Парагрипп, тұмау

Тұмау, парагрипп, аденовирусты инфекция. Менингококкты инфекция.

Дайындаған: Педиатрия пәнінің

оқытушысы

Саханова Л.Х .

Жедел респираторлы инфекциялар тобына тыныс жолдарының зақымдануымен сипатталатын, өте көп аурулар жатады, олар: тұмау, парагрипп, аденовирусты, риновирусты, респираторлы инфекциялар. Ең кең таралған аурудын тобы. Жер бетінде жыл сайын 1млрд. ЖРИ ауырғандар тіркеледі. ҚР тұмаумен ауырғандардын саны жылдан жылға өсіп тұр.

ЖРИ этиологиясы әр түрлі, эпидемиялогиясы ұқсас, клиникалық белгілері, лабораторлық зерттеулердегі болатын өзгерістер ұқсас болып келеді. ЖРИ барлық қоздырғыштарына тән қасиет : олар сыртқы ортаға төзімсіз. Зарарсыздандыру, ультра күннің сәулесінің әсеріне, кептіруге өте сезімтал болып келеді. ЖРИ инфекция көзі - ауру адам . Антропонозды аурулар. Жұғу жолы ауа - тамшылы. Инкубациялық кезеңі қысқа (бірнеше сағаттан 7 күнге дейін, орташа есеппен 3-4 күн). Сау адам вирусты тез қабылдайды . Вирус тыныс алу жолдарының эпителиі арқылы енеді.

Патогенезі: ЖРИ –дің барлық түрлерінің патогенезі өте ұқсас. Ұқсастығы мынадай жағдайларға байланысты: вирустардың эпителийге троптылығына, токсикалық әсерлеріне және вирусемияға. Ағзаның қарсы тұру күшінің төмендетіп, екіншілік бактериалды асқынуларының дамуына әкеледі. Қазіргі уақытта тыныс алу жолдарының жергілікті иммунитетіне көп көңіл бөлінеді. Жергілікті иммунитет жеткілікті болса, инфекция әрі қарай жайылмайды, вирус енген жерінде жойылады. Ал жеткіліксіз болса енген жерінде көбейеді, төмен өтеді, ринит, фарингит, ларингит, трахеит, бронхит, бронхиолит, вирусты пневмония сияқты ауруларды тудырады.

Қоздырғыш (вирус) жоғарғы тыныс алу жолдарының шырышты қабаттарынан өтіп қанға өтеді және вирусемия дамиды. Вирусемия және вирус пен клетканың әсерлесуі салдарынан пайда болған токсикалық өнімдер улану симптомдарының пайда болуына ықпал жасайды. Бұл әсіресе ОНЖ және ми қан тамырларынан көбірек білінеді, гемодинамикалық өзгерістер болады, ми ісінуі. Ми ісінуі балада менингиальды, энцефалиті, құрысу синдромдарымен білінеді. Нейротоксикоз әлсіз, жиі ауратын, ерте жастағы балаларда кездеседі.

Е.С. Кетиладзе (1980ж) ЖРИ дың патогенезінде негізі 5 фазаны бөледі: І фаза- вирустың тыныс алу жолдарының эпителиіне енуы және көбеюі . ІІ фаза - вирусемия, мүшелермен жүйелердің токсикалық немесе токсико-аллергиялық реакциялары. ІІІ фаза -тыныс алу жолдарында қабынудың дамуы. ІV фаза -бактериялды асқынулардың дамуы. V фаза - патологиялық процесстің кері дамуы. ЖРИ-дің кейбір түрлерінде созылмалы түрдің дамуы.

Тұмау – жедел респираторлы вирусты ауру, улану белгілермен және жоғарғы тыныс жолдарының зақымдануымен сипатталады.

Этиологиясы:

Тұмаудың қоздырғышы құрамында РНК бар вирус, оның 3 серотүрі жақсы зерттелген: А, В, С. Тұмау вирустары жасушаішілік микроорганизмдерге жатады. Олардың бір-бірінен антигендік құрылымы бойынша айырмашылықтары болады және арнайы түрлік иммунитет дамиды.

А тұмауы вирусы – өзінің антигендік қасиеттерін әр 2 жыл сайын өзгертіп турады. Осыған байланысты эпидемия және пандемия болады.

