Քաղաքական աշխարհագրության որևէ ենթաթեմայի ուսումնասիրություն-վերլուծություն

Քաղաքական աշխարհագրության որևէ ենթաթեմայի ուսումնա-

սիրություն-վերլուծություն

Քաղաքաաշխարհագրական դիրք-Ընդհանրապես, երկրագնդի վրա ցանկացած

օբյեկտ ունի իր աշխարհագրական դիրքը, որն արտահայտվում է աշխարհագրա-

կան կոորդինատներով, ծովի մակարդակից ունեցած բարձրությամբ, ծովափնյա

շրջանների, գերիշխող քամիների նկատմամբ ունեցած դիրքով և այլն.

Օբյեկտի բնաաշխարհագրական դիրքը, դա ուսումնասիրվող օբյեկտի դիրքն է բը-

նական այն գործոնների նկատմամբ,որոնք ազդեցություն ունեն տվյալ օբյեկտի վը-

րա.Ուսումնասիրելով օբյեկտի սոցիալ-տնտեսական աշխարհագրական դիրքը՝

գնահատում ենք ոչ միայն նրա բնաաշխարհագրական, այլև տնտեսաաշխարհա-

գրական և քաղաքաաշխարհագրական դիրքերը.

Տնտեսաաշխարհագրական դիրքը, օբյեկտի դիրքն է բոլոր այն գործոնների նկատ-

մամբ, որոնք տվյալ օբյեկտի զարգացման համար ունեն տնտեսական նշանակութ-

յուն. Երկրի աշխարհագրական դիրքի տարատեսակներից է նրա քաղաքաաշխար-

հագրական դիրքը, որը տվյալ երկրի դիրքն է աշխարհի քաղաքական քարտեզում,

այսինքն՝ դիրքն այլ պետությունների, քաղաքական միավորումների նկատմամբ.

Որևէ երկրի քաղաքաաշխարհագրական դիրքը նախ և առաջ բնութագրվում է նը-

րանով, թե ում հետ է սահմանակցում, ինչ հարաբերությունների մեջ է հարևաննե-

րի հետ. Կարևոր դեր ունի տվյալ օբյեկտի դիրքը բաց ծովերի ու մայրցամաքի նը-

կատմամբ. Այս առումով տարբեր են ծովային սահման ունեցող երկրների և ցամա-

քային երկրների ՔԱԴ-ը և ՏԱԴ-ը.Եթե ցամաքային երկիրն օգտվում է միջազգա-

յին իրավունքի նորմերով սահմանված՝ դեպի ծով տանող ելքի իրավունքից, ապա

տարանցիկ փոխադրումների համար պիտի վճարի մեծ գին.օր.՝ ՀՀ-ն վճարում է

Վրաստանին,իսկ Հայաստանին սահմանակից Թուրքիան և Ադրբեջանը, օգտվե-

լով ՏԱԴ-ի և ՔԱԴ-ի նպաստավոր դիրքից,տրանսպորտային շրջափակում են

իրականացնում ՀՀ-ի նկատմամբ.

Առանձին երկրների կամ տարածաշրջանների ՔԱԴ-ը կարելի է գնահատել 3 մա-

կարդակով՝համաշխարհային,տարածաշրջանային և տեղային.

ՔԱԴ-ը և ՏԱԴ-ը ժամանակի ընթացքում կարող են էական փոփոխություններ կրել.

Սակայն չպետք է գերագնահատել նրա դերը.Շատ են այն դեպքերը, երբ աշխար-

հագրական դիրքի առումով միանման ներուժով երկրներն ունեն սոցիալ-տնտե-

սական զարգացման տարբեր մակարդակներ.օր.՝ցամաքային երկրներ համարվող

Շվեյցարիան, Չեխիան եվրոպական զարգացած երկրներ են,իսկ Ասիայի և Աֆրի-

կայի շատ երկրներ որոնք ունեն ծովափնյա նպաստավոր դիրք, հետամնաց երկր-

ներ են.

Մուսայելյանի միջն. դպրոց

կազմող՝ Սաթենիկ Հովհաննիսյան