Құзыреттілікке бағытталған білім беру

« Физика пәнінде Симпсон доменін қолдану арқылы құзыреттілікті дамыту»

• Құзырет дегеніміз не?

• Құзыреттілік дегеніміз не?

Құзіреттілікке бағытталған білім

• Құзыреттілікке бағытталған білім (competence-based education – CBE), 70-ші жылдарда Америкада 1965 жылы Н.Хомский (Массачусет университеті) ұсынған тіл теориясына қатысты «құзырет» ұғымына байланысты қалыптаса бастады. Н.Хомский атап көрсеткендей «...біз құзырет (сөйлеушінің-тыңдарманның өз тілін білуі) және пайдалану (тілді нақты жағдайларда қолдана білу) арасында басты айырмашылықтарды анықтаймыз. Тек идеалды жағдайда пайдалану ұғымы құзырет ұғымының тікелей көрсетілімі болып табылады.» 

Мақсаты

• Мамандандыруға қойылатын деңгей мен профильге сәйкес білікті , еңбек нарығында бәсекеге қабілетті, құзіретті , өз мамандығын еркін меңгерген және қызмет көрсетудің аралық аймақтарында бағытын анықтай алатын, үздіксіз кәсіби дамуға, өсуге дайын маман дайындау

Құзіреттілікке бағытталған тәсіл -

• Білім беру мақсаттарын анықтаудың жалпы принциптері нің (қағидаларының) , білім мазмұнын таңдаудың, білім беру үрдісін ұйымдастырудың және білім беру нәтижелерін бағалаудың жиынтығы.

ҚБТ = ББМ+БМ+ББҮҰ+ББНБ

Құзіреттілікке бағытталған тәсіл принциптері:

• Студенттің жинақталған тәжірибе негізінде өзбетімен шешім қабылдау қабілетін дамыту;
• Білім беру мазмұны іс-әрекет пен іс-қимыл белсенділігі болып саналады;
• Студенттің қойылған мәселелерді өзбетімен шешу дағдысын қалыптастыруға жағдай туғызу;
• Білім беру нәтижелерін студенттің білімділік деңгейін талдауға негіздей отырып, яғни оның құзіреттілік деңгейімен бағалау

Ұғым

Сипаттамасы

Құзіреттілік

ұғымның мәні

Құзірет

қабілет

ұғымды түйсіну

ұғымның көрінуі, байқалуы

Өкілеттілік шеңбері

Білім, дағды, икемділік, іс-әрекет тәсілдері

ұғымның байқалу деңгейі

Нормативті-құқықтық құжат документ (диплом, бұйрық, .....)

Қызметте, шығармашылықта

Лауазымдық қызмет

құзіреттілік деңгейі

Біліктілік категориясы

Құзыреттілікке бағытталған тапсырмалардың ерекшелігі:

• Өмірлік жағдаятты тудыру, қайталау; шығармашылық құрамның болуы;
• Студенттердің жас деңгейі мен мамандығына сәйкес үйретуші сипаттың болуы;
• Пәндік дағдылар мен икемділіктердің қатар жүруі;
• Бір білім саласы мазмұнының шегінен шығуы;
• Қарапайым тапсырмалармен салыстырғанда көптеген ақпараттың, яғни жанама, қосымша ақпараттың көптігі;
• Қажетті ақпараттың бір бөлігі көрсетілмеуі, өйткені студент өз бетімен анықтамалық әдебиеттерден табуы тиіс.

Білім беру циклі

Оқытудың тәтижелері

Студентті бағалау

Оқыту әдістері

Білім мазмұнын беру

• Блум домені (когнитивті домен)

БІЛІМ

• Симпсон домені (психомоторлы домен)

ДАҒДЫ, ИКЕМДІЛІК

• Кратуохл домені (аффектілік домен)

ҚҰНДЫЛЫҚТАР

Психомоторлы доменнің етістіктері (Simpsons)

Категория

Қабылдау : Қолдана білу қабілеттілігі

Негізгі етістіктер

Сенсорлық белгілерді моторлы іс –әрекетке жұмылдыра білу қабілеттілігі

Таңдайды, сипаттайды, анықтайды, дифференциялдайды, айырады, идентификациялайды, оқшаулайды, байланыс орнатады

Дайындық: Әрекетке дайын болу

Бастайды, көрсетеді, түсіндіреді, қозғалады, әрекет етеді, сезінеді, ерікті түрде жауап береді

Басқару арқылы жауап беру : имитация /қайталау/, байқап көру және қателер

Қайталайды, бақылайды, көшіреді, өзі жасайды

Механизм : Меңгеріп жаттап алынған реакциялар дағдыға айнала бастайды, әрекеттер белгілі бір сенімділікпен орындалады

Жинайды, іріктейді, құрастырады, демонстрациялайды, көрсетеді, бекітеді, нақтылайды, басқарады, өлшейді, жөндейді, араластырады, ұйымдастырады, эскиздер сызады

Күрделі нақты жауап : тез, жылдам және ұқыпты, жоғары координациялы орындау, аз энегия жұмсау.