В тұмауы вирусы – 1940 жылы ашылған, А тұмау вирусына қарағанда өзгерістерге аз ұшырайды.

С тұмауы вирусы – 1947 жылы ашылған, антигендік құрылымы тұрақты болуымен сипатталады, сол себептен пандемия және эпидемиялар тудырмайды.

Пандемия – жұқпалы аурудың дүние-жүзіне таралуы немесе үлкен аумақта таралуы.

Эпидемия – жұқпалы аурудың қалың көпшілік арасына (белгілі бір жерге, елге) жаппай таралуы.

Аурудың көзі : ауру адам.

Инфекцияның таралу механизмі : аэрозольды.

Таралу жолы : ауа-тамшы.

Инфекцияның ену қақпалары: жоғарға тыныс жолдарының шырышты қабаты.

Тұмаудың патогенезі мен иммуногенезінде жетекші рөль атқаратын ол беткейлі антиген нейраминидаза. Тұмаудың вирусы организмде гипореактивті жағдайды тудырады. Тұмаудың токсикалық әсері бірінші кезекте ОЖЖ тиеді. Жүрек қан тамыр жүйесін, эндокринді жүйені зақымдайды. Мидың қанға толуы және ісінуі менингоэнцефалиттік синдромының белгілеріменен білінеді. Ауыр түрінде ДВС синдромы дамиды.

Клиникасы: инкубациялық кезең А тұмауда бірнеше сағаттан екі тәулікке дейін созылады. В тұмауда 3-4 тәулікке дейін созылуы мүмкін. Ауру жедел немесе кенеттен басталуы мүмкін. Балалардың дене қызуы жоғарлайды. 39-40 С болуы мүмкін. Қалтырайды дірілдейді. Басы айналады. Бұлшықеттері мен буындары ауруы мүмкін. Жиі әлсіздік болады. Екінші күні тұмау белгілері айқын білінеді. Қатты бас ауруы, жиі самай тұсы, маңдай тұсы, шүйде ауруы мүмкін, ұйқысы бұзылады, құсады, сандырақтау, елестеушіліктер, құрысулар, есінің бұзылуы болады. Катаральды белгілері айқын білінбейді: аздап мұрны бітеледі, жөтеледі, тамағы ауырады, кейде мұрны қанайды. Бала бозарады, қызыл дермографизм, терлегіштік, кейде іші ауырады, нәжісі бұзылуы мүмкін. ЖҚА бірінші күні лейкоцитоз, сосын лейкопения, эозинофилия, лимфоцитоз, СОЭ және қызыл қан өзгермейді.

Парагрипп жалпы улану белгілерімен, мұрынның және көмейдің шырышты қабаттарының көбірек зақымдалуымен сипатталатын тыныс алу жолдарының жедел ауруы. Парагрипп вирусы парамиксовирустар тұқымдастығына жатады. Парагипп вирусы РНК-дан тұрады. Сыртқы ортада тұрақсыз. Тұмау вирусынан ерекшелігі антигендік құрылымы тұрақты, өзгергіш емес. Патоморфологиялық өзгерістер тұмаудағыдай болады. Ерекшелігі тек қана парагриппте жиі көмей зақымданады.

Клиникасы: жедел басталады, дене қызуы жоғарлайды, жалпы улану, катаральды белгілері, аурудың 2-3 күнінде дене қызуы жоғарлайды. Катаральды белгілер парагрипте аурудың бірінші тәулігінен бастап айқынырақ білінеді. Балада дөрекі құрғақ жөтел, тамағы ауырады, мұрнынан су ағады, мұрны бітеледі. Мұрыннан алдымен шырышты бөлініс болады, сосын шырышты іріңді бөлініс болады. Аңқада, жұмсақ таңдайдың, жұтқыншақтың артқы қабырғасының шырышты қабаттары қызарады, ісінеді. Кейде лакуналарда іріңді-экссудативті бөлініс болуы мүмкін.

