Просмотр содержимого документа
«Кулондун закону»
Мугалим: Узбекова М.С ОББ: Аманова С.Р____________________
Мөөнөтү: 14.02.20
8 – класс: Физика
Сабактын темасы:Кулондун закону
Сабактын максаттары | Корсоткучтор |
Билим беруучулук | ОкуучуларКулондун закону жонундотушунук алышат | Окуучулар Кулондун законун тушунуп, айтып бере алса. |
Онуктуруу-чулук | Окуучулар кулондун закону ж/до оз ойлорун далилдуу айтып берууго калыптанышат.ал б/ча жонокой мисалдарды иштей алышат | Натыйжага жете алат, эгер окуучу:Кулондун законуна Мисалдарды келтирип талдай алышат |
Тарбиялык | Турмуштагы мисалдарды угуп жана байкоо менен ойлоо сезимдери калыптанат, таанып-билуу жондому жогорулайт | Натыйжага жете алат, эгер окуучунун:: Мисалдарды кунт коюп угуусу, ойлонуусу терен болуп, кызыгуусу артып, жаныланса. |
Сабактын тиби: Жаңы теманы өздөштүрүү
Усулдар: Интерактивдүү метод
Жабдылышы: сүрөттөр, окуу китеби, карточка, проектор ж.б.
Сабактын жүрүшү:
Этап | Уба-кыт | Мугалимдин ишмердүүлүгү | Окуучунун ишмердүүлүгү | Компетенттүүлүк баалоо |
Уюштуруу | 3 | Саламдашат. Жагымдуу маанай түзөт. Сабактын жабдылышын карайт | Саламдашат. Жагымдуу маанайда сабакка киришет. Окуу куралдарын толуктап сабакка киришет. | НК3 | | Маанай |
Уй тапшырманы суроо | 12 | Уй тапшырманы карточка аркылуу сурап алат. Алынган жоопторду окуучулар менен биргеликте талкуулап, туура жооп берууго багттайт. | Окуучулар карточкаларды алышат жана андагы суроолорго жооп беришет. Берген жоопторунун тууралыгына ынанышат, талкуулашат | НК2 | ПК3 | Формативдик |
Жаңы теманы түшүндүрүү | 20 | Окуучуларга Кулондун закону качан жана кантип ачылганы жонундо кенири айтып берип, анын формуласын тушундурот. | Жаны теманы кунт коюп угушат жана талкуулашат. Кулондун закону боюнча доскада маселе иштешип, туура чыгарганына ынанышат. | НК1 | ПК2 | |
Бышыктоо | 6 | Кулондун закону боюнча окуучуларга маселе иштетет. 1. Ар биринин чондуктары 10*10-9Кл болгон эки заряд, бири- биринен 3 см аралыкта турушат. 0з ара аракеттенишкен куч эмнеге барабар? 2. Заряддары q1= б • 10 -6Кл жана q2= - 12 • 10 -6 Кл болгон эки кичине шарча бири-бирине 60 см аралыкта жайгашкан. Алардын аракеттешуу кучу эмнеге барабар? | Алган билимдерин бышыктоо максатында доскада отулгон тема боюнча маселе иштешет. Жайында отурган окуучулар иштеп келип мугалимге корсотушот. | НК2 | ПК3 | суммативдик |
Үй тап-шырма, | 3 | Отулгон теманы уйдон окуп, конспектилеп келуусун тапшырма берет. | Окуучулар тапшырмаларды кундолукторуно жазышат. | | | |
Баалоо | 1 | Корсоткучтордун натыжасында окуучуларды баалоо | | | | |
Т
иркеме:
Жогоруда белгиленгендей заряддалган нерселер бири-бирине аракет жасашат. Колдонууга жана айтууга оной болсун учун заряддалган нерселер же заряддалган болукчолор аракеттенишет дебестен электр заряддары аракет этишет деп коюшат. Биз дагы ушул шарттуу эрежени колдонобуз. Демек, электр заряддарынын ортосунда электрдик куч аракет этет. Бул кучту кантип аныктайбыз жана ал эмнеден коз каранды болот?
Бул маселени 1780-жылдары француз физиги Шарль Кулон изилдеген. Ал оз тажрыйбасында айлануучу таразаны пайдаланган (66-сурот).
Ал учурда заряддын чондугун так аныктоочу куралдын жок болгондугуна карабастан, Кулон заряддарынын катышы белгилуу болгон кичине шарчал арды даярдаган.
Эгер заряддалган шарды ошондой эле зарядцалбаган шар менен тийиштиргенде алар эки шарга тец болуштурулот. Натыйжада эки шарда тен алгачкы заряддын 1/2, 1/4 болуктерун алууга болот.Ар кандай кыйынчылыктарга карабастан Кулон томонкулорду далилдоого жетишкен. Заряддалган эки нерсенин оз ара аракеттешуу кучу алардын ар биринин заряддарынын чондугуна туз пропорциялаш. Башкача айтканда, эгер бироонун зарядын эки эсе чонойтсо, куч эки эсе чоноёт; эгер экоонун зарядын тек эки эсе чонойтсо, куч торт эсе чоноёт. Бул эки заряддын ортосундагы аралык турактуу болгон учурда аткарылат. Заряддалган нерселердин ортосундагы аралыктарды озгортсо, аракет этуучу куч да озгорорун Кулон аныктаган. Тажрыйбада заряддардын ортосундагы аралыкты эки эсе чонойтсо, куч төрт эсе кичирейгендиги далилденген.
З
аряддалган нерсенин башка заряддалгаи нерсеге аракет эткен кучу алардын заряддарынын кобойтундусуно туз, ал эми алардын ортосундагы аралыктын квадратына тескери пропорциялаш. Бул Кулондун закону деп аталат. Математикалык турдо томонкучо жазылат.
Мында k — пропорциялаштыккоэффициенти, q1 жанаq2— эки нерсенин заряддарынын чоңдугу, r — экинерсенинортосундагыаралык.
Кулондун законунун тууралыгы эксперименттер аркылуу далилденген. Пропорциялаштыккоэффициенти:
k=9 109Н-м2/Кл2.
М1: Заряды 30мкКл жана 100мкКл болгон эки бөлүкчө 0,003 мм аралыкта жайгашкан. Алардын ортосундагы өз ара аракеттешүү күчүн тапкыла?
Берилди : q1= 30мкКл q2=100мкКл R=0,003мм F=? | СИ: 3*10-5Кл 10-4Кл 3*10-6м | Ф ормула: | Чыгаруу: F= 9*10-9Н*м2/Кл2*3*10-5Кл*10-4Кл/ (3*10-6м)2= =270*10-1Н*м2/9*10-12м2=30*1011Н |