Norton Commander файлдық қабықшасы

Сабақтың тақырыбы: Norton commander файлдық қабықшасы

Теориялық бөлім

Norton Commander программасын атақты Peter Nopton Computind фирмасы шығарған. MS DOS жүйесінің командаларымен жұмыс істеуді жеңілдетуге арналған түрлі программалық қабықшалар бар. Солардың ішінде жиі пайдаланатын NC сервистік программасы. Бұл программа арқылы каталогтардың ішін көруге, файлдарды өшіруге, Файл мен каталогтардың атын өзгертуге, файлдарды көшіруге және т.б. мүмкіндіктерін пайдаланамыз. Біз бұл аталған операцияларды операциялық жүйеде істей аламыз, бірақ көптеген пайдаланушылар осы NC программасын пайдаланады, өйткені біз бұл программада уақыт және өте қолайлы екенін көреміз.
Norton Commander программасы сіздің компьютеріңізде жұмыс істеу үшін қатты жадта 190 Кбайт және Кбайт орын оперативтік жадта керек.

Оның орындайтын іс-әрекеті:

• Каталогтар мазмұнын көрнекі түрде экранда көрсетеді.
• Дискіде каталог бұтақтарын көрсетіп, қажетті каталогтарға көшуді, жаңа каталогтарды құруды, каталогтардың атын өзгерту және жоюды орындайды.
• Файлдарды көшіруді, атын өзгертуді, жоюды және орын ауыстыруды орындайды.
• Текстік файлдарды әр түрлі текстік редакторларының көмегімен жасалған құжаттарды, берілгендер базасын қарап шығуды орындайды.
• Тағы басқа да көптеген әрекеттерді орындайды.
NC –дің негізгі файлдары:
Nc.exe –іске қосатын файл
Ncmain.exe – негізгі файл
Nc.hip – жәрдем файлы
Nc. mnu – пайдаланушының Nc-дағы мәзірі 
Nc.cxt – файлдың кеңейтілуін өңдейді
Nc.ini – инициализациялайтын файл

NORTON COMMANDER –ді жүктеу
Nc-ны жүктеу үшін алдымен түбір каталогтан Nc каталогын табамыз және оны ағымдық етеміз.
(С: \ сd nc) , содан кейін командалық жолда nc –ны теру арқылы 
NORTON COMMANDER – ді жүктейміз. (С: \ NC nc). Ол жүктелгеннен кейін экранда екі төртбұрышты тақта шығады.
Оны бұдан былай панель деп атаймыз. Оларда ағымдық винчестерлік дискіде жазулы каталог мазмұны көрінеді. Әр панельдің жоғарғы жағында каталогтың аты жазулы тұрады. Панельдің төменгі жағында DOC-тың командаларды шақыру жолы орналасқан. Одан төмен NС функционалды пернелерінің қызметін еске түсіру жолы орналасқан.

NORTON COMMANDER
туралы қысқаша мәлімет
[Tab] – Бір панелден екінші панелге өту
[Ctp І+\] – Түбір каталогқа өту 
CtpI PdUp – Бір деңгей жоғары каталогқа өту
Insert – Каталогты немесе файлды белгілеу
Insert +[+] - Ағымдық болып тұрған каталогтағы барлық файлдар мен каталогтарды белгілеу
[Insert] + [-] – Барлық белгіні алып тастау.

NORTON COMMANDER -де панелдерді басқару 
CTRL +O – экранда қос панельді жою немесе қайта орнату
CTRL +P –экранда ағымдық емес панельді жою немесе қайта орнату
CTRL –U – панельдердің орнын алмастыру
CTRL +F1 – экранда сол жақтағы панельді жою немесе қайта орнату
CTRL +F2 – экранда оң жақтағы панельді жою немсе қайта орнату
ALT +F1 – сол жақтағы панельде басқа дискінің мазмұнын шығару
ALT +F2 – оң жақтағы панельде басқа дискінің мазмұнын шығару
ALT +F7 – дискіде файлды іздеу

NORTON COMMANDER -дегі функциональды клавиштердің қызметі.

F1 (HELP) –NC –гі клавиштердің қызметі жайында қысқаша мәлімет
F2 (MENW) – қолданушыға арналған меню
F3 (VIEW) – файлдың мазмұнын экранға шығару
F4 (EDIT) – файлды өңдеу
F5 (COPV) – файлды (каталог) көшіру
F6 (RENMOV) – файлдың немесе ішкі каталогтың атын өзгерту және файлдардың орнын алмастыру
F7 (MKDIR) – жаңа ішкі каталог құру
F8 (DELETE) – файлды немесе ішкі каталогты жою
F9 (PULL DN) – NC мәзірі
F10 (QUIT NC) – NC –ден шығу

F2-менюмен жұмыс істеу
F2 – пайдаланушылар менюін экранға шығарады.

Тәжірибелік жұмыс

Файлдарды, каталогтарды көшіру.

F5 (сөру-копия) –файлдардың, каталогтардың көшірмесіналу үшін қолданылады.

Мысалы:

1. С: / STUDENT/ INF-12/ MAIA каталогын С: / STUDENT/ INF-22/ каталогына көшіру жолы мынадай:

* Панельдың бірінде С: / STUDENT/ INF-22/ каталогын ағымдың ету.

