Казахстан, Шымкент
СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ
Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно
Скидки до 50 % на комплекты
только до
Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой
Организационный момент
Проверка знаний
Объяснение материала
Закрепление изученного
Итоги урока
Была в сети 11.04.2017 18:17
Сарсенбаева Гулнар Кайсарбеккызы
учитель казахского языка
62 года
3 215
14 993 
Местоположение
Талим алушы: Нуралиева
Категория:
Прочее
27.05.2016 12:42
Саба?ты? та?ырыбы: Химиялы? талшы?тар. Жасанды ж?не синтетикалы? талшы?тардан жасал?ан маталар.
Саба?ты? ма?саттары:
Білімділік: о?ушылар?а химиялы? талшы?тарды? т?рлерін, ?асиеттерін т?сіндіру, оларды? ?ндіру технологиясымен таныстыру, жасанды ж?не синтетикалы? талшы?тардан жасал?ан мата ?иындыларын тиімді ?олдануды ?йрету.
Дамытушылы?: о?ушыларды? мата туралы т?сініктерін дамыту.
Т?рбиелік: шеберлікке баулу, ?немділікке,тияна?тылы??а, ?демілікті с?йе білуге т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: жа?а саба?
Саба?ты? ?дісі: т?сіндіру, с?ра?-жауап,ізгілендіру диаграммасы.
П?наралы? байланыс: химия, д?ниетану,сызу
К?рнекі ??ралдар: интерактивті та?та, мата ?иындылары, ине, ?айшы
Саба?ты? барысы:
І.?йымдастыру кезе?і.
- о?ушылармен с?лемдесу, т?гелдеу, журнал толтыру.
- саба??а ?ажетті ??ралдарын дайындату.
- саба??а назарларын аудару.
О?ушыларды топ?а б?лу:
І топ «Жасанды»
ІІ топ «Синтетика»
ІІ. «Ми?а шабуыл» (?й тапсырмасын с?рау)
- Мата ?алай пайда болады? (Талшы?тан)
- Мата талшы?тары нешеге б?лінеді? (Таби?и ж?не химиялы? )
- Исаак Зингер ?ай жылдары тігін машинасын ойлап тапты? (1850-51 )
- Тігін машинасыныы? жобасын ?сын?ан кім? (Леонардо да Винчи).
- Матаны ыл?алды-жылумен ??деу дегеніміз не? ( Матаны ?тіктеу).
- Ою т?рлері. (жануар, ??стар, ?сімдік, аспан, геометриялы?)
ІІІ. «Ма?ынаны тану» (жа?а саба?ты т?сіндіру)
Т???ыш рет химиялы? талшы?тарды 1853 жылы а?ылшын Аудермас ал?ан, ал 1891жылы француз Шардонне ал?аш?ы болып осы т?різдес жіптерді? ?ндірісін ?йымдастырады.Ежелгі Египетте оларды ?шекей ?шін пайдалан?ан. Жасанды жібек ?ндіру бойынша бірінші зауыт Ресейде 1913 жылы, М?скеу т?біндегі Мытищи ?аласында т?р?ызылды.
?азіргі уа?ытта химиялы? талшы?тардан мата ?ндіру кезінде оларды ?рт?рлі ?леспен таби?и талшы?тар?а ?осып отырады, сонда матаны? ?асиеттері жа?сарып, матаны? жа?а т?рлері пайда болады.
Химиялы? талшы?тар
|
Жасанды |
Синтетикалы? |
|
Таби?и органикалы? материалдарды (а?аш, ма?та целлюлозасы) ?рт?рлі химиялы? заттармен: ацетон,сіркесу, азот,к?кірт ?ыш?ылдарымен арнайы ??деу ар?ылы алады |
Синтетикалы? талшы?ты ?рт?рлі заттарды : м?най,таск?мір,таби?и газ ж?не ілеспе м?най газын, ауылшаруашылы? ж?не ж?не целюлоза-?а?аз ?нерк?сібіні? ?алды?тарын химиялы? ??деу ар?ылы алады |
|
М?ндай талшы?тар?а нитро-жібек, вискозалы ж?не ацетатты жібек жатады |
Б?л заттардан жо?ары малекулалы шайыр алынады, олар синтетикалы? талшы?тарды (нейлон,капрон,лавсан,т.б.) ?ндіруге ?ажетті бастап?ы материал болып табылады |
Химиялы? талшы?тардан иірілген жіпті ?ш кезе?нен т?ратын к?рделі технология бойынша алады:
Иіру ертіндісін алу, талшы?тарды ?алыптау ж?не ??деу.
