Қазақ тілінен 10 сыныпқа арналған "Стиль" тақырыбы бойынша сабақ жоспары.

Стиль – сөйлеушінің, жазушының белгілі бір тақырыпқа қатысты сөз саптауы.

Стильдердің қолданылу аясы

Ғылыми стиль – ғылыми еңбектерде, ғылыми баяндамаларда, лекцияларда, ғылыми оқулықтарда қолданылады.

Ресми іс-қағаздар стилі - іс-қағаздарда, нұсқау хаттар мен кеңсе құжаттарында қолданылады.

Публицистикалық стиль - газет-журналда, жиналыстар мен митингілердегі сөздерде қолданылады.

Көркем әдебиет стилі - көркем әдеби шығармаларда қолданылады.

Ауызекі сөйлеу стилі – адамдармен еркін әңгіме кезінде қолданылады

Стильдердің ерекшелігі

Ғылыми стиль: дәлелді, зерттелген, сөзді тура мағынада алу.

Ресми іс-қағаздар стилі – ресми, анық, дәл, нақты.

Публицистикалық стиль: шақыру, үндеу, нақтылық.(мақала)

Көркем әдебиет стилі: образды, эмоционалды, экспрессивті.

Ауызекі сөйлеу стилі: сөздер мен сөз тіркестерінің еркін қолданылуы, күнделікті сөйлесу стильі

Стильдердің тілдік құралдары:

Ғылыми стильде - ғылыми терминдер жиі қолданылады. Көбіне хабарлы сөйлем болып келеді. Осы шақ, өткен шақта жиі қолданылады.

Ресми іс-қағаздар стилінде – кітаби, ресми сөздер мен тіркестер, хабарлы өйлемдер мен даяр тіркестер мен құжат тілдері жиі қолданылады.

Публицистикалық стильде - риторикалық сұрақтар, стильдік қайталау, антитеза пайдаланылады.

Көркем әдебиет стилінде - ауыспалы мағына, көркемдік тәсілдер, суреттеме құралдары(теңеу, метафора) қолданады.

Ауызекі сөйлеу стилінде – қарапайым сөздер мен сұраулы, лепті сөйлемдер жиі қолданылады, көбінесе диалог түрінде келеді

Стиль түрлеріне қатысты мысалдар:

Емен ұзақ жылдар бойы өсе береді. Ол 1500 жылға дейін созылады. Жалпы емен жылы-сүйгіш ағаштар қатарына жатады.

Ғылыми стиль

Жәкіш қып-қызыл болып кетті. Алғашқыдағы-дай тұмсығы тершіп, қыбыжықтай берді.

Көркем әдебиет стилі

Өз қалауыммен жұмыстан босатуыңызды сұраймын.

Ресми іс –қағаз стилі

• Кеше сабаққа бардың ба? Үйге қандай тапсырма берді?
• Ережелерді жаттауға берді.

Ауызекі сөйлеу стилі

9 мамыр – Жеңіс күні қарсаңында Елбасымыз-дың жарлығымен халқымыздың аяулы ұлы Рахымжан Қошқарбаевқа “Халық қаһарманы” атағы берілді.

Публицисти-калық стиль

Тест сұрақтары

• Жазба тілдің стильдік тармақтарын көрсетіңіз.

А)Ауызекі сөйлеу стильі В) Ғылыми стиль, сөз мәдениеті

С) жүйелі сөйлеу мәдениеті Д) Көркем әдебиет стилі

Е) мақала, баяндама

2. Ауызекі сөйлеу тілінің стильдік ерекшелігін табыңыз.

А)үндемей тыңдау В) қарапайым сөздерді қолдану

С) тіл тазалығын сақтау Д) қыстырма сөздерді қолдану

Е) диалогке құрылмайды

3. Тілдесу үстіндегі қойылатын талаптар қалай аталады?

А)коммуникативтік талап В) грамматикалық талап

С) лексикалық талап Д) мәнерлеп сөйлеу талабы

Е) ғылыми стиль тұрғыда

4. Стильдің қанша түрі бар?

А) 4 В)5 С) 6 Д) 3 Е) 2

5. Бұлт көлеңкесімен түтеген дала үнсіз бағынып, жаңбыр күтуде еді. Жел ұйытқытып қара жолдың күлгін шаңын көкке көтерді. Мәтін қай стиль үлгісінде жазылған?

А)Ғылыми стиль В) ресми стиль

С) Көркем әдебиет стилі Д) мақала, баяндама

Е) ауызекі сөйлеу стилі

6. Стилистика қай тілдің сөзі?

А)Араб В)Латын С)Орыс Д)грек Е)француз

7. Бірін-бірі бетпе бет көріп отырған екі не одан да көп адамдардың өзара пікір алысуы, түсінісуінде қай стиль қолданылады?

А)Ғылыми стиль В) Көркем әдебиет стилі

С) Жазба тіл Д) ауызекі сөйлеу стилі Е) мақала, баяндама

8. “Ақуыз синтезі” қай стильге жатады?

А)Ғылыми стиль В) ауызекі сөйлеу стилі

С) Көркем әдебиет стилі Д) публицистикалық стиль

Е) ресми стиль

9. Өлең - сөздің патшасы, сөз сарасы Қиыннан қиыстырар ер данасы....... Өлең қай стильде жазылған?

А) Әдеби стиль В) Көркем әдебиет стилі

С) Ғылыми стилі Д) ауызекі сөйлеу стилі Е) іс-қағаздар стилі

10. Құрмалас сөйлем дегеніміз кем дегенде екі жай сөйлемнен тұрып, күрделі ойды білдіреді..... Мәтін қай стиль түріне жатады?

А) ресми стиль В) ауызекі сөйлеу стилі

С) әдеби стиль Д) Ғылыми стиль

Е) публицистикалық стиль

11. “Хаттама, мінездеме, хабарлама” стильдің қай түріне жатады?

А) публицистикалық стиль В) Ғылыми стиль

С) ресми стиль Д) әдеби стиль

Е) ауызекі сөйлеу стилі

12. Ресми іс-қағаздар түрін көрсетіңіз.

А) мақала В) роман С) кейіптеу Д)өтініш Е) шығарма

13. Газет журналдар тілі қай стильге жатады?

А) публицистикалық стиль В) Ғылыми стиль

С) ресми стиль Д) әдеби стиль

Е) ауызекі сөйлеу стилі

14. Өмірбаян, кепілхат қай стиль түріне жатады? А) публицистикалық стиль В) Ғылыми стиль С) ресми іс-қағаздар стилі Д) әдеби стиль Е) ауызекі сөйлеу стилі

15. Экспрессивті сөздер, мақал-мәтелдер, тұрақты тіркестер, сөйлемдер, неологизмдер, сұраулы, лепті сөйлемдер қандай стильдің сипатына сай келеді?

А) публицистикалық стиль В) Ғылыми стиль

С) ресми стиль Д) Көркем әдебиет стилі

Е) ауызекі сөйлеу стилі

16. “Айтпақшы”, “тәйірі”, “ұят-ай” сияқты сөздер қолданылатын стиль түрін анықтаңыз.

А) публицистикалық стиль В) Ғылыми стиль

С) ресми стиль Д) әдеби стиль

Е) ауызекі сөйлеу стилі

17. Сөйлем соңынан қойылатын тыныс белгіні табыңыз.

А) сызықша В)сұрау, леп белгісі С)үтір Д)жақша Е) Қос нүкте