Жинақтайды, құрастырады, қайта жасақтайды, түзетеді, қыздырады, басқарады, өлшейді, жөндейді, араластырады, ұйымдастырады, эскиздер сызады

Адаптация /Бейімделу/ : арнайы талаптар үшін іс –әрекеттердің өзгеруі /модификациялануы/

Бейімдейді, өзгертеді, қайта орналастырады, қайта ұйымдастырады, басқа нұсқаларды ұсынады.

Бастау (туынды) : Анықталған жағдаяттарға немесе арнайы мәселелерге сәйкес жаңа іс-әрекеттерді орындау

Жасайды, құрастырады, жинақтайды, жасақтайды, жаңадан туынды жасайды.

«ҚБТ» құрылымы:

құрылым элементі

Талаптар

құзырет

ҚБТ қандай құзырет түріне бағыттылған /медициналық, экономикалық т.б/

Стимул

тапсырма

Тапсырманың мәтінінің мәнін терең түсініп оны орындауға себеп болады

Ақпарат көзі

-

Тапсырманы толық, сәтті орындауға қажетті материалды қамтиды

Тапсырманы орындау парағы /қажет болса/

-

тексеру құралы

Баға критерийі, жауап моделі

Тапсырма №1

Көптеген елдерде ультрадыбыстық зерттеу көмегімен ана жатырындағы баланың дамуын тексеріп, бейнесін алады. Ол УДЗ деп аталады. Зерттеу кезінде дәрігер құрылғыны ананың ішіне қояды, құрылғыдан тараған ультрадыбыс ағза ішінде таралып, баланың денесінен кері шағылады. Шағылған сәуле құрылғыға келіп тіркеліп пішін қалыптасады.

Сұрақ 1: Бейне қалыптасу үшін ультрадыбыстық құрылғы іштегі шарана мен зерттеу құралының арасындағы қашықтықты есептейді. Ультрадыбыс ағза ішінде 1540 м/с жылдамдықпен қозғалады. Қашықтықты есептеу үшін құрылғы қандай шаманы есептеуі тиіс?

Жауап: зерттеу құралы мен шаранаға дейін және кейін ультрадыбыстың таралу уақытын өлшеу керек.

Сұрақ 2: Бейнені рентген сәулесі арқылы да алуға болады. Неліктен жүкті әйел рентген сәулесін алуына болмайды?

Жауап: Рентген сәулесі іштегі шаранаға аса зиян.

Сұрақ 3: Медицинадан басқа қай жерде ультрадыбысты кездестіруге болады?

Жауап: Жарқанаттар, мұхиттағы кейбір тіршілік иелері ультрадыбысты новигация құралы ретінде пайдаланады.

Тапсырма №2

Жауап парағы

1.Суретте не /физикалық құрылғы әлде/ бейнеленген? - 0,5б

1. телевизор

2. Оған сипаттама беріңіз– 0,5б

2. Түрлі түсті, жазық экранды

3. Медициналық құзыреттілік тұрғысында бұл нәрсе туралы не айта аласыз?

3. Теледидарды 80 см қашықтықтан жақын қарау әртүрлі көз ауруларына алып келеді. Зиянды толқын таратады.

– 2б

4. Суреттегі зат қандай физикалық құбылысқа байланысты болуы мүмкін-2б

4. Электрлік

5. Бұл нәрсенің нақты қолдану саласын атаңыз– 1б

5. Тұрмыста

6. Өз пәнініз немесе мамандығыңызға қатысты қандай мысал келтіре аласыз? – 2б

6.Физикалық тұрғыда ол электрлік жабдық, медициналық тұрғыда зиянды толқын таратушы құрал

7. Суреттегі нәрсенің тұрмыстық құндылығын етістіктер арқылы сипаттаңыз– 2б

7. Визуалды, дыбыстық ақпарат таратады.

Жауап парағы

1.

1.Суретте не /физикалық құрылғы әлде/ бейнеленген? - 0,5б

2.

2. Оған сипаттама беріңіз– 0,5б

3.

