КЫРГЫЗ АДАБИЯТЫ | 9-(кыргыз) КЛАСС | ТЕМА: ӨСКӨН ДАНИКЕЕВ "КЫЗДЫН СЫРЫ"

Кыргыз адабияты

Кыргыз тили жана адабияты

мугалими: Тайыр кызы Нургүл

Өскөн Даникеев

«Кыздын сыры»

Өскөн Даникеев

• 1) Өскөн Даникеев 1934-жылдын 21-декабрында Сокулук районундагы Чоң-Жар айылында туулган.
• 2)Он экиге толуп-толбой атасы менен апасынан ажырап томолой жетим калган.
• 3) Шаршен (куудул), Мукаш Абдраев менен жердеш.
• 4) Сүрөттү жакшы тартып, мыкты комуз чертет.
• 5) «Жараланган жүрөк», «Күүнүн сыры», «Кандуу жылдар», «Узак жол», «Каныбек», «Эки жашты»...куп кырааты менен айылдаштарына окуп берип жүргөн.
• 6) Отличник болчу. Мектепти медаль менен бүттөт.
• 7) 1951-жылы Москвадагы тоо-кен институтуна кирди.
• 8) Кыргыз ССР Эл чарба Советинде көмүр өнөр жайы боюнча жетектөөчү инжерен-экономист болуп иштейт.
• 9) Фрунзедеги политехникалык институтка кызматка орношуп, мугалимдикке ишке өтөт.
• 10) Адегенде катардагы окутуучу, андан кийин он эки жылдан ашуун кафедрада доценти болуп эмгектенген.

Чыгармалары:

1

«Бакирди»

2

«Кыздын сыры»

3

«Көкөй кести»

4

«Көз ирмемдеги өмүр»

5

«Мурас», «Кызыл аска».

Сыйлыктары:

1

Токтогул атындагы мамлекеттик сыйлык ыйгарылган .

Эл ортосундагы ынтымак, бейпилдикти сактоо, бекемдөө жаатындагы үзүрлүү ишмердиги үчүн Советтик тынчтык фондусу менен Эл аралык Тынчтык Фондулар Ассоциациясынын Алтын медалдары ыйгарылган

2

3

Эл агартуунун жана СССР Куралдуу күчтөрүн маданий жактан тейлөө озипасынын отличниги, И.Раззаков атындагы Кыргыз техникалык университетинин жана Ж.Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университетинин Ардактуу профессору.

6

III даражадагы «Манас», «Ардак белгиси» ордендери, медалдар, Кыргыз ССР Жогорку Советинин Ардак грамоталары менен сыйланган.

1991-жылы «Кыргыз Республикасынын Эл жазуучусу»,

2003-жылы «Бишкек шаарынын ардактуу жараны» деген наамдар берилген.

Замандаштарынын эсинде Өскөн Даникеев

• Жан дүйнөнүн тубаса инженери Өскөн Даникеевдин портретине сүртүмдөр

Өзү унчукпай, чыгармалары чыңырган жазуучу

“ Кыздын сыры” повесть эмес, бул кара сөз менен жазылган поэма… Поэзия.           ( Аалы Токомбаев)

•   Чыңгыз Айтматов зоотехник болчу. “Кыздын сыры” аттуу татынакай повесттин автору Өскөн Даникеев инженер. Ал адабиятка шар кирди . (Түгөлбай Сыдыкбеков)

•   Өскөн Даникеевбашкалардай бирин-экин ыр, аңгеме эмес, түз эле повесттен баштабадыбы. Болгондо да кандай! “Бакир”, “Кыздын сыры”, “Кызыл аска”… Баары көркөм предметтүү. Ага шайкеш тили. Аша чапкандык эмес, Даникеев ар бир сөздүн табитин тарта билген чоң устат, чоң стилист.

(Токтоболот Абдумомунов)

•    Өскөн инимдин үйүндө болдук. Жубайы, бала-бакырасы ырыс-кешиктүү бүлө экен. Өзү да топук мүнөз, кең пейил жан турбайбы. Кай жерде, кандай маселе, калыс сүйлөйт экен. Элине таанымал чоң жазуучу, мындай карасаң жөнөкөй эле бирөө.

• (Жусуп Мамай)

•   Өскөн Даникеевдин “Кыздын сыры” повести чакан болгондугуна карабастан, анда бир адамдын тарыхы берилген. Жетимсиреп, бирөөнүн үйүндө жүргөн кыздын басып өткөн жолу инженер-геолог болуп, институтту бүтүрүп чыкканга чейин кызыктуу, мазмундуу турмушка толгон. Кээ бир жолдоштор ушундай эле мезгилди берүү үчүн трилогиялар жазып, ошого да батыралбай эси ооп жүрүшөт. Демек, чеберчилик деген жеңил нерсе эмес экен го. (Чыңгыз Айтматов)

• Баарын айтпайм, «Кыздын 
•   сыры», «Кызыл  аска»,
• Капырай бирдей жакты кары-жашка
• Багбанмын деп баскандар көп
• А бирок, бирок,
• Өсөкемдин алмасынын даамы башка.

• (АнатайӨмүрканов)

«КЫЗДЫН СЫРЫ» повести

• Кыздын сыры-бул чоң адамгерчиликтин, адамдыктын сыры.

• Кыздын сыры-бул алгачкы махабатына жетпей, нечен жыл өтсө да, аны муңдүү эскергендердин сыры.

• Кыздын сыры – бул наристе, таза сүйүүнү баштан өткөргөндөрдүн аткарылбаган арманы.

• СУКБАТТАШЫП КӨРӨЛҮЧҮ?

• 1. Жамал менен Азим турмуш курабы?

• 2. Азим Жамалды сүйчүү беле, же анын кызга болгон жагымдуу мамилеси тек гана аталык камкордукпу?

• 3) Бул жөнүндө жазуучу менен талашка чыгып, айтар
• пикириң барбы? Болсо авторго «Амандык кат»
• жолдогула?

• РУДА, ШТОЛЬНЯ, КОЛЛЕКТОР, БЛОК, РАССЕЧКА, ПРОБА,

• ШТРЕКТЕР, КАРБИДКА, РЕЛЕТКА, ПЕРФОРАТОР,
• МАРКШЕЙДЕР ж.б сөздөрдүн маанисин, сөздүктөрдү

• пайдалануу менен дептериңерге жазгыла.....

ПОДПИСАТЬСЯ

БОЛУУНУ УНУТПАГЫЛА!

Тайыр кызы Нургүл

[email protected]