Химия пәнінен "Газ, мұнай және тас көмір өңдеу"

Сабақтың тақырыбы:

Газ, мұнай және тас көмір өңдеу

2

Сабақтың мақсаттары:

Газ, мұнай және тас көмірді өңдеуді , қолдануды оқып үйрену. Теориялық білімдерін өмірмен байланыстыра білуге дағдыландыру. Қоршаған ортаны қорғауға, жер байлықтарын сақтауға баулу.Экологиялық және экономикалық тәрбие беру.

Күтілетін нәтиже:

Газ, мұнай және көмірді өңдеу әдістерін біледі. Газдың, мұнайдың және қөмірдің құрамын, қасиеттерін және қолдануын үйренеді. Табиғи байлықты сақтау мен қорғау керектігін біледі. Қоршаған ортаның ластану себептерін және оны қорғау мәселелерін біледі. Жұптық және топтық тапсырмалар арқылы өзін-өзі бағалауды үйренеді.

І. Ұйымдастыру ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.”Екі шындық, бір өтірік” әдісі ІІІ. Жаңа сабақ:”Сын тұрғысынан ойлау” технологиясы1. 1.Қызығушылықты ояту. Жұмбақ, сұрақ-жауап 2.Мағынаны тану.”Айналмалы бекет” әдісі 3.Ой-толғаныс. “Т” әдісі ІV. Сабақты бекіту V. Үйге тапсырма VI. Рефлексия

Cабақтың барысы

ҮЙ ТАПСЫРМАСЫН СҰРАУ ( жұптық жұмыс) Көмірсутектердің қасиеттерін еске түсірейік.1-қатарда көмірсутектер, 2-қатарда қосылыстар берілген.Кестені толтырыңыз.

А) Алкандар 1) Оттек Ә) Алкендер 2) Хлор Б)алкадиендер 3) Калий перманганаты ерітінді В) Алкиндер 4) Бром суы Г) Циклоалкандар 5) Тұз қышқылы Ғ) Арендер 6) Су

А

Ә

Б

В

Г

Ғ

“ ЕКІ ШЫНДЫҚ, БІР ӨТІРІК” әдісі

1-топқа тапсырма І.а) Алкандарда изомерия бутаннан басталады;ә) Циклогексан мен 3-метилпентан изомер болмайды.;б) Сутек қосыла жүретін реакция дегидрлену деп аталады. ІІ. а) Алкенге орынбасу реакциясы тән. ә) Алкан sр3-гибридтенеді; б) Ацетилен үш байланыспен байланысқан. ІІІ.а)Алкендер Марковников ережесіне бағынады; ә)Алканға қосып алу реакциясы тән;б)Диенкөмірсутектері полимерленеді

2-топқа тапсырма: І.а)Бензол- тек қанықпаған көмірсутектің қасиетін көрсетеді;ә)Көксағыз табиғи полимер; б)Алкиндер сызықтық құрылысты. ІІ.а)Толуол бензолдың гомологы; ә) Циклоалкандар алкендерге изомерлі; б) Бутен-2 броммен әрекеттескенде 1,2-дибромбутан түзіледі IІІ. а)Толуол тотығып, бензой қышқылын түзеді; ә)Резеңке көксағыздан алынады; б) Этиленде тек сигма байланыс болады. 3-топқа тапсырма I. а) Вюрц реакциясы арқылы алкандар алынады; ә)Бір қос байланысы бар көмірсутек алкиндер деп аталады; б) Метан тетраэдр пішінді. ІІ. а)Циклоалкандар ашық тізбекті көмірсутек тер ; ә)Ацетилен sр-гибридтеледі; б) Су бөліне жүретін айырылу реакциясы дегидраттану деп аталады. ІІІ.а)Циклогександы сутексіздендіргенде бензол түзіледі; ә)Изомерлерде молекулалық құрылым бірдей болады; б) Гексан мен 2,3-диметилбутан изомер заттар.