Көмейдің тарылуы ІV дәрежелі болады. І дәрежесі компенсация кезіндегі стеноз : дөрекі үрген тәрізді жөтел, дауыстың қарлығуы. Шулы тыныс, тыныс жетіспеушілік тек физикалық немесе эмоционалдық жүктеме кезінде байқалады. ІІ субкомпенсация кезіндегі стеноз : жоғарыда айтылған симптомдар тыныштық жағдайда да болады. Бала мазасызданады. Сол кезде ауыз маңы көгереді. Тахикардия болады.

ІІІ декомпенсация кезіндегі стеноз : тынысы шулы, ұзақтан естіледі. Тыныс алуы ұзарады, қиындайды, кеуде клеткасының кіріңкі жерлері кіріп, тартылып тұрады. Тыныс жетіспеушілік белгілері айқын, бала мазасыз, төсекте дөңбекшиді. Орын таппайды, жүрек қан тамыр жетіспеушілігі пайда болады. Бала терлегіш. Кіші қан айналым шеңберінде іркілу белгілері пайда болады. Аяқ қолы салқын, маңдай бетінде суық тер шығады, акроцианоз. ІV дәрежесінде немесе асфиксия бала әлсіз, қозғалмайды, тыныс беткейлі, жиі аритмия, шулы емес, кеуде клеткасының кіріңкі жерлерінің тартылуы жойылады. Бұлшықет гипотониясы, аяқ қолдары мұздай, пульсі жиі, жіп тәрізді. Қан қысымы төмендейді. Есі бұзылады, құрысулар болады. Тыныс алу патологиялы, брадикардия, тыныс алу өте әлсіз естіледі, біртіндеп жүрегі тоқтайды.

Аденовирусты инфекция (АИ) Қоздырғышы 41 серовардың ДНК-сы бар вирус. Вирусында үш антиген, А антиген адам аденовирустың бәріне тән жалпы антиген, В антигентоксикалық қасиеттердің тасымалдаушысы, С антиген вирусың типке тәуелділігін көрсетеді. АИ дене қызуының жоғарлауымен, жалпы улану белгілерімен, тыныс алу жолдарының, шырышты қабаттарының, кейде көздің конъюктивасының және лимфоидты тіннің зақымдалуымен сипатталатын жедел респираторлы ауру. АИ ерекшелігі алиментарлы жолмен де жұғуы мүмкін. Сондықтан бұл ауру ауа- тамшы және ішек инфекциялар тобына жатады.

Патогенезінде тыныс жолдарының эпителиі, көз конъюктивасын зақымдаумен қатар, лимфойдтық тіндердің де зақымдалуы болады, лимфа түйіндер, ішектің лимфоидты тіні, бауырдың, көкбауырдың. Қабыну процессінде экссудативті компонент айқын болады және шырышты қабаттың ісінуі.

Клиникасы: жедел басталады, бірақ симптомдары бір мезгілде пайда болмайды, біртіндеп көрінеді. Алғашқы белгілері дене қызуы жоғарлайды, катаральды белгілер дамиды. Жалпы улану белгілері парагриппке қарағанда айқынырақ білінеді. Дене қызуы 2-3 күн қатты жоғарлайды. Аңқасы қызарған ісінген. Аңқасында қарағанда шырышты қабаттар ісінген, қызарған. Бадамшалар зақымданады. Парагриптен айырмашылығы жөтел алғашқы күннен ылғалды болады. Даусы қарлыққан. АИ мен аурудың түрі бозарған, беті ісінген, көзі қызарған, конъюктивит, алдымен бір көз зақымданады. Екі күннен кейін екінші көзі қабынады. Кератоконъюктивит дамуы мүмкін, көзге қан құйылуы мүмкін. Дене қызуы көбіне толқын тәрізді. 2-3 аптаға созылуы мүмкін. Региональды лимфа бездері, бауыр, көк бауыр үлкейеді. Кейде диспепсиялық өзгерістер болады.

Балалардағы менингококкты инфекция . Ауа – тамшылы жолмен берілетін назофарингит, менингококкцемия және іріңді менингит түрінде өтетін жедел жұқпалы ауру.

1. Эпидемиологиясы және себептері

• Қоздырғышы– менингококк немесе Вексельбаум грам теріс диплококкы деп атайды.
• эндо- және экзотоксин бөледі.
• Қоршаған ортада тұрақсыз.
• Төменгі температурада 1-2 сағаттан кейін және залал- сыздандыру заттарымен өңдегенде жылдам өледі.
• Иммунитет ұзақ емес, типіне байланысты.

