K.Vasilioglu. Annatma “Küçüklüüm.Anam”.

Subkompetenţiya

İş çeşitleri

Kantarlamak

Didaktika

kolaylιklarι

Denemeklӓr

standartlar

Üürenicileri

aktiv çalışmaya

doorutmak

Üürenicileri

uroon

neetlerinnän

tanıştırmak

Dialogta hem monologta kendi bakışını açıklamak

Fikirini dooru açıklamak hem dooru cümlelär kurmak.

Okunmuş tekstlän işlemäk; okunmuş tekstä görä kendi bakışlarını açıklamak.

Bilgileri kaaviletmӓk;

açıklasınnar gramatika tarafından bilgileri;

İlerletmää becermekleri öz fikirini ayırmaa okunmuş tekstän.

Soruşlara görä dolu, dooru cuvaplar vermää üürensinnär.

İlerletmää becermekleri analiz yapmaa okunmuş tekstä.

I.Selemneşmäk.

Zaman hayır olsun sevgili dostlarım, paalı musaafirlerimiz! Biz büün sizinnän seftä buluştuk, ama biz hepsimiz yaşêêrız Gagauziyada . Bizim sizinnän neetlerimiz birtürlü.

II. Aktualizațiya.

Bän teklif ederim taa yakın tanışalım. Teklif ederim verilmiş kalplerdän ayırasınız birär.

Bän isteerim büün bizim kalplerimiz birleşsin ba bilä düülsünnär.

Kırmızı – şennik, iyi kef.

Sarı – havez işlemää.

Eşil – raatlık, saburluk.

Maavi - sabur, enilik aaramak.

Mor – korku, düşünmäk.

Kara – zor, kefiniz diil lääzımnı uurda.

Biyaz – yorgunnuk.

Bu urokta bän savaşacam kefinizi lääzımnı uura kaldırmaa. Neçinki uroumuzun teması pek meraklı.

II.Eni temaya giriş.

Bibliyada söleniler...

Epigraf :

Hatırla ananı senin

da zeedelensin günnerin senin bu dünnedä

(Bibliyadan).

Bu lafların öz maanası nesoy? (beenmää anayı, hatır gütmää ona, saymaa onu)

Hep bunnarı siz gördünüz K.Vasilioglunun annatmasında ‘’Küçüklüüm’’ II payını- ’’Anam’’, angısını okudunuz evdä.

Lafedelim bu annatma için.

1. Kimin için sölener o yaratmada?

2. Okuyun ilk cümleyi? (kimin bu ses?) Ne için o söleer?

3. Okuyarkan annatmayı, nesoy siz gördünüz önünüzdä anayı? (şen, işçi)

Avtorun sesi da, baş geroy da , bän dä düşünerim, ani

g

Ana

1. -Pek sevinerim, ani sizin bakışınız avtorun laflarınnan uyér.

2. Lafedeceykän ananın obrazı için, isteerim danışmaa laflara, angılarının maanalarını vardı nicä annamayasınız.

Eni laflarlan işlemäk.

Uydurun sinonim, antonim verili laflara. Kuralım lafbirleşmesi, cimlä onnarlan.

İlerlederiz işimizi tekstlän.

‘’Yıldız düşmesi’’

1.Kim baş geroylar bu annatmada?

2.Nelär becerirmiş yapmaa ana?

3. Neçin avtor bölä çok annadêr anası için? (pek beener)

4.Neredä

5. Angı taraftan avtor meteder anasını?

İş çiftlerdä. Slayd ANA.

Tefterlerdä yazınız ‘’ananın harakteristikası’’ da ekläyin nışannıkları (işçi, akıllı, becerekli, çalışkan, çemrek)

1. Bulun teksttä o eri, neredä annadılêr, nesoy terziymiş (dikiciymiş) mamusu. Nesoy o?

2. Bulun o eri, neredä meteder anasını şiir okumakta. (akıllı)

3. Türkü çalmakta nasıl gösterer mamusunu avtor? becerkli

4. Nasıl oyuncu o?

5. Nasıl gevreklär yapér mamusu? (çalışkan)

• -Yazın bu nışannıkları tefterlera.

• Nesoy harakteristika topladık ana için?

Siz var mı nica kendi ananız için söleyasiniz? Neyi mamunuz epsindä n islä ä yapér? (benim mamum yapardı hepsindän kaba ekmekleri hem paskaları).