Дұрыс жауаптары: 1-тапсырма

А

Ә

1,2

Б

1,2,3,4,5,6

В

1,2,3,4,5,6

Г

1,2,3,4,5,6

1,2

Ғ

1,2

2-тапсырма “Екі шындық, бір өтірік” 1-топ:І. Б ІІ. А ІІІ. Ә

2-топ:І. А ІІ. Б ІІI. Б 3-топ:I. Ә IІ. А ІІІ. Ә

Қызығушылықты ояту

1.Көмірсутектердің табиғи шикізаттарына нелер жатады? 2. Табиги газдың құрамы қандай? 3.Газды қандай мақсаттарда қолданады? 4. Мұнай қандай зат? 5.Мұнайдың құрамы қандай? 6. Мұнайдан қандай заттар алынады? 7.Отынның қандай түрлері білесіңдер? 8.Қазақстанның ірі газ, мұнай ,таскөмір кен орындары туралы не білесіңдер ? 9.Қоршаған орта неліктен ластануда?

“ Қазақстан мұнайының шығу тарихы” деректі фильмнен үзінді

Табиғи газ

Пайдалы қазбалар қатарына

Жер қойнауларында органи- калық заттардың анаэробты бөлінуі  кезінде пайда болған газдар қоспасы. Таза табиғи шаздың иісі мен түсі болмайды.Табиғи газдың негізі бөлігін метан құрайды.

жатады. Табиғи газ қабаттарда

орналасқанда газтәрізді күйде

газ кендерітүрінде немесе мұнай

газ кен орындарының беткі

бөлігіндегі арнайы газды қабат

ретінде немесе мұнайда, кей

жағдайда суда ерітілген күйде де

болады. Қалыпты жағдайда табиғи

газ тек газтәрізді .табиғи газ

гидраттары түрінде кристалл

күйінде де кездесе береді.

Мұнайдың құрамы

ПАРАФИНДЕР

ЦИКЛОПАРАФИНДЕР

АРЕНДЕР

Мұнайды танкерге жүктеу

Каспий алабынан мұнай игеру

Тас көмір

Көмір-жер қыртысында миллиондаған жылдар бойы өсімдік қалдықтарының ыдырауынан түзілген көмірсутектердің табиғи қоры.

• Сіз тұратын жерден табиғи газ табылса Не істеген болар едіңіз?
• Сіз тұратын жерден табиғи газ табылса
• Не істеген болар едіңіз?

• Көз алдымызға елестетіп көрейік, бізге 200 га мұнайы бар жер сыйға тартылды. Біз не істер едік?
• Көз алдымызға елестетіп көрейік, бізге 200 га мұнайы бар жер сыйға тартылды.
• Біз не істер едік?

• Көмірді отын ретінде қолданамыз. Тас көмірді кокстеу не үшін қажет?
• Көмірді отын ретінде қолданамыз.
• Тас көмірді кокстеу не үшін қажет?

Мағынаны тану:”Айналмалы бекет”

1 топ

2 топ

3 топ

ЕСЕПТЕР :

  оқулықтағы 1-топқа §2.16 –дегі

№ 6 есеп, 2-топқа §2.17 –дегі №15 есеп, 3- топқа §2.18-дегі №9 есеп

Ой- толғаныс

“ Т”-әдісі (тиімді , тиімсіз)

Отын жанғанда бөлінетін зиянды заттар қоршаған ортаны ластайды. Қоршаған ортаны қорғау шаралары: отынды жағудың технологиялық тәртібін сақтау Қалдықсыз өндірісті ұйымдастыру Өнеркәсіп аудандарын көгалдандыру Энергияның бәсекелес түрлерін пайдалану

Қоршаған ортаны қорғау

Проблемалық сұрақ

Тапсырма:Көлемі 0,5 л тең бірдей екі құты екі түрлі газбен толтырылды: біріншісі-көмірқышқыл газы, екіншісі-ауа.Екі құты газдардың температурасын өлшеу үшін термометр орналасқан паралон пробкамен тығындалады.Екі құты қызып тұрған каминнен бірдей қашықтықта орналастырылады. Қай газ тез қызады?Неліктен?

ҮЙГЕ ТАПСЫРМА

Эссе жазу:

«ЕХРО 2017-болашақтың энергиясы»

Рефлексия : “ 3:2:1” әдісі Сабақта есінде қалған үш негізгі ұғым; Сабақтағы сен үшін қызықты екі жағдай; Жаңа сабақ бойынша бір сұрақ