Эпидемиологиясы

Ауру көзі :

1.Қоздырғыш тасымалдаушы.

2. Назофарингитпен және жайылмалы инфекция түрімен (генерализованная) ауыратын науқастар.

Таралу жолдары – ауа-тамшы, тұрмыстық қарым-қатынас;

Кіру қақпалары: жоғарғы тыныс жолдарының кілегей қабаттары.

Көбіне балалар (70-80 %), сонымен қатар жастар да ауырады, әсіресе жабық ұйымдардағы.

Әсіресе қауіпті инфекцияның гипертоксикалық түрінің дамуы бойынша алғашқы 3 жастағы, оның ішінде 1 жасқа дейінгі балалар.

2. Даму механизмі (патогенез)

1 .Менингококк мұрынжұтқыншақтың кілегей қабатына ауа-тамшы арқылы түседі ( назофарингеальды кезеңі ), ол жерде адамға ешқандай зиян келтірмей сақталады - менингококк тасымалдаушы .

2.Ағза күші төмендеген кезде мұрынжұтқыншақта қабыну процесі дамуы мүмкін - менингококкты назофарингит, баланың қорғаныс қабілеті жақсы болса ауру әрі қарай дамымайды.

3 .Кейбір жағдайларда, бала иммунитеті нашар болса менингококк лимфа жүйесіне және қанға енеді, осының нәтижесінде инфекцияның жайылған менингококкцемия түрі дамиды - қанда бактериемия, септицемия, менингококктар өледі, өлген кезде токсиндер бөледі, гематоэнцефалдық барьерді бұзады.

4. Гематоэнцефалдық кедергіден өткенде дамиды: іріңді менингит, менингоэнцефалит, менингококкцемиямен немесе онсыз.

МИ-дан болған өлім көрсеткішін сараптағанда балалардың көпшілігі алғашқы 1-2 ші күндері өте ауыр, жедел түрде өтетін (жоғары улы-гипертоксическая ) менингококкцемиядан, сирегірек аурудың шокпен және (ДВС) белгілер жиынтығымен асқынған аралас түрінде (менингит + менингококкцемия) қайтыс болады.

Кейбір жағдайларда өлім кешірек болады бұл арнайы емес (специфический) асқынуларға байланысты болуы мүмкін (пневмония, обструктивті бронхиолит, екінші реттік бактериалды немесе вирустық инфекция).

3. Клиникасы

Жасырын кезеңі 2 күннен 10 күнге дейін.

МИ-ның түрлері .

1. Ошақты-жергілікті түрлері:

а) Менингококк тасымалдаушы;

б) Менингококкты назофарингит.

2. Жайылған (генерализованная) түрі:

а) Менингококкцемия (типті, өте тез дамитын түрі)

б)Менингит; Менингоэнцефалит;

в)Аралас (менингит және менингококкцемия).

Ошақты түрлері

а) Менингококк тасымалдаушы ерте жастағы балалар арасында өте сирек кездеседі.

б)Менингококкты катаральды назофарингит (МН ауыратындардың 3-5 % құрайды) орташа улану белгілерімен, дене қызуының көтерілуімен басталады. Шағымдары: тамағының ауыруы,жыбырлап қышуы, кейде вестибулярлық бұзылыстар байқалады (басының айналуы, құсу, құлағының ауруы және шулауы)

Қарағанда: бетінің бозаруы, көзінің (склера)қызаруы, жұтқыншақтың артқы қабырғасының, жұмсақ таңдайының, алдыңғы таңдай имектерінің қызаруы.

Ересек балаларда: мұрынының бітелуі немесе аз ғана созылмалы бөліністер. Мұрынымен дем алу қиындайды, сөйлегенде бір түрлі мұрынымен маңқаланып сөйлейді.

Кішкентай балаларда – мұрынынан серозды және серозды-іріңді бөліністер көбірек болады.

Риноскопияда: мұрын кілегей қабатының артқы бөлімдерінің қызаруы және ісінуі.

