Канаттууларга кам көрүү.

Сабактын максаты:
1. Куштардын жашоо тиричилиги менен кенири таанышат.
2. Окуучулар жуптарда иштоого, оюн кенири айтып берууго конугушот.
3. Канаттууларга аяр мамиле жасоо, аларды коргоо керектигин тушунушот.

Сабактын жабдылышы: куштардын суроттору.

Сабактын журушу:

1. Уюштуруу:
Тема, анын максаты менен тааныштыруу.

2. Жаны тема:
Чакыруу этабы: Суроолуу алмадан тапшырмаларды алышат. Алманын артында:
1. Кандай келгин куштарды билесин?
2. Кышында кыштаган куштар кайсылар?
3. Эмне учун куштар уя салышат?
4. Эн уккулуктуу, мукамдуу сайраган куш кайсы?

Тушунуу этабы: Мугалим канаттуулар жонундо айрым маалыматтар менен тааныштырат.
  - Балдар, канаттуулар мекенибизге корк берип турат. Алардын кээ бирлери жылуу жактарга учуп кетишет, кээ бирлери ушул жерде эле жашашат.
  Биздин мекенибизде сейрек учуроочу жана жоголуп бара куштарга:

Жырткычтардан: Кара жору, куйко, турумтай, буркут.
Карга сымалдуулардан: Кара карга, кузгун, чоко таан, сагызган.
Тоок сымалдуулардан: Кок когучкон, бактек, ак-куйрук, аска когучкону.
Андан башка боз чулдук, тоо казы, кар таш торгой, талаа,уй таранчылары ж.б.
-Балдар, куштардын кээ бири уясын жерге, даракка жар бооруна, аскага, адамдардын уйуно салышат. Уя салуу жагынан куркулдай кушуна эч бир куш жетпейт деп калышат. Бекеринен элибизде жакшы салынган уйду “кукулдайдын уясындай” деп айтышпаган. Тогой жерди казып уя салат, коп учурда ит-кушка жем болот. Ал эми буркуттор адам жеткис аскага уялайт. Чабалакей уясын жарга же уйго салат. Уя салып убура болбогон куштардын бири кукук.
  - Кызыл китеп деген эмне? Демек, бул китепке жоголуп бараткан жан-жаныбар, канаттулар жазылат да аларды коргоо, аларга тийбоо милдети жуктолот. Биздин Кыргызстанда Кызыл китепке киргизилген канаттуулардын 32-40 тан ашык туру бар. Алар жаратылышка корк берет, зыяндуу курт-кумурска, чиркейлерден тазалайт.
Биздин ата-бабаларыбыз куштар менен достошуп, мунушкорлук кылышкан, аларды таптап багышкан.
Азыр дагы ата-бабанын салтын улантып келе жаткандар аз эмес.
Мунушкор деген ким? (Мунушкор – буркутту таптап уйроткон адам)
  Ата-бабаларыбыз барктап келген куштар жонундо да соз кылып кетели.
Туйгун – куштун торосу. Анын кооз келбети озгочо. Туйгун козуно корунгонду ала бербейт. Тажрыйбалуу мунушкорлор таптаган, кыраандары чон илбээсиндерди алат деп айтышат.
Шумкар – кооздугу менен айырмаланат. Өну ар турдуу, ак, кара, кок.
Буркут – томогосу жок болсо, алы жетпесе да жутуна берет.
Мунушкорлор бул канаттууларды таптаганда кучтуу тамак берет. Алар жонундо дайыма кам корушот.

3. Сабакты бышыктоо:
Эми балдар, буга чейин билген жана бугун алган маалыматтарынарды текшеруу учун томонку суроолорго жооп берип коргуло:
Кайсы канаттууларды жакшы коросунор?
Кыргызстанда Кызыл китепке кирген канттуулардан атап бер.
Силер келгин куштарга кандай жардам бере аласынар?
Канаттууларды коргоодогу сенин салымын кандай?
Кантттууларга ырайымсыз мамиле кылган балдарга эмне деп айтасын?

4. Жыйынтыктоо:
   Канаттууларсыз жашоону элестетуу кыйын. Анткени биз эс тарткандан бери эле алар менен чогуу жашап келебиз. Эртен менен куштардын сайраганын угуп ойгонобуз. Алар дагы биз сыяктуу эле жаратылыштын Жер-Эненин балдары. Биз сыяктуу эле Жерде жашоого укуктуу. Канаттуулардын жашоо-тиричиликте оз орду, пайдасы бар экенин айтып оттук. Ошондуктан аларды атып ойноп, уяларын бузуп, жон эле олтургон учурларда адамдар жаратылышка кыянаттык кылып жатканын ойлонуусу керек. Ата-бабаларыбызда мындай учурларда илгертен эле “Кой, убал болот! Аны да кудай жараткан” –деп канаттууларды коргоп келишкен. Аларга аяр, достук мамиледе болушкан. Сулууларды ак-кууга, жакшы ырдагандарды булбулга, эр жигиттерди шумкарга, эркиндикти суйгондорду буркутко тенеп келишкен.
 Балдар, биз да канаттуулар менен дос бололу жана оз досторубузду дайыма коргойлу!

5. Уйго тапшырма беруу:
Куштар жонундо маалымат топтоп, жазып келуу