Койташ
(12-15 арöса челядьлöн гаж)
Сценарий лӧсьӧдысь – коми кыв да литература велӧдысь Уляшева Т.В., музыкальнӧй веськӧдлысь Осипова И.Н.
Мог:
- тöдмöдны челядьöс коми йöзлöн важ оласногöн, сьыланкывъясöн, нöдкывъясöн, рöштвоса ворсöмъясöн, гажöдчöмъясöн;
- сибöдны челядьöс коми культураö, кыпöдны налысь аскылöмсö;
- ёнмöдны 5-7 классъяс костын ёртасьöм.
Гöгöрвоöдöм:
Медым öтувтны 5-7 классъяс, вöлi лöсьöдöма тайö гажсö. Гажыс кутчысис 7а да 7б класса велöдчысьяс вылын. Найö зэв кывкутöмöн босьтчисны дасьтысян уджö: велöдiсны кывъяс, корсьысисны, дасьтiсны костюмъяс, паличьяс, юасисны олöма йöзлысь (пöль-пöчыслысь) ворсöмъяс. 5 да 6 классъяс велöдiсны важ коми сьыланкывъяс, висьтавлiсны да ворсiсны коми музыкальнöй инструметъясöн. Гажсö нуöдöмын отсасис музыка велöдысь Осипова Ираида Николаевна.
Важ коми керка. Лабич вылын пукалöны нывъяс.
- Да, олöмыс водзö мунö, овлö и гажтöм, и долыд. Мый сöмын оз паныдасьлы олöмад. Миян коми войтыр кужлöмны, майбыр, уджавны и гажöдчыны, серавны и бöрдöдчыны.
- А кыдзи Ен праздникъястö пасйывлöмаöсь! Бабöй висьтавліс, да сэтшöм забеднö лои. Мыйла ме сійö кадö эг овлы?
- Кутшöм нö эськö Ен праздникъяс?
- Быд сикас. Ыджыд лун и Трöича, Благöвещенньö и Вöзнесенньö, а медся ёна Рöштво.
- Но талун тай абу некутшöм праздник-а. Мамöяс пес керавны мунісны да, кöть асылöдзыс гажöдчам.
- Вайö «Алöй ленточкатö» сьыламöй.
Сьыланкыв.
- Менам мыйкö ускöй луддзис. Мый водзö бара?
- Гöстинеч либö ваясны.
- Кывлінныд, паньыд кö усьö - кодкö тэрмасьö.
- А ме тöда, мый выль керкаö медводз колö каньöс лэдзны.
-Ылі туйö мунігöн бергöдчыны оз позь.
- А ме тöда, мый несйöдас кö – казьтылöны.
- Мый лоö, ки пыдöсыд кö лудö?
- Чолöмасян, сьöм сетасны (ставöн).
Кылö гольöдчöм, сьылöмöн пырöны нывъяс.
«Пачö, пачö, лом, лом».
- Видза оланныд!
- Пырöй, пырöй! Прöйдитöй, шойччöй, тшöтш гажöдчамöй.
- Важöн гöсьтъясöс паныдавлісны чöскыд сурöн, а ме тіянöс чöсмöдла кöдзыд ырöшöн.
Яндöваысь сьöрсьöн-бöрсьöн юöны.
- Аттьö чöскыд ырöшсьыд. Сэсся «Гöра йылын оз выйым» сьыламöй.
Сьыланкыв.
Кылö гольöдчöм , пырöны маска зонъяс. Найö заводитöны повзьöдлыны нывъясöс. Нывъяс сералöны, чирзöны. Недыр дурöм бöрын пöрччöны маскаяссö.
Зон: Мый нö? Повзинныд?
Ныв (збоя): Повзям, дерт. Тöдам öд, мый ті дуранныд.
Ныв: Мыйла нö паличсö вайинныд?
Зон: Зонъяскöд кыскасьыштны кöсъям.
Ныв: Вай, Пашö, тэ йылысь сьылыштам.
«Пашö пиö, чеччы жö, чеччы»
Ныв: ворсам, гажöдчам, а керка олысяйывсьыд и вунöдім. Эгö чöсмöдлöй сійöс. Олысяыд öд керка видзö, тыр-бур олöм кöзяевалы сетö.
Ныв: вайö пуктамöй пач дорас няньсö, сов да юмов ва.
Ныв: Гöбöч Айка, петав,петав,
Нянь дінö да сов дінö,
Кöдзыд юмов ва дінö.
Ставöн: Гöбöч Айка, петав,петав.
Пач сайысь петö олыся.
ГА: Тан ме, тан.
Ныв: Видза олан, ГА! Миян дорö петін кö, гашкö, тшöтш, ворсыштам!
Г.А.: А мый? Ворсыштам, дерт!
Зон: Вай миянкöд паличöн кыскасьыштам.
Заводитöны кыскасьны, кылö гажа музыка.
Г.А.: Да… ассьыныд ёнлунтö ті петкöдлінныд. А öні ті сэсся юрнытö жуглыштöй. Ме тіянлы нöдышта.
Нöдкывъяс.
Ныв: Ок и мудер жö тэ, Гöбöч Айка. А öні тэ неуна шойччышт. Том йöзыс со йöктыштны да сьылыштны кöсйöны.
Йöктöны да сьылöны. «Вотысьöй да вотысьöй».
Г.А.: Меным зэв ёна «Руй-руй» кажитчö. Вай кужанныд кö, сьылыштöй.
Сьылöны.
Г.А.: Но-но. Сэтшöм лöсьыда йöктанныд да сьыланныд, сьöлöмöй бурмис да лов вылын лои сэтшöм лöсьыд. Аттьö, мый энö вунöдöй да коринныд. Ме муна, колö керка-карта дöзьöритны, мед ставыс вöлі тыр-бур лада. А ті водзö гажöдчöй, лöсьыда олöй. Мöдысь на корлöй.
Ныв: Мун мирöн да видз миянöс лёкысь да омöльысь. Нывъяс, зонъяс, вайö колльöдам Гöбöч Айкасö гажаа.
Ныв: Частушкаяс!
Нывъяс сьылöны частушкаяс.
Ныв: Вайö сэсся «Гизь-гизьысь» ворсамöй.
Ныв: Код нö вöдитас? Вайö ме лыддя. Öтик-мöтик, кык-мык, куим-муим, нёль-моль, вит-мит, квайт-майт, сизим-мизим, кöкъямыс-мöкъямыс, öкмыс-мöкмыс, дас-пас, киссис ставнас пес чипас.
Ворсöны. Гизь-гизь горания
И батюшки Еремей
Братцы купечки
Сöтрöчина-мöтрöчина
Дуалей-давалей
Тупкалöй-тапкалöй
Тöдмалöй код водзын
Дзин-дзин-дзин.
Ныв: Зонъяс, асланыд ворсанторъясöн ошйысьыштöй.
Зонъяс петкöдлöны да висьталöны коми ворсанторъяс йылысь. Сьылöны «Козйö, козйö»
Ныв: Абу на гортö мунан кад? Дыр нин олім да.
Ныв: Но ещö öти сьыланкыв сьыламöй нин да вöлись разöдчамöй.
Сьыланкыв «Ме гуляйті лун да вой»
Сьылöм бöрын муналöны. Петігмозыс аттьöалöны кöзяеваöс.
Ныв: аддзысьлытöдз! Мöдысь на волöй.