Доклад "Буш вакыт - алтын вакыт"

      Буш вакыт- алтын вакыт. Вакытны ничек б?л?рг?? М?кт?пт? уку- бала гомеренд? и? кир?кле ??м ?аваплы чор. Бала м?кт?пк? керг?ч ?к, аны? б?тен тормышы ?зг?р?:  ул укырга, язарга, санарга ??м м?сь?л? чиш?рг? ген? т?гел, ? б?лки класста ?з-?зен ?д?пле тотарга, д?рест? тыныч утырырга, д?рест? с?йл?г?нне игътибар бел?н ты?ларга, сорауларга  д?рес ??м тулы итеп ?авап бирерг?, шулай ук м?ст?кыйль эшл?рг? д? ?йр?н?. Барлык ?ти-?нил?р баласыны? яхшы укуын телил?рдер. Л?кин кайбер ?ти-?нил?р, баланы м?кт?пк? бирдем диеп ?и?ел сулап куялар. М?кт?п баланы укыта, т?рбияли диеп уйлый.С?з д? юк, м?кт?пт? бала укый, т?рбиял?н?. ? инде укучыны? ?йд? д?рес х?зерл?вен, аны? вакытын д?рес б?л? алуын ?ти-?ни оештырырга тиеш. Кызганычка каршы, кайбер ?ти-?ни бу м??им эшк? ?ит?рлек игътибар итмил?р, б?тен й?кне м?кт?пк? аударырга тырышалар. ? 45 минутка гына бала яхшы укысын ?чен барысын да эшл?п бетереп булмый. Ул д?рест? алган белемн?рне ?йд? д?вам итс?, яхшы булыр иде. Икенче бер ?ти-?нил?р, киресенч?, укулары артта кала башласа, яки я?а теманы авыррак ?зл?штерс?, моны? с?б?пл?рен ныклап тикшермич? торып, аларны ялкаулыкта гаепл?п, бит?рл?рг? тотыналар. Б?лки бала д?реск? м?ст?кыйль ?зерл?н? белмидер? Кат-кат укып та материалны а?лый алмыйдыр. Аны? д?рест? ?к ?зл?штереп бетерм?ве, укытучыдан кабат сорарга килм?ве яки онытуы ихтимал. ?г?р чыннан да шулай ик?н, балагызны гаепл?п, орышып, аны? к??елен т?шер?сез ??м ул никад?р тырышса да барыбер файдасы юк диеп ?метсезлекк? бирелерг? м?мкин. Балага беркайчанда кычкырып, акырып т?гел, ? ?ай бел?н ген? ?йтерг? кир?к.Кечкен? ген? у?ышы ?чен д? баланы мактарга, берг? с?енерг? кир?к.? кайбер ?ти-?нил?р баласыны? укуы бел?н гел кызыксынып торалар.Укытучыны к?рг?н саен аны? укуын сорыйлар, ?йд? ??рвакыт ?ст?м? эшл?р эшлил?р.Т?рле ?ст?м? материаллардан, тест китапларыннан файдаланалар. Андый ?ти-?нил?рг? бик зур р?хм?т. Укытучы кушкан эшл?рне балаларына ?зл?ре ?к эшл?п бир?че ?ти-?нил?р д? юк т?гел. ?лб?тт?, алар кызлары яки улларына ярд?м ит? нияте бел?н эшлил?р, л?кин бик нык ялгышалар. Ч?нки мондый очракта бала к?з?т?че х?ленд? кала ??м тора бара а?а б?тенл?й к?неп кит?. ?г?р башын ватасы килм?с?, ?нисен ген? чакыра, ??м д?рес х?зерл?? ?чен ?нисен ген? к?т?ч?к. ?й эше х?зерл?г?нд? башта кагыйд?не ныклап ?йр?н? урынга, бала ?й эшен? тотына. ? кайбер??л?р кабатлап та тормый. Мо?а юл куярга ярамый. Башта д?рест? бирелг?н материалны кабатласын, кагыйд?не ныклап ?зл?штерсен, мен? шуннан со? гына бала ?й эшен тиз ??м ?и?ел эшл?р. Белем алу – авыр хезм?