Կուսածնություն 10-րդ դասարան

Կուսածնություն  կամ  պարթենոգենեզ  

Սեռական բազմացման  կուսածնության եղանակը՝  ձվաբջջի  բաժանումն է առանց  բեղմնավորության ։ Որոշակի պայմաններում կամ գործոնների ազդեցության տակ ձվաբջիջը թաղանթապատվում է և սկսում տրոհվել։ Կուսածնության երևույթը հանդիպում է բնության մեջ որոշ բուսական և կենդանական  տեսակների  մոտ։

Կուսածնություն

Բույսեր Կենդանիներ

Կուսածնության հետևանքով առաջանում են նույն սեռի առանձնյակներ

• Մեղուների

չբեղմնավորված

ձվաբջիջ

Բեղմնավորված մեղուներից առաջանում են աշխատավոր և մայր մեղուներ

Առանձնյակները, որոնք ձևավորվում են ձվաբջջից,կարող են լինել

ձվաբջիջ

հապլոիդ

հապլոիդ

Ձվաբջջի առաջացման ժամանակ մեյոզի խախտում

դիպլոիդ

Տրոհման առաջին բաժանումից հետո

Ապոմիքսիս

  Կուսածնությամբ են բազմանում, օրինակ, քաղցրահամ ջրերում ապրող պտտվող թարթիչներով փոքրիկ որդնիկ՝  անվակիրը , ստորակարգ  խեցգետնակերպերից ՝  ցիկլոպները ,  դաֆնյաները ,  միջատներից ՝  մրջյունները ,  մեղուները ,  լվիճները:

Կուսածնությամբ բազմացող կենդանիների մեծ մասի մոտ բազմացման այս ձևը հերթափոխվում է սովորական սեռական բազմացումով։ Ինչպես տեսնում ենք, այս դեպքում, ինչպես և  անսեռ բազմացման  ժամանակ, տեղի է ունենում սերունդների հերթափոխություն։ Բնության մեջ սերունդների այդպիսի հերթափոխությունը, ինչպես արդեն գիտենք, կոչվում է  հետերոգոնիա ։ Այսպես, օրինակ՝ խեցգետնակերպերից դաֆնյան տարվա տաք եղանակներին բազմանում է կուսածնությամբ. չբեղմնավորված ձվերից առաջանում են էգեր, որոնք աշնանը դնում են փոքրիկ և մեծ ձվեր։ Փոքրիկներից դուրս են գալիս արուներ, իսկ մեծերից՝  էգեր ։ Էգերը բեղմնավորվում են, և նրանց դրած ձվերը ձմեռում են, իսկ գարնանը նրանցից առաջանում են էգեր, որոնք դարձյալ բազմանում են կուսածնությամբ։

Կուսածնություն

• Բնական Արհեստական

Արհեստական կուսածնություն

• Այս ուսումնասիրությունների արդյունքները ցույց տվեցին, որ ձվաբջջի զարգացման համար անհրաժեշտ է այն նախապես ակտիվացնել. սովորաբար դա տեղի է ունենում  սպերմատոզոիդի  ներկայությամբ, նրա հետ միաձուլվելուց հետո, բայց փորձարարական ուսումնասիրությունների ժամանակ արձանագրված փաստերը վկայում են, որ արհեստական պայմաններում այդ  բջիջը  կարող է զարգանալ առանց բեղմնավորման, այլ գործոնների ազդեցության տակ։ Իհարկե, արհեստական ճանապարհով առաջացած կուսածնությունը հաճախ հանգեցնում է  անոմալիաների . կուսածնությամբ չեն կարող առաջանալ այնպիսի կենսունակ սերունդներ, ինչպիսիք առաջանում են բեղմնավորության ճանապարհով։ Օրինակ՝  թռչունների ,  կաթնասունների  չբեղմնավորված ձվերը նույնպես կարող են անցնել զարգացման վաղ փուլերը, բայց սրանց մոտ զարգացումը մինչև վերջ չի հասնում. Ենթադրվում է, որ կուսածնությունը բազմացման այն ձևն է, որը նախորդել է սեռական բազմացմանը։

Առաջադրանք Ի ՞ նչ է ֆիլոքսերիան