Каттуу заттардын түзүлүшү

Сабактын темасы : Катуу заттардын тузулушу

10-класс

Кристаллдык заттар – ички тузулушу боюнча иреттуу, б.а. туура геометриялык тартипте жайланышкан атом же молекулалардан турат. Мисалы: бардык металлдар,туздар, сахар ж.б.

Кристалл торчодогу болукчолор жайланышкан чекиттер, б.а. туз сызыктардын кесилишкен жерлери кристалл торчонун туйундору деп аталат.

аморфтук

криссталдык

кристаллдар

монокристалл

поликристалл

• Эгер кристалл бир бутун кристаллдан турса , ал монокристалл (монос-бир) деп аталат.

• Иретсиз жайланышкан жана бири бири мененбириккен коп кристаллдан турса, ал, поликристалл деп аталат.

Аморфтук заттар – атом молекулалары иретсиз жайланышып, суюктуктун тузулушун элестеткен катуу нерселер. Мисалы: айнек, фарфор, чайыр

Аморфтук нерселердин негизги озгочолугу изотроптук касиетке ээ болушу.

Изотроптук касиет – кристаллдын физикалык касиеттери бардык тарап боюнча бирдей.

Анизотропиялык касиет – кристаллдын физикалык касиеттери ар кандай багыттары боюнча ар башка.

Айырмачылыгы

• Кристаллдык –молекулалары иреттуу, аморфтук –молекулалары иретсиз жайланышат.
• Кристаллдык – анизотроптуу(бирдей эмес) , аморфтук – изотроптуу (бирдей)
• Кристаллдар – эруу жана кристалдашуу чекити болот, аморфтук - болбойт

Оз билиминди текшер: 1. Аморфтук жана криссталдык катуу нерселер бири-биринен кандайча айырмаланат? 2. Монокристал жана поликристалл бири –биринен кандайча айырмаланат? 3. Кадимки металлдар кандай кристаллдага кирет ? 5.Кристалл торчону кандайча элестетебиз? 6. Кристаллдык торчонун туйундору деп эмнени айтабыз? 7. Катуу нерсенин болукчолору кандай кыймыл жасашат?

Конул бурганынар учун рахмат.