Бірінші кезе?- бастап?ы материалдардан химиялы? жолмен с?йы? ж?не жабыс?а? иіру массасын алу.
Екінші кезе?- алын?ан масса химиялы? талшы? жасалатын жіп иіру машинасына т?седі. Осы машинада?ы с?згілер к?мегімен дайын массадан талшы?тар т?зіледі. Бір машинада 60-100 с?згі болады.Олар ?те ?са? са?ылаулары бар ша?ын металл ?алпа?ша т?рінде болады. С?згідегі са?ылаулар саны 24-36мы??а дейін.
?шінші кезе? – талшы?тарды ??деу.Алын?ан жіптер жуудан,??р?атудан,иіруден,термиялы? ??деуден ?теді. Кейбір талшы?тарды а?артады, бояйды ж?не ж?мсарту ма?сатында сабын ертіндісімен ??дейді.
Химиялы? талшы?тарды жасау ерекшелігі сол,оны? ?алыпталу процесі бір мезгілде оны иіру де болып табылады.
ІІІ.Практикалы? ж?мыс: «Алжап?ыш» тігу
(?р топ ?здеріне берілген матадан ?лгі бойынша алжап?ыш пішіп, тігеді)
Материалдар мен ??ралдар: химиялы? талшы?тардан жасал?ан мата ?лгілері, ж?мыс?а ?ажетті ?лгі, ине, ?айшы, жіп, о?улы?, д?птер.
Ж?мысты? орындалу реттілігі:
1.Маталарды? ?лгісін ?арастыру. Сырт?ы т?рі бойынша аны?тау.
2.?рбір ?лгіні ?олмен ?ысып, матаны? ?ыртыстануын аны?тау.
3. Дене ?лшемін алу.
4. Матаны ?ыртысына ?арай орналастырып ?лгі бойынша алжап?ыш пішу.
5. Пішім б?ліктерін ??растыру, ?олмен к?ктеп тігу.
6. Ж?мысты ая?тап, ?ор?ау.
?ауіпсіздік ежелерін еске т?сіру
Инені арнаулы ?обдишаларда ?стау керек. Инені киімге ?адау?а, ауыз?а салу?а болмайды.
?айшыны арнаулы ?обдишада ?стау керек, ?айшыны ашы? ?алдыру?а болмайды. Жолдасы? ?айшымен ж?мыс істеп жат?анда к??ілін б?лме.
Сергіту с?ті. ?айсысы арты? ойыны ар?ылы о?ушыларды? жа?а саба?та ал?ан білімдерін тексеру.
-м?най,таск?мір,а?аш,таби?и газ.
-нитрожібек, вискозалы жібек, ацетатты жібек, таби?и жібек.
-капрон, зы?ыр, дедедрон, нейлон.
-талшы?, мата, жіп, ацетум.
-жібек, ж?н, кримплен, ма?та.
IV. Жеке ж?мыс «Ою ой?анны? -ойы ?ш?ыр»
О?ушылар ?з та?даулары бойынша ?рт?рлі матадан ою ойып, а? ?а?аз?а желім ар?ылы жапсырма ж?мыстарын орындайды.
V. Кім тап?ыр ? ( топ бойынша танымды? тапсырмалар орындайды)
|
киім |
к?ркі |
жапыра? |
|
адам |
с?ні |
ш?берек |
|
а?аш |
м?дениет |
айнасы |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
бой?а |
к?рік |
тазалы? |
|
киім |
байлы? |
астан |
|
?онымды |
саулы? |
негізі |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
VІ. Жа?а саба?ты бекіту:
1. Талшы? дегеніміз не ?
