан және ширақ балапандар ұқсастығы мен айырмашылықтарын анықтау. (тақтада дайын Венн диаграммасы және әр-түрлі ширақ және қызылшақа балапандарға байланысты сөздер берілген, сол сөздерді сәйкестендіріп қояды) Оқушылар: 1. Жұмыстың мақсатын айқындайды.

2. Құстың ішкі құрылысымен танысады

3. Құстардың әртүрлі мамықтарын салыстырады.

4. Қорытынды жазу үшін сұрақтарға жауап береді:

1. Құстардың қаңқасына тән белгілер.

2. Тыныс алуында қандай ерекшеліктер бар?

3. Балапан шығаруындағы ерекшелігі.

4. Неге жылықандылар деп атайды?

5. Жорғалаушыларға ұқсас белгілері.

6. Зәршығарудағы ерекшелігі.

7. Терісінің қосалқы бөлімдері.

8. Ас қорытудағы ерекшеліктері.

Топпен жұмыс жасады, кластер сызды қорғады. Жұптық жұмыс Зерттеуші диалог Практикалық жұмыс Өзара бағалау Құстың кепкен макеті, микроскоптар, дайын микропрепараттар.