т. Ул зур тырышлык,т?землелек ??м киеренке эш тал?п ит?. Шу?а к?р? балада бу эшне д?рес оештыру к?некм?се булдыру, а?арда нык ихтыяр т?рбиял?? бик ???миятле. ? андый т?рбия ?з алды?а ачык максат куярга ??м шу?а иреш? ?чен б?тен к?че?не, с?л?те?не ??м игътибары?ны тупларга ?йр?н?д?н башлана. ?г?р шундый сыйфатларга ия булмаса, и? с?л?тле бала да укуда у?ышка иреш? алмый. Шуны? ?стен? аны? д?рес х?зерл?? ?чен махсус урыны да булырга тиеш.Телевизор эшл?п торган ?ирд? укучы д?рес х?зерл?рг? тиеш т?гел. Кайчан х?зерл?с? д?, барыбер т?гелмени диеп кул селт?рг? ярамый. Кайбер балалар ?й эшен кич с?гать7,8 ?итк?ч кен? ?зерли башлыйлар, 1с?гатьт?н со? инде аларны? йокы вакытлары ?ит?.Тиз ара ??м йоклап китк?нен сизми д?.Ул эшен ?ит?рлек д?р???д? ?зл?штер? алмый. Кече яшьт?ге м?кт?п баласы д?рес ?зерл?рг? тиз ген? керешеп кит? алмый. Эшк? тотынгач та, еш кына игътибарын читк? юн?лдер?. Я бер?р уенчыгы к?зен? чалына. Шу?а к?р? аны? эш ?ст?ленд?, уку –язу ?сбапларыннан тыш, берни булмаска тиеш. Д?рес х?зерл?? ?чен кир?кле ручка, карандаш, линейка кебек ?йберл?рне бала алдан ук х?зерл?п куярга гад?тл?нсен. Югыйс?, эш барышында аларны эзл?п, игътибарын читк? юн?лдер?ч?к ??м шактый вакыты ?р?м булачак. Д?рес х?зерл?п бетерг?ч, ирт?г? м?кт?пк? алып барасы ?йберл?рен ?зерл?п сумкасына салып куярга ?йр?нсен. Баланы м?кт?пк? й?ри башлаган к?нн?н ?к тырышып, б?тен к?чен куеп укырга, язарга, ?йг? бирелг?н эшл?рне м?мкин кад?р тизр?к, ?мма чиста ??м п?хт? итеп эшл?рг? ?йр?т? бик ???миятле. Ч?нки, класстан класска к?чк?н саен, ?й эшл?рене? к?л?ме арта. ?ай гына эшл?рг? к?некк?н бала,аларны эшл?п бетер? ?чен бик к?п вакыт сарыф ит?ч?к. Шунлыктан аны? саф ?авада булу, ?д?би китаплар уку, спорт бел?н ш?гыльл?н?, ?й тир?сенд? ?ти-?нисен? булышу ?чен бер минуты да калмаячак. Н?ти??д? бала тиз авырый, тиз ара.                              Авырлыклар алдында каушап калуы, укучыны? укуга кул селт?вен? китерерг? м?мкин. Укучы баланы? кил?ч?ге шактый д?р???д? б?ген ял с?гатьл?ренд? алган белемн?рг?, к?некм?л?рг?, осталыкларга да б?йле. Буш вакыт... Кем ген? аны? к?бр?к булуын тел?ми ик?н? Л?кин ата – аналар ял вакытлары ?итеп бетм?вен? зарлана. Алар фикеренч?, укыту программасы авыр, киеренке булганлыктан, балаларны? баш к?т?рерлек вакытлары да калмый дил?р. Вакытны д?рес б?лс?, ул барысына да иреш?ч?к. И? м??име балалар шуны а?ласыннар: ?з вакыты?а зур байлык итеп ??м х?рм?т бел?н карау- ??р кеше ия булырга тиешле м??б?ри сыйфат ул. ?йд?гез, берг?л?п балага т?рбия ??м белем бирик. Шул вакытта гына без зур у?ышларга иреш?ч?кбез.