2. Таби?и талшы?тарды алу ?шін ?ажетті шикізат т?рлері?
3. Химиялы? талшы?тарды алу ?шін ?ажетті шикізат т?рлері?
4. ?андай талшы?тарды жасанды деп атайды?
6. ?андай талшы?тарды синтетика деп атайды?
7. Синтетикалы? маталар ?андай ?асиеттерге ие?
8. Жасанды талшы?тарды? ерекшелігі?
VІІ.?ортынды саба?
О?ушыларды ба?алау.
?йге тапсырма: мата ?иындыларынан композиция жасау.
Просмотр содержимого документа
«Талим алушы: Нуралиева»
Сабақтың тақырыбы: Химиялық талшықтар. Жасанды және синтетикалық талшықтардан жасалған маталар.
Сабақтың мақсаттары:
Білімділік: оқушыларға химиялық талшықтардың түрлерін, қасиеттерін түсіндіру, олардың өндіру технологиясымен таныстыру, жасанды және синтетикалық талшықтардан жасалған мата қиындыларын тиімді қолдануды үйрету.
Дамытушылық: оқушылардың мата туралы түсініктерін дамыту.
Тәрбиелік: шеберлікке баулу, үнемділікке,тиянақтылыққа, әдемілікті сүйе білуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: жаңа сабақ
Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап,ізгілендіру диаграммасы.
Пәнаралық байланыс: химия, дүниетану,сызу
Көрнекі құралдар: интерактивті тақта, мата қиындылары, ине, қайшы
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру кезеңі.
- оқушылармен сәлемдесу, түгелдеу, журнал толтыру.
- сабаққа қажетті құралдарын дайындату.
- сабаққа назарларын аудару.
Оқушыларды топқа бөлу:
І топ «Жасанды»
ІІ топ «Синтетика»
ІІ. «Миға шабуыл» (үй тапсырмасын сұрау)
Мата қалай пайда болады? (Талшықтан)
Мата талшықтары нешеге бөлінеді? (Табиғи және химиялық )
Исаак Зингер қай жылдары тігін машинасын ойлап тапты? (1850-51 )
Тігін машинасыныың жобасын ұсын?ан кім? (Леонардо да Винчи).
Матаны ылғалды-жылумен өңдеу дегеніміз не? ( Матаны үтіктеу).
Ою түрлері. (жануар, құстар, өсімдік, аспан, геометриялық)
ІІІ. «Мағынаны тану» (жаңа сабақты түсіндіру)
Тұңғыш рет химиялық талшықтарды 1853 жылы ағылшын Аудермас алған, ал 1891жылы француз Шардонне алғашқы болып осы тәріздес жіптердің өндірісін ұйымдастырады.Ежелгі Египетте оларды әшекей үшін пайдаланған. Жасанды жібек өндіру бойынша бірінші зауыт Ресейде 1913 жылы, Мәскеу түбіндегі Мытищи қаласында тұрғызылды.
Қазіргі уақытта химиялық талшықтардан мата өндіру кезінде оларды әртүрлі үлеспен табиғи талшықтарға қосып отырады, сонда матаның қасиеттері жақсарып, матаның жаңа түрлері пайда болады.
Химиялық талшықтар
| Жасанды | Синтетикалық |
| Табиғи органикалық материалдарды (ағаш, мақта целлюлозасы) әртүрлі химиялық заттармен: ацетон,сіркесу, азот,күкірт қышқылдарымен арнайы өңдеу арқылы алады | Синтетикалық талшықты әртүрлі заттарды : мұнай,таскөмір,табиғи газ және ілеспе мұнай газын, ауылшаруашылық және және целюлоза-қағаз өнеркәсібінің қалдықтарын химиялық өңдеу арқылы алады |
| Мұндай талшықтарға нитро-жібек, вискозалы және ацетатты жібек жатады | Бұл заттардан жоғары малекулалы шайыр алынады, олар синтетикалық талшықтарды (нейлон,капрон,лавсан,т.б.) өндіруге қажетті бастапқы материал болып табылады |
Химиялық талшықтардан иірілген жіпті үш кезеңнен тұратын күрделі технология бойынша алады:
Иіру ертіндісін алу, талшықтарды қалыптау және өңдеу.
