Көрсөткүчтүү функция, 9база

Сабактын темасы: Көрсөткүчтүү функциялар

9база окутуучу: Нурматова М.Н.

Сабактын тиби: жаны материалды өздөштүрүү сабагы

окутуунун каражаттары: М.Иманалиев, А.Асанов, К.Жусупов, С.Искандаров «Алгебра жана анализдин башталышы» Бишкек, 2009, А.Колмогоров «Алгебра жана анализдин башталышы» Бишкек,1992, плакаттар

сабактын планы: 1. уюштуруу моменти — 1минута

2. өбөлгө түзүүчү момент же кайталоо: оюн формасында — 3-4минута 3. жаңы теманы талкуулоо — 21 — 23 минута

4. жаңы теманы бышыктоо — 21 — 23 минута 5. баалоо, жыйынтыктоо жана үй тапшырмасы – 2минута

сабактын журушу:

• уюштуруу моменти

• сабакта «эн акылдуу» оюну

бул оюн «корсоткучтуу функциялар жана алардын графиктери» темасы боюнча студенттердин билимдерин актуалдаштыруу максатында жургузулот. Студенттерге 1минутада суроолорго жооп беруусу сунушталат.

сабакта «эн акылдуу» наамы эн коп суроолорго жооп бергенге берилет.

Суроолор:

1. x коз — каранды эмес озгорулмо же эмне деп аталат? (аргумент)

2. функциянын берилишинин корсотмолуу жолу(графиктик)

3. жуп функциянын графиги кайсы окко карата симметриялуу (ордината)

4. квадраттык функциянын графиги эмне деп аталат?(парабола)

5. D тамгасы менен эмне белгиленет?(аныкталуу областы)

6. формуланын жардамы менен функциянын берилиш жолу(аналитикалык)

7. кандай функциянын графиги туз сызык (сызыктуу)

8. xтин чон маанилерине yтин чон маанилери туура келсе кандай функцияга ээ болобуз. (өсүүчү)

9. f(-x)=f(x) функциясынын касиети (жуп)

10. коз-каранды эмес озгорулмо кабыл алган маанилердин коптугу (аныкталуу областы)

11. Е тамгасы менен эмне белгиленет?

12. так функциянын графиги координата башталышына карата кандай жайгашат? (симметриялуу)

13. xтин кичине маанилерине yтин чон маанилери туура келсе кандай функцияга ээ болобуз. (кемүүчү)

14. Z тамгасы менен кайсы сандар белгиленет?(бүтүн)

15. R тамгасы менен кайсы сандар белгиленет?(чыныгы)

жаны теманы түшүндүрүү

биз бүгүн аябай талашып, талкуулап, жыйынтыктарды чыгарышыбыз керек.

Биз турмушта көптөгөн чоңдуктардын ортосундагы көз-карандылыктарга туш болобуз. Модулдук иш боюнча алынган балл аткарылган тапшырмалардын канчоосу туура экендигинен, сатып алынган товардын наркы товардын санынан жана баасынан коз — каранды. Кээ бир көз-карандылыктар кокустук же арсар, кээ бирлери турактуу мүнөзгө ээ. Төмөнкүдөй закондорду карайлы:

дарактын көбөйүшү төмөнкү формула менен аныкталат:

-убакыттын өтүшү менен дарактын саныны өзгөрүшү

-дарактын баштапкы саны

-убакыт

-кандайдыр бир турактуулар

абанын басымы бийиктиктен төмөнкү закон боюнча төмөндөйт

бактериялардын санынын өзгөрүшү

– моментиндеги бактериялардын колонияларынын саны

- көбөйүү убактысы

бул процесстердин баарын эмне бириктирип турат?

бүгүнкү биздин темабыз: көрсөткүчтүү функциялар

бул формулаларда болсун десек, кандай функцияга ээ болобуз?

Аныктама: а – бирге барабар эмес кандайдыр бир берилген о сан (башкача айтканда ) болгондо туюнтмасы менен берилген функция көрсөткүчтүү функция деп аталат.

Көрсөткүчтүү функциянын касиеттери:

1. функциясынын аныкталуу областы бардык чыныгы сандардын көптүгү

2. функциясынын маанилеринин көптүгү - бардык оң сандардын көптүгү (жалаң оң маанилерге ээ болот)

бышыктоо бөлүгү:

1. томонку функциялардын ичинен корсоткучтуу функцияны тапкыла:

корсоткучтуу функциялар:

даражалуу функциялар:

1. т
   омонку функциялардын маанилеринин коптугун аныктагыла:

болсо, анда

болсо, анда

болсо, анда

болсо, анда

1. функциясы берилген. Бул функциянын графигин тургузбай туруп, функциянын маанилеринин коптугун аныктагыла.

Жыйынтык:

эгерде болсо, анда болот,

эгерде болсо, анда болот.

1. функциянын осуучу же кемуучу экенин аныктагыла:

болсо, анда болгондуктан кемуучу;

болсо, анда болгондуктан кемуучу;

болсо, анда болгондуктан осуучу;

болсо, анда болгондуктан, кемуучу;

болсо, анда болгондуктан осуучу;

болсо, анда болгондуктан осуучу;

болсо, анда болгондуктан кемуучу;

1. томонкулорду салыштыргыла

негиздерин салыштырабыз: болгондуктан

негиздерин салыштырабыз: болгондуктан

негиздерин салыштырабыз: болгондуктан

тапшырма: жана функцияларынын аныкталуу жана маанилеринин областын тапкыла

баалоо

жыйынтыктоо

б) практикалык иш кесиндисинде кадамын 1 деп эсептеп, функциянын графигин эсептегиле

(командаларда иштешет) 2минута

бул эмне деген функция?

• силер аткарган тапшырмалардын туура же туура эмес экендигин текшерели

кандай корутунду чыгарууга болот?

Негизи канчалык чонойгон сайын график ошончолук жантайма графикке ээ болобуз.Мындай функциялар корсоткучтуу функциялар деп аталат.

Биз бугунку сабакта корсоткучтуу функцияга аныктама берип, анын негизги касиеттерин тактап, ал касиеттерди пайдаланып, тапшырмаларды аткарууну уйронобуз

кана эмесе, балдар ким аныктама берип коро алат?

плакатта аныктама формулировкаланган, аны студенттер дептерлерине жазып алуусу керек

берилген схема боюнча студенттер функцияны изилдешет

1. функциянын аныкталуу областы

2. функциялардын маанилеринин областы

3. координата октору менен кесилишкен чекиттер

4. осуу жана кемуу аралыктарын изилдоо

(жогоруда каралган функциялар боюнча)