Եվրասիայի աշխարհագրական դիրքը.

ԵՎՐԱՍԻԱՅԻ ԱՇԽԱՐՀԱԳՐԱԿԱՆ ԴԻՐՔԸ, ԱՓԵՐՆ ՈՂՈՂՈՂ ԾՈՎԵՐԸ, ԱՓԱԳԻԾԸ

Եվրասիա մայրցամաքը միաժամանակ գտնվում է երեք կիսագնդերում,  քանի որ նրա ամբողջ տարածքը հյուսիսային կիսագնդում է, իսկ Գրինվիչի միջօրեականը անցնում է Եվրասիայի արևմտյան մասով: Այսպիսով, տարածքի մեծ մասը մնում է արևելյան կիսագնդում, իսկ փոքր մասը՝ արևմտյան:     Եվրասիան միակ մայրցամաքն է, որը շրջապատված է բոլոր 4 օվկիանոսներով:

Մայրցամաքը հարավ-արևմուտքում, Եվրոպայի հարավային հատվածում սահմանակցում է Աֆրիկային, իսկ հյուսիս-արևելքում՝ Հյուսիսային Ամերիկային: Ասիան իր հերթին հարավ-արևելքում սահմանակցում է Ավստրալիա մայրցամաքին, ինչի շնորհիվ ասում ենք, որ Եվրասիան ամենաշատ հարևաններ ունեցող մայրցամաքն է:Քանի որ Եվրասիայի տարածքում գտնվում են երկու աշխարհամասեր՝ Եվրոպան և Ասիան, նրանց միջև  տարված է պայմանական սահման: 

Բաժանարար գիծը  հյուսիսից-հարավ ուղղությամբ անցնում է Ուրալյան լեռների արևելյան ստորոտներով, Ուրալ կամ Էմբա գետերով, Մերձկասպյան ցածրավայրով, Կումա-Մանիչի իջվածքով, Ազովի ծովով, Կերչի նեղուցով, Սև ծովով, Բոսֆորի նեղուցով, Մարմարա ծովով, Դարդանելի նեղուցով, Էգեյան ծովով, որը Միջերկրական ծովի մաս է, հետևաբար բաժանարար գծի վերջին օբյեկտը Միջերկրական ծովն է:

Ուրալյան լեռներ Բոսֆորի նեղուց

Սև ծով Ազովի ծով

Եվրասիայիորի մակերեսը 53,893 միլիոն կմ² է, որը կազմում է ընդհանուր ցամաքի 36 %-ը։ Բնակչությունը՝ 4,947 ( 2010 ) միլիարդից ավելի է, որը կազմում է ընդհանուր բնակչության 3/4մասը։

Եվրասիա մայրցամաքն անվանակոչել են տարբեր կերպ։ Սկզբնական շրջանում  Ալեքսանդր Հումբոլդտն   այն անվանել է Ասիա՝ նկատի ունենալով ողջ մայրցամաքը։

ԱՓԵՐԻ ԳԾԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆԸ

Եվրասիա մայրցամաքը   Հյուսիսային Ամերիկայից   բաժանվում է   Բերինգի նեղուցով , իսկ արևմուտքից՝ Ատլանտյան օվկիանոսով։ Աֆրիկայից՝   Ջիբրալթարի նեղուցով ,  Միջերկրական ծովով ,  Սուեզի ջրանցքով ,  Կարմիր ծովով ,   Բաբ-էլ-Մանդեբի նեղուցով   և   Ադենի ծոցով , Ավստրալիայից՝   Արաֆուրյան   և   Թիմորի   ծովերով։

Մայրցամա քի ափագիծը շատ է կտրտված: Օվ կիանոսի ջրերը թափանցել են ցամաքի մեջ, մասնատել և առաջացրել են բազմաթիվ կղզեխմ բեր, կղզիներ, թերակղզիներ : Թերակղզիներից ամենախոշորը Արաբականն է, իսկ կղզեխմբերից` Մալայանը, որն իր հերթին բաղկացած է Մեծ և Փոքր Զոնդյան կղզեխմբերից: Առափնյա կղզիներն ու կղզեխմբերն ունեն մայրցամաքային, հրաբխային և կորալյան ծագում:

ԱՓԵՐՆ ՈՂՈՂՈՂ ՕՎԿԻԱՆՈՍՆԵՐԸ

Ատլանտյան օվկիանոսը և նրա մասը կազմող ծովերի և ծովածոցերի ջրերն ողողում են Եվրասիայի ափերն արևմուտքից: Այստեղ ամենախոշորը Միջերկրական ծովն է, որն Ատլանտյան օվկիանոսին միացած է Ջիբրալթարի նեղուցով: Ծովը գտնվում է երեք աշխարհամասի` Եվրոպայի, Ասիայի և Աֆրիկա յի միջև : Այստեղից էլ առաջացել է նրա անունը: Մարմարա, Սև և Ազովի ծո վերը կապված են նավարկելի նեղուցներով: Սև ծովն առաջացել է երկրակեղևի իջեցման հետևանքով և խորն է:

Միջերկրական ծով Սև ծով

Մարմարա ծով Ջիբրալթարի նեղուց

Նրա ջրերը 200 մ խորությունից մինչև հատակը թունավորված են ծծմբաջրածնով, որի հետևանքով այդ խորություններում օրգանական աշխարհը բացակայում է: Եվրասիայի արև մուտքում ցամաքի մեջ խորանում է Բիսկայան ծոցը, իսկ հյուսիս-արևմուտ քում` Հյուսիսա յին և Բալթիկ ծո - վերը : Ծովերն իրար հետ կապված են նեղուց ներով և Քիլի նավարկելի ջրանց -քով: Բալթիկ ծովը ծանծաղ է, նրա մեջ խորանում են Բոտնիկա կան, Ֆիննական և Ռիգա յի ծոցե րը: Հ յուսիսային սառուց յալ օվկիանոսի ծովերը Եվրասիայի ափերն ողո ղում են հյուսի սից :

Բիսկայան ծոց Հյուսիսային ծով

Բալթիկ ծով

Քիլի ջրանցք

Խաղաղ օվկիանոսի ծովերը Եվրասիայի ա փերն ողողում են արևելքից և օվկիանոսից բաժանվում են աղեղնաձև կղզեխմբերով: Վերջիններիս արևելյան ափերով աղեղնաձև ձգվում են մի շարք խորջրյա անդունդներ, որոնցից նշանավոր են Ճապոնական, Ֆիլիպինյան, Մարիանյան փողրակները: Խաղաղ օվկիանոսի ծովերը հիմ նականում խորն են` հարուստ օրգանական աշխարհով: Դրանք իրար հետ միացած են նավարկելի նեղուցներով:

Հնդկական օվկիանոսի ծովերը և ծովածոցե րը Եվրասիայի ափերն ողողում են հարավից: Այս ջրային ավազաններին բնորոշ են ջրի բարձր ջերմաստիճանը և մեծ աղիությունը: Հատկապես տաք և աղի են Կարմիր ծովի և Պարսից ծոցի ջրերը:

Կարմիր ծով Պարսից ծոց