Бірінші кезең- бастапқы материалдардан химиялық жолмен сұйық және жабысқақ иіру массасын алу.
Екінші кезең- алынған масса химиялық талшық жасалатын жіп иіру машинасына түседі. Осы машинадағы сүзгілер көмегімен дайын массадан талшықтар түзіледі. Бір машинада 60-100 сүзгі болады.Олар өте ұсақ саңылаулары бар шағын металл қалпақша түрінде болады. Сүзгідегі саңылаулар саны 24-36мыңға дейін.
Үшінші кезең – талшықтарды өңдеу.Алынған жіптер жуудан,құрғатудан,иіруден,термиялық өңдеуден өтеді. Кейбір талшықтарды ағартады, бояйды және жұмсарту мақсатында сабын ертіндісімен өңдейді.
Химиялық талшықтарды жасау ерекшелігі сол,оның қалыпталу процесі бір мезгілде оны иіру де болып табылады.
ІІІ.Практикалық жұмыс: «Алжапқыш» тігу
(әр топ өздеріне берілген матадан үлгі бойынша алжапқыш пішіп, тігеді)
Материалдар мен құралдар: химиялық талшықтардан жасалған мата үлгілері, жұмысқа қажетті үлгі, ине, қайшы, жіп, оқулық, дәптер.
Жұмыстың орындалу реттілігі:
1.Маталардың үлгісін қарастыру. Сыртқы түрі бойынша анықтау.
2.Әрбір үлгіні қолмен қысып, матаның қыртыстануын анықтау.
3. Дене өлшемін алу.
4. Матаны қыртысына қарай орналастырып үлгі бойынша алжапқыш пішу.
5. Пішім бөліктерін құрастыру, қолмен көктеп тігу.
6. Жұмысты аяқтап, қорғау.
Қауіпсіздік ежелерін еске түсіру
Инені арнаулы қобдишаларда ұстау керек. Инені киімге қадауға, ауызға салуға болмайды.
Қайшыны арнаулы қобдишада ұстау керек, қайшыны ашық қалдыруға болмайды. Жолдасың қайшымен жұмыс істеп жатқанда көңілін бөлме.
Сергіту сәті. Қайсысы артық ойыны арқылы оқушылардың жаңа сабақта алған білімдерін тексеру.
-мұнай,таскөмір,ағаш,табиғи газ.
-нитрожібек, вискозалы жібек, ацетатты жібек, табиғи жібек.
-капрон, зығыр, дедедрон, нейлон.
-талшық, мата, жіп, ацетум.
-жібек, жүн, кримплен, мақта.
IV. Жеке жұмыс «Ою ойғанның -ойы ұшқыр»
Оқушылар өз таңдаулары бойынша әртүрлі матадан ою ойып, ақ қағазға желім арқылы жапсырма жұмыстарын орындайды.
V. Кім тапқыр ? ( топ бойынша танымдық тапсырмалар орындайды)
| киім | көркі | жапырақ |
| адам | сәні | шүберек |
| ағаш | мәдениет | айнасы |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| бойға | көрік | тазалық |
| киім | байлық | астан |
| қонымды | саулық | негізі |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
VІ. Жаңа сабақты бекіту:
1. Талшық дегеніміз не ?
2. Табиғи талшықтарды алу үшін қажетті шикізат түрлері?
3. Химиялық талшықтарды алу үшін қажетті шикізат түрлері?
4. Қандай талшықтарды жасанды деп атайды?
6. Қандай талшықтарды синтетика деп атайды?
7. Синтетикалық маталар қандай қасиеттерге ие?
8. Жасанды талшықтардың ерекшелігі?
VІІ.Қортынды сабақ
Оқушыларды бағалау.
Үйге тапсырма: мата қиындыларынан композиция жасау.
Вебинар для учителей
Свидетельство об участии БЕСПЛАТНО!
Полезное для учителя
Реализация образовательных программ осуществляется с применением исключительно электронного обучения и ДОТ
