Квадрат түбірлері бар өрнектерді түрлендіру

Сыныбы: 8 «ә» Пәні: Алгебра Мерзімі: 12.10.2016ж

Балалар, мен сіздерді бүгін «Кубизм» әдісімен таныстырғалы отырмын. Өдеріңіз білесіздер, кубтың 12 қыры, 6 жағы, 8 төбесі болады. Біз бүгінгі сабағымызды кубтың 6 жағы арқылы қамтимыз.

«Кубизм» әдісі:

І. Үй тапсырмасын тексеру

ІІ. Түсіндіру

ІІІ. Зерттеу

ІV. Қолдану

V. Қорытындылау

VІ. Бағалау

Оқушылар үй тапсырмасын орындау арқылы жаңа сабақтың тақырыбын ашады.

І. Үй тапсырмасын тексеру

1.

2.

3.

4.

5.

ІІ. Түсіндіру

1 мысал: Өрнекті ықшамдаңдар:

2 мысал: Көбейткішті түбір таңбасының алдына шығару:

3 мысал: Көбейткішті түбір таңбасының ішіне енгізу

4 мысал: Берілген алгебралық өрнекті бөлшектің бөлімінде квадрат түбір таңбасы болмайтындай етіп түрлендіру:

Бөлшектің бөлімін және алымын бір мезгілде нөлден өзгеше санға немесе өрнекке көбейтсек, бөлшектің мәні өзгермейді

Егер алгебралық бөлшектің бөлімінде түбір таңбасы тұратын болса, онда
бөлшектің бөлімі иррационалдықты құрайды деп айтады.

Өрнекті бөлшектің бөлімінде түбір таңбасы болмайтындай етіп түрлендіруді
бөлшектің бөлімін иррационалдықтан құтқару деп атайды.

Егер бөлшектің бөлімі түрінде болса, онда бөлшектің алымын да, бөлімін де -ға көбейту керек

Егер бөлшектің бөлімі немесе түрде болса, онда бөлшектің бөлімін де, алымын да сәйкесінше немесе (түйіндес өрнекке) көбейту керек.

5 мысал: Өрнекті ықшамдау:

ІІІ. Зерттеу

Оң сандарға қол шатырдай

Қалпақ болған беделі

Квадраттасаң егер оны

Жоғалтасын сен оны

(Түбір)

таңбасы      көптеген иррационал сандардың жазылуын ықшамдау үшін қолданылады. 
   таңбасын кейде  радикал деп те атайды, ол латынның radix сөзінен шыққан. 1626 жылы нидерланды математигі А.Ширар қазіргі қолданылып жүрген түбір таңбасына жақын V белгісін енгізген. Егер осы белгінің үстінде  2 цифры тұрса, онда ол квадрат түбірді анықтаған, егер 3 тұрса – куб түбірді анықтаған. Тек 1637 жылы ғана Рене Декарт өзінің «Геометриясында» қазіргі түбір таңбасын қолданып, түбір таңбасын горизонталь сызықпен созған. Бұл таңба тек XVIII ғасырдың басында ғана жаппай қолданыла басталды.

Сергіту сәті

1. 
   1. Амандасу

2. Қол алысу

3. Хал – жағдай сұрау

4. Құшақтап амандасу

5. Тілек айту

6. Мақтау

7. Басынан сипау

8. Жымию

9. Қол бұлғау

10. Арқасынан қағу

11. Еркелету

12. Достық сезімін білдіру

ІV. Қолдану

Оқулықтағы есептерді шығару.

№70. 1)

2)

3)

4)

5)

6)

№72. 1)

2)

3)

4)

№74. 1)

2)

3)

4)

№77. 1)

2)

3)

4)

V. Қорытындылау

Үйге тапсырма беру.

№71 есеп (оқулық)

Жіберген қателерді талдай отырып, тарауды қайталап келу.

VІ. Бағалау