Химиялык формулаларды валенттүүлүк боюнча түзүү

Сабакка чейин

Сабактын темасы: Химиялык формулаларды валенттүүлүк боюнча түзүү.

Сабактын методу: түшүндүрүп берүү

Сабактын тиби: Аралаш

Сабактын формасы: машыгуу сабагы

Күтүлүүчү натыйжа:

• Химиялык формулаларды валенттүүлүк боюнча түзүү боюнча көнүгүлөрдү өз алдынча аткара алышат;

• Химиялык формула;

• заттын сандык курамы;

• заттардын сапаттык курамы;

• валенттүүлүк;

• индекс жөнүндө айтып бере алышса бул түшүнүктөрдү өз алдынча көнүгүү иштөөдө пайдалана алышат;

• Өз алдынча жана топто иштей алышат.

Сабактын мотивациясы (бул сабак эмнени берет): Химиялык формулаларды валенттүүлүк боюнча түзүү боюнча көнүгүлөрдү өз алдынча аткарууга көнүгүшөт.

Сабактын ѳбѳлгѳсү (Окуучунун априордук билими (мурунку билими)): валенттүүлүк, заттын сандык жана сапаттык курамы, химиялык формула, индекс боюнча билимдери бар.

Сабактын жабдылышы: Слайддар, сүрөттөр, моделдер, анимация колдонулат.

Убакыт: 45 минута

Убакытты бѳлүштүрүү:Чакыруу этабы:6-8мин

Түшүнүү этабы(сабактын негизги бѳлүгү):22-25 мин

Ойлонуу этабы (сабакты бышыктоо):12-12 мин

Сабак

Сабактын жүрүшү:

Чакыруу этабы:

Сабактын чөйрөсү: Саламдашуу,класстын тазалыгына кѳз салуу,тактоо.

Жагымдуу маанай түзүү:

Окуучулар бири бирине топ ыргытып каалоо, тилек айтышат (окуучулардын ар бири топ ичинде).

Үй тапшырмасын текшерүү жана ѳтүлгѳн теманы кайталоо:

1. Түзүлгөн формула боюнча Рb₃О₄, РbО₂, РbО, Рb₂О₃, РbS коргошун валенттүүлүгүн аныктагыла.

Заттын формуласы боюнча молекулалык массасын эсептеп чыгаргыла.

2. Жез (I); темир (III); вольфрам (VI); темир (II); көмүртек (IV); күкүрт (VI); калай (IV); марганец (VII) оксиддер формулаларын түзгүлө.

Түзүлгөн формула боюнча оксиддин молекулалык массасын эсептеп чыгаргыла.

Түшүнүү этабы(сабактын негизги болүгү):

Валенттүүлүгү боюнча заттын химиялык формуласын түзүү

Эки химиялык элементтен турган заттын формуласын түзүү керек болсо элемент белгилерин жазып, валенттүүлүгүн рим цифрасы менен үстүнө жазышат.

Мисалы:

_{I I I I II I}

Na_xCl_y – NaCl, H_xO_y демек, Н₂О, Са_xСl_y болсо СаС1₂,

_{III I}

Al_xCl_y → AlCl₃

Жогорку формуладагы натрий жана хлор бир валенттүү, ошондуктан, формуласы КаСl.

Кальций хлориди курамында кальций эки, хлор бир валенттүү болгондуктан химиялык формуласы – СаСl₂ болот. Валенттүүлүктү байланыштыруучу сызыкча аркылуу белгилесек, анда бир кальций атомуна эки хлор туура келет. Са = + 2 – Сl → Сl - Са - Сl

Демек, кальций эки валенттүүлүгүнүн жалпы саны хлор индекстеринин жалпы санына барабар болуусу керек.

Заттын формуласы, аталышы жөнүндө кыскача түшүнүк 1.2-таблицада көрсөтүлгөн.

Заттар курамын түзгөн химиялык элементтер латынча аттарынан кыскартылып алынат.

Ойлонуу этабы(сабакты бышыктоо):

Үйгѳ тапшырма:

1. Элемент валенттүүлүгүн кычкылтек жана суутек боюнча аныктагыла:

FеО, Fе₂O₃, N₂0₅, NO₂, NO,

Баалоо: