СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Скидки до 50 % на комплекты
только до

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

Кожо жаш адабий окуу

Категория: Литература

Нажмите, чтобы узнать подробности

Кожожаш — кыргыздын эң байыркы эл дастандарынын бири. Дастан өзүнүн калыптанып, пайда болгон мезгили жагынан архаикалык мүнөзгө ээ. Дастанда кыргыздардын байыркы доордогу тотемистик, анимистик ишенимдери кенен чагылдырылган. Мындан сырткары, дастанда байыркы кыргыздардын чарбалык укладдары, жашоо образы, диний-философиялык ишенимдери даана көрсөтүлгөн. Байыркы кыргыз коомунда, табийгаттын татаал шарттарында аңчылык да кыргыздардын чарбалык кесипчилигинин бир түрү болгондугун байкоого болот. Мында адам баласы менен табийгаттын катаал кубулуштарынын ортосундагы өз ара алакалар, байланыштар чагылдырылган. Айрым изилдөөчүлөр дастанды баатырдык эпос катары атап жүрүшсө, кээ бир окумуштуулар ага социалдык-турмуштук багыттагы эл чыгармасы катары аныктама ыйгарып келишет. Кыргыздын кытай уруусунан чыккан көзгө атар мерген Кожожаштын Зулайка сулууга үйлөнүшү, касиеттүү кайберен Сур эчки менен эрегишип, Сур эчкинин каргышына калып адам жеткис аскада жалгыз калып мерт болушу, Кожожаштын уулу Молдожаш баралына жеткенде атасынын кунун кууп, Сур эчкиден өч алышы эпостун сюжетинин негизин түзөт. Дастанда өзгөчө адам баласы менен жаратылыш ортосундагы аң сезимдүү байланыш, адам баласынын ага болгон адеп-ахлактык мамилеси курч коюлган. Адамдын билгенден билбестикке ташталган алаканын түбөлүктүүлүгү жана анын жеңиштүү болору да турмуштук өсүшү логикасына карата ылайык берилгендигин көрүүгө болот. «Кожожаш» эпосу кыргыздардын байыркы доордогу турмуш-шартын, чарбачылыгын, каада-салтын, диний ишенимдерин жана башка изилдөө боюнча маанилүү булак болуп эсептелет.

Просмотр содержимого документа
«Кожо жаш адабий окуу»

Адабий окуу .

Сабактын темасы: КОЖОЖАШ

Сабактын максаттары:

билим берүүчүлүк: Табиятка жасалган кыянаттык кайра адамдын өзүнө кайтып келерин туюндуруу. Жан-жаныбарларга аяр мамиле жасоо тууралуу түшүнүшөт. Жаратылыштан керегине жетишинче алуу, бирок напсини агыт­поо, үй жана жапайы жаныбарларга аяр мамиле жасоо керектигин билишет.

өнүктүрүүчүлүк: Өз оюн эркин, далилдүү айта билүүгө машыгат. Сынчыл ой жүгүртө алат. Топто жоопкерчилик менен даярданып, башкаларга жеткиликтүү айтып берүүгө машыгат.

тарбия берүүчүлүк: Табиятты коргоо ар бирибиздин милдетибиз экенин билишет. Топто ишти аткарууда бирин-бири сыйлап угууга үйрөнүшөт.

Көрсөткүчтөр:

Жогоруда коюлган максаттар ишке ашат, эгерде:

• чыгарманын мазмунун түшүнсө; чыгарманы өз сөзү менен талдай алса;

• табият ар бирибиздин тагдырыбыз экендигин, ал эми табиятты коргоо ар бирибиздин парзыбыз экенин билишсе; чыгарманы талдай алса;

• тексттеги каармандардын кылык-жоруктарын мүнөздөй алса;

• топто жоопкерчилик менен даярданып, башкаларга жеткиликтүү айтып бере алса;

• өз оюн далилдүү айта алса;

• топто биргелешип текст менен иштей алса;

• топтук ишти аткарууда бирин-бири сыйлап, уга билсе.

Сабактын тиби: жаңы теманы өздөштүрүү

Колдонулган ыкма: кезектешип бирин-бири окутуу

Сабактын жабдылышы: 1 флипчарт эки окуучуга бирден текст (№1, 2, 3 тиркемелер).

1-кадам: Окуучулар 1ден 6га чейин санап, топторго бөлүнүшүп отурушат.

2-кадам: Мугалим окуучулардан жаратылыш байлыктарын, жан-жаныбарларды сактоо үчүн эмне кылышыбыз керек? деген суроо аркылуу акыл чабуулун өткөрөт.

3-кадам: Окуучулар өз ойлорун айтышат, алар доскага же флипчартка кыскача жазышып, окшоштору болсо бирөө чийилет (3–5 мин.).

4-кадам: Ар бир топтун экөөнө бирден текст таратылат.

5-кадам: Окуучулар берилген тексттерди окушат, топто талкуулап, башка топтогу­ларга айтып, даярданышат (10 мин.)

6-кадам: Даярдыктан кийин 1-топ калган топторго бөлүнүп отурушат да даярдан­ган тексттерин аларга айтып беришет (5-7 мин.).

7-кадам: Алар ордуна келип отурганда 2-группага бул ишти улантат. Акырында бардык группа кезектешип айтып берүү менен бүтүндөй теманы өздөштүрүп чы­гышат.

Мугалим окуучуларга суроо менен кайрылат:

1. Кожожаш камалып калган аска-зоонун бийиктигин көз алдыңарга элестеткиле?

2. Кожожаштын ушундай абалда калышы эмненин натыйжасы?

3. Жаратылыш байлыктарын, жан-жаныбарларды сактоо үчүн биз эмне кылышы­быз керек деп ойлойсуңар?

4. Аскада калган мергенчинин абалын элестетип, сүрөтүн тарткыла.

Окуучулардын билими сабактын максаттарына ылайык берилген көрсөткүчтөрдүн негизинде бааланат.

Үйгө тапшырма катары төмөнкүлөр берилет:

1. Өтүлгөн теманы кайрадан окуп, мазмунун айтып берүү.

2. Аскада калган мергенчинин абалын элестетип, сүрөтүн тартып келүү.







1 тиркеме. Кожожаш

Мергенчи Кожожаш бир урууну мергенчилик менен багып турат. Эпосто кайбереңдин ээси Сурэчкинин Алабаш деген текесин атып, жалдырап суранса да болбой, улактарын бүтүндөй кырган. Ал үчүн Кожожаш Сурэчкинин каргышына ка­лат. Керемет сыйкырлуу күчү бар Сурэчки мергенчини жазгырып, жалама аскага калтырат. Кожожаш асканын боорунда калат. Аны аскадан эч ким куткарып кала албайт. Колундагы мылтыгын таштаса, ал дагы жерге жетпей, күкүм болуп жок болот. Анан өзү аскадан боюн таштап өлөт.

Дастанда жаратылыш сырларын ачуу жолунун татаалдыгы жана жаратылыш­ты кадырлап сыйлай билүү зарылдыгы жөнүндө баяндалат.

Анда эмесе, сөз аскада калган Кожожаштын Зулайкага айткан керээзи жөнүндө болмокчу.







2 тиркеме.

Кожожаштын Зулайкага айткан керээзи

Аскада калган Кейибегин, алганым,

Кетти ичимде арманым,

Бир эчкинин зарынан,

Билбедим ташта калганым.

Караны кийип кайгырып,




Скачать

Рекомендуем курсы ПК и ППК для учителей

Вебинар для учителей

Свидетельство об участии БЕСПЛАТНО!