Қанда: орташа лейкоцитоз, ЭТЖ қалыпты, немесе аздап көтерілген.

Қызу 2-4 күн болуы мүмкін , кейде болмайды.

Аурудың соңы (исход): 5-7 күннен кейін толық жазылу , бірақ кейде жайылған (генерализованная) түрінің продромальды кезеңі болуы мүмкін.

ЖРВИ мен дифференциальды диагностика жүргізгенде, ЖРВИ да кездесетін жөтел,түшкіру сияқты белгілердің жоқтығына көңіл аудару керек.

Жайылған түрлері

а)Менингококкцемия. Менингококкты инфекция түрлерінің ішінде 3 6-43 % құрайды.

Басталуы жедел , қызуы өте жоғары көрсеткішке дейін көтеріледі, жалпы улану белгілері пайда болады, терісіне бөртпелер шығады. Қызу сызығы (температурная кривая) дұрыс емес; қызбаның (лихорадка) ұзақтығы 2-3 күннен 8-10 күнге дейін.

Сылбырлық, тері сезімталдығының жоғарылығы -тітіркену ( гиперестезия ), басы ауыру, құсу, тәбетінің төмендеуі, кейде-тахикардия, ентігу байқалады, жарықтан қорку ( фотофобия ).

Диспепсиялық бұзылыстар болуы мүмкін , әсіресе ерте жастағы балаларда, диурездің төмендеуі, менингеальдық белгілер пайда болады .

Ауыр түрінде мазасыздық,қозғыштық,немесе есінің күңгірттенуі (заторможенность), бұзылуы (спутанность) байқалады.

Ауру басталғаннан бірнеше сағат өткесін терісінде бөртпелер пайда болады.

Менингококцемияның жеңіл түрінде розеолезды немесе түйінді (папула) бөртпелер пайда болады, бірақ кейде осылармен қатар ұсақ, көп емес геморрагиялық бөртпелер байқалады, оның кейбір элементтері жұлдызша тәрізді. Бөртпелер 1-2 күннен кейін ізсіз жойылуы мүмкін.

• Осы ауруға тән: геморрагиялық жұлдыз тәрізді бөртпе . Бұл бөртпелер дің түстері бірдей бол- майды,себебі олардың пайда болуы бір мезгілде болмайды.

Бөртпе көбіне шоғырла нады : бүйір тұстарында, ішінің төменгі жағында, иықтарында,сандарыныңсыртқы жағында және балтырында,жамбасындатабандарында.

Сонымен тағы:

розеолезды, түйінді (папула), дақты (пятно), бөртпелермен қатар, бөлек геморрагиялық элементтер табылуы мүмкін, бұлар соңында өздерінен кейін қоңыр дақ (пигментация) қалдырады.

• Бөртпе элементтері ассиметриялы.
• Бөртпе элементтерінің сандары әртүрлі.
• Зақымданған бөліктер өліеттеледі (некроз дамиды).

Орташа ауыр түрлерінде :

а) Бөртпенің сипаты көбіне геморрагиялы,

б)Элементтер көлемдері бойынша үлкендеу ал кейбіреулерінің үстіңгі жағының ортасы өліеттелген (поверхностный некроз в центре).

в)Бөртпе ұзағырақ сақталады, кейде бір аптаға дейін.

Ауыр және өте жедел түрлерінде:

а) Үлкен геморрагиялық бөртпелердің жылдам ұлғаюы,оларыдың бір бірімен қосылуы диаметрлерінің 5-15 см-ге дейін өсуі байқалады.

б) Өліеттілік терең, себебі тек теріні емес оған қоса айналадағы тіндерді қамтиды, 7-14 күннен артық сақталады.

в) Бөртпенің өліеттелген элементтері ыдыраған кезде тіндердің дефектісі байқалады, сосын ол тыртықтанады.

г) Мұрыннан.ішектен,жатырдан қан кетуі, көз түбіне (глазное дно) қан құйылу байқалуы мүмкін.

д)Сирек жүрек зақымданады (миокардит, эндо-перикардиттер).

Менингококцемияның созылмалы немесе қайталамалы түрлері сирек байқалады.