* екінші панельді С: / STUDENT/ INF-12/ каталогынан ағымдық ету. Және панель белгілемесін MAIA каталогының үстінеәкеліп F5 клавишін басу. Бұл кезде экран ортасында төмендегідей терезе шығады.

Копирование файлов

Копировать “МАІА” в

С: / STUDENT/ INF-22/

Копировать F10 дерево фильтр отмена

* Enter клавишін басу.

2) С: / AISULU каталогындағы форма. doc файлын С: / Erbol каталогына көшіру жолы:

* Панельдің бірінде С: / Erbol каталогын ағымдық ету.

* Панельдің екіншісінде С: AISULU каталогын ағымдың етіп форма doc файлының үстіне панель белгілемесінқайтып F5 клавишін басу.

* Enter клавишин басу

Enter клавишін баспай Esc клавишін бассақ көшіру командасын орындалмайды.

3) С: Aisulu каталогындағы форма doc айлын А дискісіне көшіру жолы.

* Панельдің бірінде А дискісін аѓымдыќ ету

* екінші панельде С: Aisulu каталогын ағымдық етіп форма doc файлының үстіне белгілемені орнатыпF5 клавишин басу.

* Enter клавишін басу.

4) А дискісіндегі test. txt файлын С: Erbol каталогына көшіру жолы:

* Панельдің бірінде С: Erbol каталогын ағымдық ету

*екінші панельде А дискісін ағымдық етіп, test. txt файлын үстіне белгілемені орналастырып F5 клавишин басу.

* Erbol клавишін басу.

5) С: Erbol каталогындағы test. txt файлын С: Aisulu каталогына Kar. txt деген атпен атап ауыстыру көшіру:

* Панельдің бірінде С: Aisulu каталогын ағымдық ету

*екінші панельде С: Erbol каталогын ағымдық етіп, test. txt фыйлының үстіне белгілемені орналастырып F5клавишин басу

* Экранда көрінетін терезенің каталогтардың маршруты жазылатын жерінде С: / Aisulu/ kar. txt деп жазу

* Enter клавишин басу.

* С: / Erbol каталогындағы test. txt файлын С: Aisulu каталогына kar. txt деген атпен атап ауыстыру көшіру:

* Панельдің бірінде С: Aisulu каталогын ағымдың ету

* екінші панельде С: Erbol каталогын ағымдың етіп, test. txt файлының үстіне белгілемені орналастырып F5 клавишін басу

* Экранда көрінетің терезенің каталогтардың маршруты жазылатын жерінде С: / Aisulu/ kar. txt деп жазу.

* Enter клавишін басу.

Файлдардың, каталогтардың орнын ауыстыру.

F6 (RENMOV-нов имя)-таңдап алынған файлдың және каталогтың атын өзгерту және басқа каталогқа орнын ауыстыру (rename ov move-басқа ат беру және жылжыту)

Мысалы:

С: / Rustem каталогындағы 125. txt деген файлды

С: / Elmira каталогына орныл ауыстыру жолы:

* Панельдің бірінде С: Elmira каталогын ағымдық ету

* екінші панельде Rustem каталогын ағымдық етіп, 125. txt файлының үстіне белгілемені орналастырып F6 клавишин басу. Терезе шығады.

* Enter клавишін басу

2) С: / Elmira каталогындағы 125. txt файлының атын 100. txt деп осы каталогта өзгерту жолы:

* Панельдердің екеуінде де С: / Elmira каталогын ағымдық ету

*125. txt файлының үстіне белгілемені орналастырып F6клавишин басу. Шыққан терезедегі файлдың маршруты жазылатын жерге 100.txt деп жазу

* Enter клавишин басу.

Жаңа каталог құру.

F7 (новкат)-жаңа каталог құру командасы. Жаңа каталог құру үшін мынадай іс-әрекеттерді орындау керек.

* Жаңа каталог құрылатын орында ағымдық ету

*F7 клавишин басу. Б±л кезде мынадай терезе шығады.

Создания каталога

Создать каталог

* Шыққан терезеде каталог атын жазып Enter клавишін басу.

Каталог, файл аттарын NC-да латын әріптерімаен және 8 символдан аспайтын етіп жазған дұрыс.

Мысалы:

С: / STUDENT каталогының ішінен Karakas деген атпен жаңа каталог құру керек.

*: STUDENT каталогын ағымдың ету. Кез-келген панельде

*F7 клавишін басу

* Шыққан терезеде Karakas деп жазып Enter клавишін басу.

Керек емес файлдарды, каталогтарды өшіру.

F8 (del-удаление)-керек емес каталогтароды, файлдарды өшіру үшін қолданылады.

Каталог және файлдарды өшіру жолы:

*Өшірілетін каталогтың не файлдың атының ұстіне белгілемені орналастыру

*F8 клавишин басу. Диалогтыќ терезе шығады.

* Enter клавишин бассақ каталог не файл өшеді. Esc клавишин бассақ өшіру командасы орындалмай өшіру режимінен шығамыз.

NC мәзірін шақыру. NC – дан шығу.

F9 (меню)-NC қабықшасынын 5 таңдамадан тұратын негізгі мәзірін панельдің жоғарғы жағында шығарады. Мәзірден шығу үшін Esc клавишін басу керек.

F10 (выход)-NC-қабықшасынан шығып Windows жүйесіне қайта оралу командасы. F10 клавишін басқанда шығатын диалогтың терезеден “Да” дегенді таңдау NC-дан шығу, “Нет”-дегенді таңдау шықпау.