Ne çok hem islää işlär annattınız mamularınız için. Kullandınız türlü literatura kolaylıklarını. Ya, bakalım nesoy kolaylıklar kullanmış K.Vasilioglu annatmada.

Ne o literatura kolaylıkları? (metafora? epitet? uydurma?)

epitet

Mamu

metafora

uydurma

İş grupalarda:

1. Metaforaları bulmaa verili payda.

2. Epitetleri bulmaa verili payda.

3. Uydurmaları bulun.

4. Annatmanın temasını hem öz fikirini açıklayın.

I Mamu, elbetki, teklif edärdi giisinnär. Ama giidiktän sora taa da pek şaşardılar, çünkü ruba yatardı insanın üstünä, birersi sarkmaazdı; omuzları, koltukların altları germääzdi... Ennerin da, paçaların da, uzunnuu taman, nicä müşteri istemişti. Benim da ürääm pek hoş sevinärdi, açan insan, alarkan o rubaları, sevinärdi, şılaardı üzleri, aydınnanardı. Bendän kısmetli bu dünnedä yoktu.

II Bän pek islää annêêrım, ani mamunun o zor vakıtlarda yoktu bana deyni ölä bol vakıdı, ama o beni kendisindän uzacık tutardı maasuz. |Çünkü o nekadar taa suuk üreklän dururdu, beni okadar taa çok ona çekärdi. Mamu üzdän göstermääzdi haşlak sevgisini bana, öpmääzdi, suvazlamaazdı beni.

III Mamunun gevrekleri dä, var nicä demää – kär artistik yaratmasıydı! Onnar ölä tatlıydılar, ölä gözäldilär, ölä gevrektilär, sansın aazında eriyärdilär! Mamu gibi gevreklän sofrayı kimseycik donadamazdı. Mamu o gevrekleri incecik pazılardan peşkir gibi kesärdi da baalayardı banta yada gül gibi yapardı.

Ne käämil yazdırér K.Vasilioglu annatmasında anasını. Bu temada resimcilär dä, skulptorlar da, muzıkacılar da açıkléérlar duygularını. Çoyu yazıcılar danıştılar bu temaya. (getirin örnek)

Anılmış yazıcıların düşünmeklerini ana için.

K.Vasilioglu.

Var paalı, gözäl işlär

Bu dünnedä çok.

Mamudan paalı erdä –

Dünnedä hiç yok.

N.Baboglu.

Anam, anam, anacıım –

Aydınım, sevdam.

Benim güllü başçacıım –

Ömürü düzän!

Benim şiirim jurnaldan.

S.Kuroglu

Ellerin, anam, nekadar

Bu dünnedä işlemiş.

Sanki, onnara hiç mi aar

Bir vakıt gelmemiş?

V.Filioglu

Mamu...

Dört salt bukvadan bu laf

Kaç türlü ama koraf

Bu lafın ötmesindä,

Derinniin bitmesindä...

Slaydta resim (şen ana) . Te bu resimdä anaya bakalım – yaraştıralım bu iki resimi.

• Kim kahır getirer analara yaşamakta? Neçin bu ana bölä küsülü?(hastalık, kahır, gücenmäk, bekim, bişey oldu?) Kim ona kahır getirer? Bekim, biz – onnarın uşakları?

Sesläyin benim bir şiirimi, angısını bän sesledim rus dilindä da çevirdim gagauz dilinä, angısında açıklanêr büünkü temamızın başka tarafı. Bän isteerim siz diil sade sesleyäsiniz, ama sora cuvap edäsiniz te bu soruşa:

Nesoy duygular sizi kapladı , sesleyärkän bu şiiri?

Küüdä yaşardı bir karı.

Yalnız büüttü uşaklarını.

Te bir gün hepsi toplandı,

Anasına onnar dedi:

-Sat evini da gel bizä,

İçer biz bulacez sana.

-İstediklerini dä yapacez

-Seni mutlu biz edecez.

Ölä yaptı ihtär karı

Da sakladı paraları.

Kimä gitsin, o düşündü,

Uşakları sevgiylän o büüttü.

Candan sevärdi, düşünärdi,

Uykusuz gecä çok geçirärdi....

Da te geldi o ooluna.

Vani çirkin baktı ona

• Ya, git sän Anka kızına.

Burda arlık yapma bana.

...Kabletmedi Anka anasını:

-Sän Todura git, bekleer o seni.

İki sıra yaş gözlerdän aktılar.