Бөртпенің түрлері

• МИ -ң гипертоксикалық (өте жедел-түрлері баланың өміріне қауіп төндіреді және эпидемиялық толқу кезінде байқалады.
• Бұл түрлерінің дамуында баланың осы аурудан азғана бұрын ауырған әртүрлі инфекциялары, жарақаттары, алдын ала алған егулері (прививки), аллергиялық реакциялары ағзаны сенсибилизация жасап,гиперергиялық жағдайдың дамуына әсер етіп ағзаның реактивтілігін өзгертеді, яғни ауруға қарсы тұру қабілетін күрт төмендетеді.

Бұл түрлері ИТШ және бас миының ісінунің дамуына байланысты . Қазіргі кезде өлім 30-46 % -ды құрайды.

2.Менингококкты менингит

(жайылған түрінің 10-12 % -н құрайды)

Басталуы тез, жоғары дәрежеде, ата анасы баланың ауырған күнін және сағатын дәл айтады.

Кейде менингит назофарингит немесе менингококцемиядан кейін дамиды.

Қызуы жоғарғы көрсеткішке дейін көтеріледі.

Басының қатты, керген тәріздес ауруы, көз алмасының ауруы.

Тамақ қабылдауға байланыссыз және науқастың жағдайының жеңілдеуіне көмек бермейтін қайталамалы құсу.

Барлық тітіркендіргіштер түріне өте күшті сезімталдық (гиперестезия) – қатты дыбысқа,азғана жанасқанға, жарыққа.

Кейбір балаларда қозғалмау (адинамия), ұйқышылдық, айналаны қоршағандарға бейтараптылық;

Көбінде, әсіресе ересектерде,-мазасыздық, психоэмоционалды қозу байқалады.

Есінің шырмалуы, көз алдында елес (галлюцинация), сандырақтау (бред) болуы мүмкін.

Науқасқа тән менингеальдық кейпі (поза) – «поза легавой собаки». Жанында жатады, басын артқа қарай шалқайтып және аяқтарын ішіне тартып.

• Ерте жастағы балаларда қатты айқайдан, маза- сыздықтан, жалпы құрысулардан басталуы мүмкін. Менингеальды белгілер оларда онша айқын емес, көбіне Лессаж белгісі немесе «іліндіру» («подвешивания») белгісі «оң» болады яғни баланы қолтығынан ұстап көтергенде ол аяғын ішіне қарай тартып, аяқтарын бүгілген қалыпта ұстайды, осы жағдайды 30 - 40 секунд. бойы ұстайды . Дені сау балалар: 5 – 10 сек.
• үлкен еңбегінің томпайып, немесе керіліп (напряжение) тұруы маңызды белгінің бірі.Кейбір жағдайларда (токсикоз,сусыздану),үлкен еңбегі ішке қарай түсіп кетуі мүмкін (гипотензивті белгі- синдром).
• Өте күшті сезімталдыққа байланысты (гиперестезия) бала киіндіргенде,жөргектегенде қатты мазасызданады,қолға алып көтергенді, қолға алғанды жаратпайды,қолға келгісі келмейді .

• Алғашқы сағаттан бастап менингококкты менингитке тән ми қабаттарының зақымдануының барлық белгілері айқын көрінеді (желке бұлшық еттерінің тартылуы- ригидность, Керниг, Брудзинский т.б. белгілер).

Қанда: жоғары лейкоцитоз нейтрофилезбен,

• лейкоцитарлы формуланың солға қарай жылжуы миелоциттерге дейін,
• лимфопения,
• ЭТЖ –ң өсуі,
• анэозинофилия.

Жұлын сұйықтығы: лайлы,ақшыл-, дау түсті,үлкен жоғары цитоз (1 мкл 10 000 клеткаға дейін) сумен араластырған сүтті еске түсіреді;

• Әдетте жоғары қысыммен шығады.
• Нейтрофильді плеоцитоз 1 мкл де бірнеше жүз немесе мың клеткаға дейін жетеді, нәруыз 1 г/л-ге дейін көтеріледі
• Жұғындыда (мазок) менингококк табылады.

