СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Скидки до 50 % на комплекты
только до

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

План конспект по крымскотатарскому языку на тему "Заимствованные слова"

Нажмите, чтобы узнать подробности

Просмотр содержимого документа
«План конспект по крымскотатарскому языку на тему "Заимствованные слова"»

Дерс конспекти

Сыныф : 6-В

Кечирильген куню: 01.10.2020с.

Дерс мевзусы. Кочюрильме ве къыя лаф

Дерс макъсатлары: Кочюрильме лаф не олгъаныны, джумледе токътав ишаретлерни къоюлувы, (ожидаемый результат) догъру талиль этювини ве озь фикирлерини тасдыкъламакъ.

Марифет УОА(познавательные УУД): себеп араштырув багълары ве мантыкъий фикир юрютювни къурмакъ.

Шахсиет УОА(личностные УУД): окъувгъа меракъ, тилимизге севги ашламакъ, бильги чокърагына якъынлаштырмакъ, иджаткярлыкъ ишине ихтиядж догъурмакъ, талебелерни бильгиге авеслендирмек.

Коммуникатив УОА(коммуникативные УУД): тюрлю нокътайи назарыны къоймакъ ве тенълештирмек, нетиджесини чыкъаргъандже сечим япмакъ.

Регулятив УОА(регулятивные УУД): янъы окъув вазифелерни ве макъсатларыны мустакъиль шекильде къоймакъ.

Окъутув шекиллери(формы обучения):

Окъутув усуллары (методы обучения):

Планлаштырылгъан тасиль нетиджелери(планируемые образовательные результаты):

Огренирлер(научатсяДерс донатмасы(оборудование)6 дерслик, презентация

Эпиграф:

Бильмесенъ озь тилинъни,

Огренмезсинъ илимни.

Терек олып осерсинъ,

Бир шей бильмей олерсинъ.

(Сейтумер Эмин.)

Дерснинъ кетишаты (ход урока)

I.1. Тешкилий къысым(организационный этап)

Оджа:

- Селям алейкум, талебелер.

Талебелер:

-Алейкум селям, оджа!

Оджа:

Кейфенъиз насыл?

Талебелер:

-Пек яхшы.

Оджа:

-Ким бугунь невбетчи?

Талебелер:

-Бугунь Эмине невбетчи.

Оджа:

-Бугунь афтанынъ насыл куню?

Талебелер:

-Бугунь чаршенбе, Сентябрьнинъ 30.

Оджа:

-Ким дерсте ёкъ?

Талебе:

-Кадыров Эдем, Гафарова Эмине.

Оджа:

-Бугунь дерсте чокъ чалышаджакъмыз. Азырмысынъыз?

Талебелер:

-Эльбетте,оджа, чалышмагъа азырмыз.

2.Бильгилерини актив акъылларына кетирюв (актуализация знаний)

II.Эв вазифесини тешкерюв

Оджа: бугунь дерсимзнинъ мевзусы «Кочюрильме ве къыя лаф».Амма бу мевзугъа кечмеден эвель, кечкен мевзуны къатырлайыкъ. Талебелер, кечкен дерс биз насыл мевзуны кечтик ве не акъкъында лаф эттик?

Талебелер:

-Кечкен дерс биз джумленинъ экинджи дередже азаларыны кечтик.

Оджа:

-Яхшы, о заман невбетекки суаль. Экинджи дередже азалары къач группаларгъа болюнелер ?

Талебелер:

-Джумленинъ Экинджи дередже азалары учь группагъа болюнелер: тамамлайыджы, айырыджы ве ал.

Оджа:

- Ал насыл суаллерге джевап бере ве джумледе нени ифалей?

Талебе:

- Ал «къаерге, къаерден, къаерде, не заман, не ичюн» киби суаллерге джевап бере ве джумледе иш-арекетнинъ аляметини( ерини, вакътыны, макъсадыны) ифаделей.

Оджа:

-Пек яхшы. Айырыджы насыл сёз чешитлеринен ифаделене?

Талебе:

-Айырыджы сыфатнен, исимнен, замирнен ве сайынен ифаделене.


III.Янъы мевзуны анълатув.

1.Проблем суали (проблемный вопрос)

Джумле тильнинъ къанунлары эсасында грамматика джеэттен шекилленген ве там фикир ифаделеген нутукъ парчасыдыр.

Шимди, талебелер, такътагъа бакъынъыз ве бу джумлелер ненен фаркъланалар айтынъыз.

Шамиль Алядин бойле дей: «Адамнынъ меселеге янашувында озюне аит назары ола.

Меним анам эр заман дей Чешит ерлерде юрьме ве дикъкъат эт

Оджа:

Джумледе нени корьдинъиз, башкъа джумлелерден ненен фаркълана?

(башкъа джумлелерден токътав ишаретлер къоюлувынен фаркълана). Демек, токътав ишаретлери бу джумленинъ теркибинде муим ер алалар.

Бугуньки мевзумыз : Кочюрильме ве къыя лаф.

Бир де бир шахыснынъ фикрини, мундеридже ве шеклини денъиштирмезден, ифаделеген джумлеге кочюрильме лаф дейлер.

Бир де бир шахыснынъ фикрини, шекильдже денъиштирип, ифаделеген джумлеге къыя лаф дейлер.

Биринджиден кочюрильме лафта сёйлейджи биревнинъ нутукъуны денъиштирмезден, айны озюни айта биле. Демек кочюрильме лаф эки къысымдан ибарет: Бир къысмы кочюрильме лаф, дигери исе муэллифнинъ сёлери. Оларны айырмакъ ичюн токътав ишаретлери къулланыла.

Кочюрильме лаф ве анда токътав ишаретлери.

