ПЛАН КОНСПЕКТ УРОКА ПО КРЫМСКОТАТАРСКОМУ ЯЗЫКУ 9 КЛАСС
ТАРИХ: 03.03.2022
Мевзу: Кочюрильме лафлы джумлелернинъ тизилюви ве язылувы. Пекетюв дерси.
Макъсад: кочюрильме ве къыя лафлы джумлелернинъ тизим хусусиетлери; кочюрильме ве къыя лаф, диалогда токътав ишаретлерини къоюв къаиделери;кочюрильме лаф ерине къыя лафны къулланувы ве языда токътав ишаретлерини догъру къоюлувы; талебелернинъ нутукъ инкишафы.
Маариф (обр.):
- талебелернинъ тиль байлыгъыны зенгинлештирмек .
Инкишаф эттирюв(разв.) :
-озь фикирлерини догъру ифаде этмеге алыштырмакъ ;
- алынгъан янъы бильгилерини амелиятта къулланмакъ ;
- озь нокътаий назарыны исбатламагъа алыштырмакъ .
Тербиелев(воспит.):
- тильге урьмет ве севги ашламакъ.
- сыныфта талебелернинъ озь ара ве оджанен багълы гузель мунасебетлер тизилювини къайгъырмакъ
Планлаштырылгъан нетиджелер(Планируемые результаты).
Предметные : кочюрильме лаф акъкъында малюматны бильмек .
Метапредметные: ана тили бильгилерини башкъа фенлерде къулланмакъ ; фенлер ара олгъан багъыны сечмек ; алынгъан бильгилерини амелиятта къулланмакъ .
Личностные : къырымтатар тилининъ эмиетини анъламакъ ; тильге урьмет ве севги ашламакъ ; нутукъ байлыгъына ынтылмакъ .
Донатма: дерслик, карточкалар, презентация, мультимедий тахта.
Дерснинъ чешити: пекетюв дерси.
Дерснинъ кетишаты:
I ТЕШКИЛИЙ ДАКЪКЪА
Оджа: Селям алейкум, балалар.
Талабелер: Алейкум селям
II ЭВ ВАЗИФЕСИНИ ТЕШКЕРЮВ. БИЛЬГИЛЕРНИ АКТУАЛИЗИРЛЕВ.
(Бедий эдебиятындан 5 кочюрильме лафлы джумлелерни язып алмакъ ве схемаларны тизмек.)
Суаллерге джевапланмакъ:
1. Джумле бу недир? (Джумле тильнинъ къанунлары эсасында грамматика джеэттен шекилленген ве там фикир ифаделеген нутукъ парчасыдыр.)
2. Насыл джумлелерге кочюрильме лаф дейлер? ( Бир де бир шахыснынъ фикрини, мундеридже ве шеклини денъиштирмезден, ифаделеген джумлеге кочюрильме лаф дейлер.)
3. Къыя лаф недир?( Бир де бир шахыснынъ фикрини, шекильдже денъиштирип, ифаделеген джумлеге къыя лаф дейлер.)
4. Муэллифнинъ сезю ве кочюрильме лаф схема вастасынен насыл косьтермеге мумкюн ? (М.С. ве К.Л.)
III ЯНЪЫ МЕВЗУ АНЪЛАТУВ.
Презентация вастасынен янъы мевзу анълатув.
Даа эрте деди Мерьем кетменъиз.
Балалар, не етишмей бу джумледе? (токътав ишаретлери)
Демек, токътав ишаретлери джумленинъ теркибинде муим ер алалар.
Бугуньки мевзумыз : Кочюрильме лафлы джумлелерде токътав ишаретлери.
1. Джедвельге бакъып, кочюрильме лаф ве муэллифнинъ сезлерининъ ерини бельгиленъиз.
Китапларынъызны ачынъыз».
«Дикъкъатнен окъунъыз», - деди оджа.
«Шимди исе, - деди оджа, - инша язаджакъмыз.»
Дерс башында оджа: «Халкъымызнынъ къараманлары акъкъында язаджакъмыз», - деди.
(Балалар озьлери бирер-бирер джумлелерни окъуп, эр бир джумлеге къаиде чыкъаралар, схемаларны язалар).
Муэллифнинъ сезлери кочюрильме лафтан эвель кельсе, ондан сонъ эки нокъта къоюлыр, кочюрильме лаф исе буюк арифнен язылыр, тырнакълар ичине алыныр, сонъ токътав ишарети къоюлыр.
М.С.: «К.Л.»
Кочюрильме лаф муэллифнинъ сезлеринден эвель кельсе, тырнакълар ичине алынып, виргюль ве тире къоюлыр. Муэллифнинъ сезю кичик арифнен язылыр.
«К.Л.», - м.с.
Муэллифнинъ сезлери кочюрильме лафнынъ ортасында кельгенде, бутюн джумле тырнакълар ичине алыныр. Муэллифнинъ сезлери эки тарафтан виргюль ве тиренен айырылыр.
«К.Л., - м.с., - к.с.»
Кочюрильме лаф муэллифнинъ сезлери ортасында къалса, ондан эвель эки нокъта къоюлыр, тырнакълар ичине алынып, ондан сонъ виргюль ве тире къоюлыр.
М.С.: «К.Л.», - м.с.
3. Раатлыкъ дакъкъасы.
4. Нутукъ инкишафы.
Талебелерни 2 группагъа болип, вазифелер бериле.
1 группа: «Хастаханеде» (муэллиф сезлери иле) деген мевзусында диалог тизмек. ( бир талебе – эким, экинджиси – хасталангъан бала, учюнджеси – муэллифнинъ сезлерини айта.)
2 группа: «Раатлыкъ куньлери вакътында» деген мевзусында диалог тизмек. (2-4 талебелер иштирак этелер.)
IV ПЕКИТЮВ
VI НЕТИДЖЕ
Мен не биле эдим?
Мен не бильдим?
- деген суаллерге талебелерден сорав.
VII БААЛАВ
VIII ЭВ ВАЗИФЕ_______________________________________________________________________