3.Менингоэнцефалит

• МИ-ң сирек кездесетін түрі (3-6 %).
• Жедел басталады, жоғары қызумен, айқын улану белгілерімен.
• Басы қатты ауырады, құсу,
• Жалпы ми бұзылыстарының белгілері артады - есінің әртүрлі деңгейде бұзылуы, (шырмалу-спутанность, сандырақтау-бред, елес-галлюцинации, кенеттен қозу немесе тежелу, күңгірттену-сопорозное состояние).
• Осындай жағдайдың үстіне аурудың 1-2 ші күндері ошақтық белгілер пайда болады - қыртыс,қыртыс асты бөліктер, кейбір жүйкелер талшықтарының зақымдануына байланысты-салданулар ( параличи,парезы).
• Жиі жалпы немесе ошақты құрысулар байқалады .
• Аурудың ұзақтығы 4-6 апта.
• Ағымы өте ауыр;

• Болжамы жақсы емес – өлім көрсеткі-ші жоғары,
• Жиі қалдық белгі- лер байқалады: эпилепсия, гидроце-фалия, ақыл ой дамуының тежелуі, қалуы сияқты.

4.Аралас түрі (Менингококкцемия және менингит )

• Жиі байқалатын түрі (47-55 %).
• Клиникалық белгілері МИ-ның екі түрінің әр түрлі дәрежеде дамыған белгілерінен құралады.
• Бір жағдайларда ми қабаттарының зақымдануы және жалпы ми бұзылыстары белгілері үстем болса
• Басқа бір жағдайларда – тері жамылғысы- ның зақымдануы және менингококкты сепсистің белгілері үстем болады.

Диагностикасы

• Бактериологиялық тексеру: мұрынжұтқыншақ кілегейі ,қан ( жуан тамшы-толстая капля), жұлын-ми сұйықтығы.
• Материалды алғашқы рет жинауды антибактериалдық емдеуге дейін жүргізген дұрыс. Серологиялық тексеру: қан және жұлын ми сұйықтығыннан екінші аптада, арнайы антигендер мен антиденелерді зерттейді:
• РПГА немесе РСК
• Жалпы қан сынамасында : жоғары лейкоцитоз,ЭТЖ –ның өсуі.

• Люмбальды пункция.

МИ-ның жайылған түрімен ауыратын науқастарды емдеу .

• менингококцемия және менингит туралы ой келсе емді тез үйде бастап, жұқпалы аурулармен жататын ауруханаға салу.
• Жедел жәрдем дәрігері науқасқа мына дәрілерді енгізгені жөн:
• Қызу түсіретін дәрілер - анальгин 50% -0,1 мл жасына ……?
• папаверин 1% - 0,3 мл/жасына;
• новокаин 0,25% - 1,0;
• преднизолон - 2 мг/кг б/е немесе көк/т ;

• менингеальдық белгі өте айқын болса - лазикс 1-2 мг/кг б/е немесе магний сульфаты 25% 1 мл /жасына в/м;(0,1-0,2 мл/кг)
• Прқозу,құрысу болса- седуксен 0,5% б/е немесе көк/т.
• МИ-ның жайылмалы түрімен ауыратын науқасты емдеу арнайы бөлімшелерде, арнайы бөлмелерде жүргізілуі тиіс.

Антибактериалдық ем.

• МИ-ның ошақты түрлерін емдеу:

Жедел назофарингит:

Антибиотиктерді ішке беру ,баланың жасына сәйкес: Ампициллин, Рифампицин, Эритромицин , Левомицетин 4 күн бойы.

• Жұтқыншақты фурацилиннің және

соданың (натрий гидрокарбонат)

жылы ертінділерімен шаю,жуу.

Ауруханаға дейінгі шұғыл көмек.

Жайылған менингококкты инфекция

1.Левомицетин сукцинат бір бергендегі мөлшері 25 – 30 мың ЕД/кг салмағына.

2. Преднизолон 1 – 3 мг/кг

3. Лазикс (1 – 2мг\кг ) –менингеалдық белгілері өте айқын болса .

Менингит. пенициллин енгізу бір реттік мөлшері 50000 ЕД/кг салмағына , лазикс.

қозу немесе құрысу белгісі болса – 0,5% -дық седуксен ертіндісі.

Науқасты тез ауруханаға жеткізу! Антибиотик мөлшерін төмендетпеу!