  1. Муэллифнинъ сезлери кочюрильме лафтан эвель кельсе, ондан сонъ эки нокъта къоюлыр, кочюрильме лаф исе буюк арифнен язылыр, тырнакълар ичине алыныр, сонъ токътав ишарети къоюлыр.

М.С.: «К.Л.»


  1. Кочюрильме лаф муэллифнинъ сезлеринден эвель кельсе, тырнакълар ичине алынып, виргюль ве тире къоюлыр. Муэллифнинъ сезю кичик арифнен язылыр.

«К.Л.», - м.с.

  1. Муэллифнинъ сезлери кочюрильме лафнынъ ортасында кельгенде, бутюн джумле тырнакълар ичине алыныр. Муэллифнинъ сезлери эки тарафтан виргюль ве тиренен айырылыр.

«К.Л., - м.с., - к.с.»


  1. Кочюрильме лаф муэллифнинъ сезлери ортасында къалса, ондан эвель эки нокъта къоюлыр, тырнакълар ичине алынып, ондан сонъ виргюль ве тире къоюлыр.

М.С.: «К.Л.», - м.с.

Языда кочюрильме лафыны бойле токътав ишаретлернен къайд этиле:эки нокъта, тире.

Лугъат иши

Ильмиал- сборник правил

Къыя лаф-косвенная речь

Кочюрильме лаф- прямая речь

Тараф- сторона

Муэллиф- автор

IV. Алгъан бильгилерини пекитюв.

Шимди, талебелер, бир къач мешгъулиет япайыкъ ве бильгилеримизи пекитийик.

1. Джедвельге бакъып, кочюрильме лаф ве муэллифнинъ сезлерининъ ерини бельгиленъиз. 

Оджа талебелерге айтты Китапларынъызны ачынъыз.

Дикъкъатнен окъунъыз - деди оджа.

Шимди исе, - деди оджа - инша язаджакъмыз.

Дерс башында оджа Халкъымызнынъ къараманлары акъкъында язаджакъмыз деди.

(Балалар озьлери бирер-бирер джумлелерни окъуп, эр бир джумлеге къаиде чыкъаралар, схемаларны язалар, такътагъа чыкъалар).


41-нджи иш(18с.)

Метинни окъунъыз. Кочюрильме ве къыя лафлы джумлелерии сечип, кочюринъиз. Бу джумлелер насыл къысымлардан ибаретлер? Языда кочюрильме лаф насыл токътав ишаретлериненен къайд этиле?


Мектеп чагъына кельген сонъ, озь мааллелериндеки мектепке къатнап, элифбе, ильмиал ве абдийик кечип башлагъан Умерчикке, бир кунь оджасы: «Сёйле бакъайым, кимнинъ къулусынъ?» - дей. Умер: "Бояджынынъ къулум», - деп джеваплана. Оджасы, ачувланып, Умернинъ къулакъларыны бура ве бир-эки шамар ура. Эртеси оджасынынъ текрар берген айны шу суалине, Умер кене: "Бояджынынъ къулум", - дегени киби, оджасы: «Ай, ахмакъ, Аллау-Тааля тургъанда, сенасыл ола да, бояджынынъ къулу ола- сынъ?» - деген. Умерчик, алып кельген чечеклерини косьтеререк: «Бу чечеклерни, ёкъса сиз боядынъызмы, оджам? Мен бу чечеклерге чешет ренклер берген бояджынынъ къулу олам», - деген экен.

(Э. Шемьи-заде)

43-нджи иш (агъзавий)

Ахмет ахайдан Хораз, саба уянгъанда, не ичюн бир аягъыны котерип тура деп сорайлар. Ахмет ахай Шуны да бильмейсинъиз: эгер хораз эки аягъыны да бирден котерсе, йыкъылар даа… дей.

V. Нетидже чыкъарув (подведение итогов).

Рефлексия.

Оджа:

-Машалла, балалар!Бугунь дерсте пек яхшы чалыштынъыз ве озь бильгилеринъизни пекитмек ичюн бир къач суальге джевап беринъиз.

Оджа:

-Балалар, биз бугунь нелер акъкъында лаф эттик?

Талебе:

-Биз бугунь кочюрильме ве къыя лаф акъкъында лаф эттик.

Оджа:

-Неге биз кочюрильме лаф айтамыз?

Талебе:

- Бир де бир шахыснынъ фикрини, мундеридже ве шеклини денъиштирмезден, ифаделеген джумлеге кочюрильме лаф дейлер.

Оджа:

-Кочюрильме лафлы джумлелер насыл къысымлардан ибарет олалар?

Талебе:

- Демек кочюрильме лаф эки къысымдан ибарет: Бир къысмы кочюрильме лаф, дигери исе муэллифнинъ сёлери.

Оджа:

-Языда кочюрильме лаф насыл токътав ишаретлернен къайд этиле?

Талебе:

-Вергульнен, тиренен ве эки нокътанен къайд этиле.



VI. Эвге вазифе

-Шимди, талебелер. Дефтерлеринъизни ачып, эв ишини язынъыз. Эвге сизлерге бойле вызифелер оладжакъ:

1.Бутюн къайделерини эзберлемек.

2. 42-нджи ишни беджермек

3.Лугъаткъа язылгъан сёзлерни эзберлемек.


- Айтынъыз, балалар, биз дерсимизде насыл чалыштыкъ? Менимдже эпиниз пек тырыштынъыз ве баа къазандынъыз. Эр кезге бугунь беш къоям, чюнки дерсте пек гузель чалыштынъыз, меним суаллерге джевап бердинъиз ве бутюн вазифелерни беджердинъиз.Бунунен дерсимизни битиремиз. Сагълыкънен къалынъыз!!!