-Ya, ne birdän diişildi uşaklar....

Todura mamu hiç diildi lääzım

Çok düşündü ool: nasıl yapsın?

-Ver paranı, bän seni bakacam.

İmää istediynän – doyuracam.

Nicä bela sän geldin başıma.

Paran yoksa – geldin boşuna.

Yoktu ne yapsın bu ihtär.

Çok esapsız oldular uşaklar.

Garada o aalayarak oturér,

Yukardan ne olursa, onu da bekleer...

Yabancı ayleyä aldılar anayı.

Genä bildi mutlu olmayı...

YAPIN ÇIKIŞ SİZ BUNDAN, DOSTLARIM,

NİCÄ DOORU ANAYI SAYALIM!

İSTÄRSÄN İŞLERİN GİTSİN PEK İSLÄÄ -

ANANI HATIRLA BU DÜNNEDÄ!

• Nesoy duygular sizi kapladı, sesleyärkän bu şiiri?

• Yazık, ani yaşamakta herkerä islää olmêêr. Uşaklar büüdüynän, ayaa kalkındıynan, unudérlar, kimin yardımınnan onnar etiştilär bu uura.

Sevinerim, ani sizin canınıza girdi bu şiir, ani siz annêêrsınız aalemin kahurını.

Siz angı üzlän isteersiniz görmää ananızı. Teklif ederim, yısıdalım analarımızın cannarını kendi sevgimizlän, sıcaklıımızlan, yalpaklıımızlan. Ya, uzadın elceezlerinizi ona dooru, da gülümsesin dünnenin en islää insanı - ana. Laflarımızlan da nasıl yısıdalım onnarın canını?

• Verili elceezlerä yazınız kendi analarınıza sıcacık laflarınızı:

-dileklerinizi, adamaklarınızı, komplimentlerinizi.

(üürenicilär asérlar taftaya elceezleri sıcak laflarlan)

Dönelim bizim epigrafa.

Ban isteerim uroumuzu bitirmää bu laflarlan:

Hatırla ananı senin da zeedelensin

günnerin senin bu dünnedä .

(Bibliyadan).

Refleksiya.

-En meraklɩ bu urokta bana deyni....

-Bän annadɩm, ani...

-Bana zordu bu urokta...

-Bän bir ҫɩkɩş yaptɩm kendimä...

• Mutlu oldum büün sizinnän. Gördüm, ani sizi dooru terbi etmişlär analarınız, bobalarınız, üüredicileriniz. İnanérım, ani Vatanımızın gelecää akıllı evlat boylarının ellerindä.

VI.Notalamak. Üüredici notalêêr, üürenicilär biri-birini notalêêrlar.

V.Evdeki iş.

1. Okumaa III payı ’’Tätü’’

2. Yazmaa bobanın harakteristikasını

-Saa olunuz! Kalɩn saalɩcaklan!

Üürenicilerin hazırlıını urok için,

becermeyi kuşku olmaa,

üürenicilerin cuvaplarını üürenilmiş temaya görä,

Epigraflan işlemäk

eni lafların maanalarını açıklamak, sözdä kullanmak becermekleri

üürenicilerin laf zebilliini kantarlamak

Grupalarda işlemäk

Artistik kolaylıklarını bulmak, rolunu açıklamak

üürenicilerin kuşku seslemesini

soruşlara dooru vermak için

tekstin ayırı strofalarınnan işlemäk

Becermekleri kendi düşünmeklerini açıklamaa, inandırmaa

becerikli ҫɩkɩş yapılmasını

1min

Üüredicinin sözü

Slayd-1

Psihologiya testi.

Soruş-cuvap lafetmesi

annadêrlar informațiyayı,

teksti demekli okumak

yazérlar tefetrdä

Yazérlar tefterlerdä harakteristikayı

Doldurérlar tablitayı

(üürenicilär asérlar taftaya elceezleri sıcak laflarlan)

Becermää kullanmaa gagauz dilinin leksika hem gramatika

kolaylıklarını, sinonimneri konteksttä.

Geniştän kullanmaaa sintaksis konstrukţiyalarını.

Becermää kullanmaa gagauz dilinin sintaksis kolaylıklarını, annayarak onnarın rolunu tekstlerin kurulmasında.

Kurmaa yazıda kendi argumentli

tekstlerini, cuvaplarını, bilim, literatura

hem yaşamak soruşlarını.