Стационар

• Антибиотиктерді енгізу жалғастырылады! Жоғары мөлшерде! Субарахноидалдық аралықта және ми тінінде қажетті концентрация сын жасау қажет , ГЭК (ГЭБ) ден өту керек.
• Пенициллин – 200000 – 300000 ЕД/кг салмағына.
• Левомицетин – 50 – 100мг/кг тәулігіне б/етке.
• Пенициллинді енгізу аралығы 4 сағаттан артық болмауы керек,себебі препараттың жұлын ми каналынан жылдам шығуы байқалады.
• Антибиотиктермен емдеу курсы 7 – 8 күн.

• Улану белгілерімен күрес:
• Көп сұйықтық ішу.
• Көк тамырға енгізіледі реополиглюкин,
• 5-10% глюкоза ертіндісі
• Гемодинамиканы жақсарту үшін реополиглюкинмен бірге трентал енгізіледі.
• Бас миының ісігі (отек):
• 20% глюкоза ертіндісі,
• 10 – 20% альбумина ертіндісі,
• реоглюман,
• 15% маннитол ертіндісі, лазикс
• Ми гипоксиясын төмендету мақсатында оттегі емі.

.

Менигоккоцемияның ауыр түрінде ИТШ –ң дамуымен жүретін

• Шокқа қарсы ем: тез көк тамырға (артериаға) реополиглюкин, глюкоза, Рингер ертінділерін, плазма, альбумин енгізу
• Олармен қоса көп мөлшерде гидрокортизон немесе преднизолон, оларды ҚҚ (АД) көтерілгенше сорғалатып (струйно) енгізу.
• ҚҚ (АД) жоғары болмаса допаминді қолдануға кеңес береді.

6. Күтім.

• Үнемі науқасқа көңіл бөлу
• Жылыту, төсектегі қалпын ауыстырып отыру
• Тазарту клизмасын жасау қажеттілігіне қарай
• Мұрынжұтқыншақ және тері жамылғыларын өңдеу.
• Ойылулардың алдын алу (терісін спирт қосылған жылы сумен сүрту)
• Ауыз қуысы күтімі: қызыл иектерін,тістерін әлсіз залалсыздандыру ертіндісімен суланған мақта тампонымен күніне бірнеше рет сүрту.
• Емдік-сақтандыру тәртібін сақтау.

7. Алдын алу.

• Науқасты оқшаулау.
• Жедел хабарлама № 058 үлгі бойынша
• Ауырған баланы,балалар ұжымына жіберу, клиникалық белгілері жазылғаннан соң, антибиотиктермен емдеу біткесін 3 күннен кейін, арасына 1-2 күн салып, 2 рет бактериологиялық тексеріс жүргізгесін, алынған нәтиженің қорытындысы бойынша шешіледі.

8. Ошақтағы іс-шара.

• Қарым қатынастағылар- карантин 10 күн.
• Қарым-қатынаста болғандарды бақылау: күн сайын дене қызуын өлшеу,мұрынжұт-қыншақ және тері жамылғысын қарау.
• Қарым-қатынаста болғандарға бак. тексеру : мектепке дейінгі балалар ұжымында болса 2 рет, арасына 3-7 күн салып.
• Мектепте, жанұяда болса –1 рет.
• Тасымалдаушыларға – үй жағдайында санация левомицетинмен(25 -30мг/кг) немесе ампициллинмен (100 мг/кг) тәулігіне 4 күн бойы.

• Курсты бітіргесін 3 күннен кейін 1 рет бактерио-логиялық тексеріс жүргізіледі, егер оның нәтижесі теріс болса, баланың балалар ұжымына жіберілуіне рұқсат берілуі мүмкін.
• Жайылған түрімен қатынаста болса, б/етке адам ( человеческий ) иммуноглобулинін енгізеді : баланың алғашқы жылында 1,5 мл, 2 – 7 жаста 3 мл.
• Ошақта, күн сайын, сабын ертіндісін қолданып ылғалды жиыстыру жүргізу, бөлмені желдету.
• Жаңадан келгендер ұжымға қабылданбайды.
• Қыдыруға әдейі бөлек аймақ бөлінеді.

Назарларыңызға рахмет!