Конспект урока литературного чтения в 3 классе на тему: «Ким олмагъа истесенъ…» («Кем бы ты хотел стать…»)
Макъсат:
- инсаннынъ аятында иш ве эмекнинъ эмиетини анлатув, мисаллернен исбатлав, талебелерни бу анълам акъкъында фикир юрсетювни огретюв;
- талебелернинъ нутукъларыны янъы сёзлернен зенгинлештирюв;
-элял иш ве эмекке урьмет ашлав.
Донатма: зенаатларны тасвирлеген ресимлер, магнит пазл «Зенааткъа аит олгъан алетлер», карточкалар, видеолевхалар, «Арманчыкъ» меджмуасындан зенаатлар акъкъында макъалелер («Зенаат эскиреми ?»).
Эпиграф
«Ишлеген - тишлер»
Тешкилий къысым:
- Селямлашув;
-Ава акъкъында субет;
- Мен дефтеримни ачам,
Кереги киби къоям,
Достларымдан сакъламам,
Къалемни бойле тутам… (хорнен окъула).
Дерс мевзусыны ве макъсадларыны талебелер, ресимлерге бакъып (адамлар иш башында) илян этелер, оджа тахтада яза.
Эв вазифесини тешкерюв:
- Лугъатны тешкерюв «Хастаханеде»;
- Шиирлерни эзберден айтув.
Янъы мевзу
- оджанынъ сёзю:
(«Зенаат эскиреми ?» макъаледен малюматлар алына)
эвель-эзельден Къырым ярымадасында чешит зенаатлар инкишаф этмекте эдилер. Къырым усталарынынъ къабилиетлери акъкъында башкъа мемлекетлерде де биле эдилер. Усталыкъ сырлары бабадан огълуна, анадан къызына кече эди. Булгъарлар, украинлер ве къырымтатарлар токъугъан килимлер, басмалар, нагъышлар пек эмиетли ве къыйметли эдилер. Бундан гъайры, къырымтатарлар бешик ве сандыкълар, аякъкъап ве чызмалар, дюльбер ве къавий демирден ильванлар ясай эдилер. Афсуски, дженк ве сюргюнлик нетиджесинде чокъусы къырым усталарынынъ сырлары джоюлып башлады, амма шимди кичик устаханелерде олса да бу зенаатлар янъыдан тиклениле: нагъыш, орьме, гъырджва ве гобелен, бедиий оюв ве къуюмджылыкъ, керамик ишлер ве иляхре.
Къырымтатарлар даа насыл зенаатларнен огърашып кельдилер? (тахтада ресимлер):
- багъ-багъчалыкъ (садоводство);
- айванасравджылыкъ (животноводство);
- балыкъчылыкъ (рыболовство);
- тиджарет (торговля);
- къуюмджылыкъ (ювелирное дело);
- териджилик (кожевенное дело);
- балкъуртчылыкъ (пчеловодство). Сёзлерге изаат бериле.
Лугъат иши (земаневий зенаатларнынъ адлары - «Арманчыкъ» меджмуасындан ):
Эким, эмшире, оджа(-пче), тербиеджи, ашчы, къуруджы, мухбир, бербер, дюльгер, айдавджы, сатыджы…
Аудирлев: оджа «Окъумакъ керек» шиирини окъуй. Субет.
Черкез-Али «Къаз ве турна» роллерге болип, талебелер ифадели окъуйлар.
6. Аталар сёзлеринен ишлев.
1) Копюр япкъан озю кечер.
2) Кичик иш буюк лафтан хайырлы.
3) Ягъмур иле ер ешерир,
Эмек иле иль ешерир.
4) Ишлемеген – тишлемез.
(аталар сёзлерини талебелер дигер китап ве дерсликлерден сечип алып, язалар, дигер миллетлер аталар сёзлеринен тенъештирелер)
Лексик материалынен ишлев.
Синоним сырасыны тизмек (микрофон усулы)
- ишлемек – чалышмакъ – арекет этмек;
- япмакъ – къурмакъ – ясамакъ – азырламакъ….
7. Мустакъиль иш: «Зенааткъа аит олгъан алетлер» пазл джыймакъ.
8. Нетидже чыкъарув ве баалав. 1-2 иншаны мисаль оларакъ окъуп бермек (иляведен).
9. Эв вазифеси:
- «Окъумакъ керек» шииринден сонъки парчасыны эрберлемек:
Ким олмагъа истесенъ,
Кетме мектептен эрек,
Унер алмакъчюн исе,
Яхшы окъумакъ керек.
- бегенген зенааты акъкъында икяе этмек (агъзавий, язма);
- иш ве эмек акъкъында аталар сёзлерини эзберлемек ве дигер тиллердеки аталар сёзлеринден къыясламакъ.