Макал лакаптар,жанылмачтар

тажрыйбачылар,

механиктер, теоретиктер,

биологдор, журналисттер

«Бугун мумкун

болбогондорго

эртен мумкунчулук

болот»

К.Э.Циолковский

Толук эмес суйлом

1

Нерсенин импульсу…..

2

Суйломду толуктоочу создор

1

СИ системасында импульстун бирдиги……

3.

4

вектордук

2

Импульс … чондук

5

Эгер тело тынч абалда болсо анын импульсу барабар…..

3

скалярдык

6

телонун массасынын ылдамдыгына болгон кобойтундусуно барабар физикалык чондук

4

Импульстун багыты ….. багыты менен дал келет

7

нолго

5

Нерсенин ылдамдыгы жогоруласа анын импульсу…..

8

Импульс тушунугун физикага алып келген…..

6

ылдамдануу

9

7

Эгерде куч жана убакыт белгилуу болсо,анда нерсенин импульсу….

ылдамдыктын

10

8

Импульстун сакталуу законун ачкан ….

1кгм/с

9

Импульсун сакталуу закону томонкудой формулировкаланат: «Эки нерсенин оз аракеттенишуусунон…

м/с

10

Кучту, убакытка кобойтконго барабар

11

Декарт

12

Архимед \

13

Анын жалпы импульсу озгоруусуз калат

14

Жогорулайт

Томондойт

1-3

2-7

3-1

4-4

5-6

6-13

7-10

8-9

9-10

10-12

Эки нерсенин аракеттенуусунон анын жалпы импульсу озгоруусуз калат.

Сен азыр укмуштарга тан калбагын

Сыналгынын , рациянын добушуна

Компьютер,бир укмуш самолеттор

Орбитада кораблдин учушуна

Ан сезимибиз эдегейсиз жетти окшойт

Бул сыяктуу укмуштун укмушуна

Создуктор:

• Рация

• Корабль
• Циалковский

• Ракета

• Реактивдуу
• Космос
• Космонавтика
• Космонавт

Создуктор:

Реактивдуу ,

Циалковский ,

ракета,

космос корабли ,

космонавтика ,

космонавт

Реактивдуу кыймыл

Реактивдуу кыймыл

• Реактивдуу кыймыл бир нерсенин курамынан экинчи нерсенин болунуп чыгышы менен, карама каршы багыттагы импульска ээ болушу аталат.

• Реактивдуу кыймылдын принциби авиация жана космонавтикада кенири практикалык колдонууга жатат.
• Космостук мейкиндикте телонун оз ара аракеттенишуу багытын ылдамдыктын модулун озгортуу мумкун эмес,ошондуктан космо c тук учууларга реактивдуу учуучу б.а ракеталар гана колдонулат .

Бир баскычтуу ракетанын тузулушунун коргозмолуу схемасы .

• Кандай кана ракета болбосун анын конструкциясына карабастан оболочко жана кычкылдандыруучу куйуучу майы менен болот .
• Ракетанын оболочкасы керектуу (космикалык корабль) болуктон кыймылдаткыч жана куйуу камерасынан турат.

Коп баскычтуу ракета

• Практикада алыс аралыкка ото тездик менен учкан коп баскычтуу ракеталар колдонулат . Суротто ошол ракетанын схемасы корсотулгон.
• Биринчи баскычтагы куйуучу май жана кычкылданткыч тугонгон сон,автоматтык турдо болунуп ташталып,экинчи болук дароо ишке кирет ж.у.с..
• Керексиз болуктордон айрылган сон ракета ылдамдыгын жогорулатат жана куйуучу май,кычкылданттыргыч уномдолот.

Физминутка

Колдорубузду жаябыз

Бир нерсеге тан калгандай

Бири-бирибизге таазим кылабыз

Белибизди туздойбуз

Эч жалкоолонбойбуз

Жылмаюну унутпайбыз

Бутка бекем турабыз

Алаканыбызды бет алдына коёбуз

Манжалардын арасынан карайбыз

Онго-солго ( Y ч жолу)

Сол ийинге ашыра

Константин Эдуардович Циолковский

• Космостук учууга ракетаны колдонуу идеясы 20-кылымдын башында орус окумуштуусу,ойлоп табуучусу Константин Эдуардович Ци о лковски йге таандык .

• Ц иолковский ракетанын кыймыл теориясын иштеп чыккан,анын ылдамдыгы учун формуланы чыгарган,коп баскычтуу ракетаны эн алгачкы болуп сунуштаган .

Планетанын биринчи космонавты жана Атамекендик ракеталык космостук техниканын конструктору

Сергей Павлович Королёв –советтик окумуштуу жана конструктор,бардык космостук учуулардын жетекчиси.

Юрий Алексеевич Гагарин –биринчи космонавт, «Восток» кораблинде 1961 ж. 12 апрелде 1 саат 48 минута учууну аткарган.

Ракетанын тузулушу

• Космостук корабль Куралдар

• Кычкылдандыргыч багы

Куйуучу май багы

• Насостор
• Куйуу камерасы

• Сопло

Сопло –куйуу камерасынан катуу агым менен сыртка

чыгуучу атайын формадагы тутук.

Анын жумушу –

Агымдын ылдамдыгын жогорлатуу .

• МС

Адамзат туболук жерде калбайт,

жарыктын жана мейкиндиктин алкагында алгач атмосферанын пределин оздоштурот,андан ары жерден сырткаркыларга бет алат

К.Э. Циалковский

Космонавтика илим учун абдан керек – ал Ааламды,жерди изилдоодо негизги курал. Кундон кунго комонавтиканы колдонуу кенири кулач жайды. Аба ырайына,буткул дуйнолук телекорсотууго байланышка ж.б. Келечекте – космосто электростанциаларды оздоштуруу, жер бетиндеги зыяндуу ондуруштордон арылуу жана толуп жаткан иштер. Мына ушундай мумкунчулокторду бизге реактивдуу кыймыл ачып берди.

Кана айрым моменттерди карап королу:

Реактивдуу кыймыл теориясын ким ачкан?

Ким проектини иш жузуно ашырган?

Биринчи космонавт ким болгон?

Кыргызстандын биринчи космонавты?

Мен сабакты К.Э.Циалковскийдин созу менен аяктагым келип турат:

«Менин жашоомдун негизи-адам баласына кандайдыр бир пайдалуу нерсе жасоо,омурду манызсыз откорбоо,адамзаттын жашоосун аз да болсо алдыга жылдыруу».

Бул создор биздин жашообуздун девизи болушун каалайм, ар бирибиз олкобуздун,коомубуздун, илимдин онугуусуно оз салымыбызды кошушубуз керек!

Y й тапшырма:

112-113 беттер.

Реактивдуу кыймылга турмуштан мисалдарды дептерге жазып келуу.

______Жакса

Жакпаса______

Саламатта болунуздар! Сабак аяктады