3. Медициналық құзыреттілік тұрғысында бұл нәрсе туралы не айта аласыз?

– 2б

4.

4. Суреттегі зат қандай физикалық құбылысқа байланысты болуы мүмкін-2б

5. Бұл нәрсенің нақты қолдану саласын атаңыз– 1б

5.

6. Өз пәнініз немесе мамандығыңызға қатысты қандай мысал келтіре аласыз? – 2б

6.

7. Суреттегі нәрсенің тұрмыстық құндылығын етістіктер арқылы сипаттаңыз– 2б

7.

Тапсырма №3

1.Оқушы резеңкені 45 Н күш жұмсай отырып 9 см-ге ұзартты. Егер 110 Н күш жұмсаса, резеңкенің ұзаруы қандай?

Жауап: 22 см

Оқушы резеңкені 45 Н күш жұмсай отырып 9 см-ге ұзартты. Егер 110 Н күш жұмсаса, резеңкенің ұзаруы қандай? 110 Н күш жұмсау оқушының денсаулығына қаншалықты әсер ететінін анықтау үшін қандай физикалық параметрлер белгілі болуы керек?

Жауап: 22 см, баланың массасы

2.«Халық бірлігі мен Ұлттық тарих жылы» мен «Мәдениетті қолдау  жылы » Н.Ә.Назарбаевтың «Тарих толқыныңда» атты кітабы жарық көрген жылдар?

1998ж, 2000ж, 1999ж.

«Халық бірлігі мен Ұлттық тарих жылы» мен«Мәдениетті қолдау  жылын » қосып, орташа жылдамдықты табу формуласы бойынша тауып, сол жылы қандай маңызды оқиға болғанын жазу.

Жауап: 1998ж, 2000ж,

(1998+2000)/2=1999 ж.

Н.Ә.Назарбаевтың «Тарих толқыныңда» атты кітабы жарық көрді

3. Төменде берілген өлең жолдарына сипаттама бер

Күз  Сұр бұлт түсі суық қаптайды аспан, Күз болып, дымқыл тұман жерді басқан.  Білмеймін тойғаны ма, тоңғаны ма, Жылқы ойнап, бие қашқан, тай жарысқан.

Жауап: 11 буынды қара өлең ұйқасы

Төменде берілген өлең жолдарына физикалық сипаттама бер

Күз  Сұр бұлт түсі суық қаптайды аспан, Күз болып, дымқыл тұман жерді басқан.  Білмеймін тойғаны ма, тоңғаны ма, Жылқы ойнап, бие қашқан, тай жарысқан.

Жауап: булану, конденсация, шық нүктесі

4. Молекула-кинетикалық теориядағы макропараметрлерді жазыңыз. Менделеев-Клапейрон теңдеуін жазыңыз.

Жауап: p, V, T – қысым, көлем, температура

pV/T= mR/M

Молекула-кинетикалық теориядағы макропараметрлерді жазыңыз. Медицинада науқастан анамнез жинақтау кезінде осы параметрлердің қайсысы қолданылады?

Жауап: p, V, T – қысым, көлем, температура

медицинада қысым мен температура

Құзіреттілікке бағытталған тәсілдегі бағалау

Баға

Білім

Дағды

Қатынас /тәртіп

Бағалау құралдарының сипаттамасы

Заңдылығы

(validity)

Бағалау құралы қаншалықты бағалайтын нәрсенің өлшемін бере алады

Сенімділігі

(reliability)

Тест нәтижелерінің тұрақтылығы

Объективтілік (objectivity)

• Нәтижелердің уақытқа қатысты тұрақтылығы
• Әртүрлі экзаменаторларда нәтижелердің тұрақтылығы

Әртүрлі эксперттер арасында қай жауапты дұрыс деп қабылдау келісімінің деңгейі

Тиімділігі (practicability)

құрастыру, жүзеге асыру, бағалау және құжаттарда тиімділігі

Құндылығы

(value)

Бағалау әдісі қаншалықты оқу үрдісі туралы құнды пікірлер тудыра алады

100 % -дық шкала бойынша бағалау

100-баллдық бағалау шкаласы бойынша баллдар

5 баллдық бағалау шкаласы бойынша бағалау

95-100

Өте жақсы (5)

90-94

85-89

Жақсы (4)

80-84

75-79

70-74

Қанағаттанарлық (3)

65-69

60-64

55-59

50-54

0-49

Қанағаттанарлықсыз (2)

Шебер-сыныптан алған әсеріміз...

Жақсы.

Керемет!

Өз пікірім

Ұнады....

Назар аударғандарыңызға шексіз алғыс айтамын!!!