СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Скидки до 50 % на комплекты
только до 16.07.2025

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

Кыргыздын улуттук баш кийимдери

Нажмите, чтобы узнать подробности

Бугун биз улуттук баш кийимдер,алардын болунушу,кайсы курактагы адам кандай баш кийим кийууго тийиш деген суроолордун тегерегинде соз кылабыз.                                                                                                       Ак калпак-ата сыймыгы.                                                  Кыргыздын кийим-кечектери баш кийимдер,сырткы кийимдер жана бут кийимдер болуп учко болунот .Карылардын нускоолору боюнча баш кийим эч качан жерде жатпайт,бироолор тепсебейт жана бардык кийимдерден ойдо коюлат Илгери калпак торт буктолуп уукка кыстарылган.Негизи ,баш кийимди жыртылгыча кийип ,андан сон жан-жаныбар баспай турган жерге катып коюу керек.Байбичелер жаштарга "атандын баш кийимин тепсебе ..Атандын калпагын кийип жыртып кой"деп айта турган.Бул-жаштарга таалим-тарбия беруудогу улуулардын тескоолору.                                     Калпакка сурот тушуруу ото жат корунуш.Тээ алмустакдан бери калпак аппак жундон жасалгандыктан ак калпак деп аталат.                                           Калпакты башкалардын башына кийгизууго ата салты каршы турат.Илгери шарты келсе ардактуу меймандардын алдына ат тартып,устуно чепкен жапкан.Ак калпак кийгизуу деген жок болгон.Азыр 250 турист келсе,ошонун баарына калпак кийгизгенибиз туура эмес.                                                                    Ак калпак жаз,дай,куз айларында кийилет.Кышында калпакчан журуунун озу онтойсуз.Кыш суук болгондуктан ,илгери кыргыздар жаш-кары дебей калпактын ордуна тебетей кийишкен.                                                                                                 Ак калпак чынында ,Аоа-Тообузду элестетет.Чечмелей келгенде калпактын аппактыгы тоо кыркалай жаткан монгулор,муз торлор делинет.            Илгери калпактын озу эле адамдын жаш озгочолугун аныктаган.Калпак кием дегендер "мага бул калпак жарашпайт.Улгайганда муну кийуубуз уят" деп оздоруно ылайыктуусун тандап кийишкен .Жигиттер торт талаасы топ келген кызыл ,жашыл кыюулары бар калпак кийишсе,орто жаштан жогорулардын калпагынын кыюулары кара,курон болгон .                                                                                                                                   Тебетей.                                                                 Тебетей бардык курактагы кыргыздарга таандык баш кийим .Бобоктор ,жаш балдар,тестиерлер ,уландар кийуучу тебетейдин кадуусу ичкерээк келип,тышталган кездемелери кызыл,жашыл, кок болуп жаштыкты баамдатып  турат.Суусар тебетей ,кара корпо ,сыйда тулку тебетейлер орто жаштагыларга ылайыкташкан.Элуудон ашкандардын тебетейин борк деп да аташат.Элуу жаштан жогору карай сулоосун ,тулку сыяктуу ан терилерден жасалган тебетей кийишет.Кыргыздарда 15-17 курагында кыздар тебетейчен кыз деп аталып,алар баркыт ,чий баркыт ,тукабадан жасалган тебетейлерди кийишкен.                                                   Малакай.                                                                   Малакай- кобунчо  карыяларга  муноздуу баш кийим.Ичи туктуу болгондуктан ,баш жылуу жургон.Ошондуктан ,азыр да карыялар кобунчо жатарда кийип жатышат.Айрым карыялар ат бастырганда да кийишет.                                                                                               Элечек.                                                                  Элечек- ак калпак сыяктуу аялдардын ардактуу баш кийими.Элечек кундолук жашоо-турмушта кунуго кийилбейт.Илгери коч устундо,аш-тойлордо ,куда-соок тоскондо ,каалалуу жайларга барганда элечек кийуу нарктуу болуп эсептелген.Калган учурларда айымдар жоолук салынышкан.                                                                                             Байбичелер кийген элечек казанбак элечек деп аталат.Бул пахтадан токулган ак кездемеден жасалат.Орто жаштагы аялдардын элечеги каз элечек деп аталат.Каз элечектин артындагы куйрукчасы  байбичелердикине  караганда бир аз узунураак болот.Ал эми жаш келиндердики такыя элечек деп айтылат.Ал шуру сыяктуу асем буюмдар менен кооздолот.                                                                                   Элечек илгери боз уйдун эпчи тарабында турган.Кебин бузбаш учун ичине жумшак кездемелерди салып толтуруп коюу керек .                                                        Кеп такыя.                                                                  Кептакыя-элечектин ичинен кийилчу баш кийим.Бул моюн талыганда элечекти алып коюп женил-желпи журо берууго ылайыкташкан женил жоолук.Кеп такыянын арты элечектин куйрукчасынан чыгып туруусу шарт.                                                                                                      Шокуло.                                                                     Шокуло-кыз турмушка чыгып,торкунунон кайын -журтуна аттанганда кийилчу баш кийим.Барган жеринен колукту шокулону торкунуно кайра узатат.Салт боюнча аны синдилери турмушка чыкканда киет.Бирок,учурда шокулону орто жаштагылар да сахнага кийип чыгыгышып,каада -салтты бузуп жатышат.                                                                                                  Жоолук.                                                             Жоолук- аялзатынын женил,ынгайлуу баш кийими.Турмушка чыга элек кыздар жоолукту артына бууп салынышат.Кыз жаны келин болуп келген алгачкы кундору жоолукту алдыга салынат.Жумуш жасаганга ынгайлуу болгондуктан ,арадан бир нече убакыт откондон кийин кайын журту уруксат берип,артка салынат.

Показать полностью


Скачать

Рекомендуем курсы ПК и ППК для учителей

Вебинар для учителей

Свидетельство об участии БЕСПЛАТНО!

Поделитесь с друзьями
ВКонтактеОдноклассникиTwitterМой МирLiveJournalGoogle PlusЯндекс