Презентация к уроку Абдурахман Казиев -Ирчи Казак

А. Къазиевни «Къумукъ тюзню гюзгюсю» деген поэмасына гёре беклешдирив дарс.

Йырчы Къазакъ – девюр чыракъ, Деврен булакъ, Йылдан йылгъа йыры ювукъ, оьзю йыракъ. Теренине сайлыкъ эте сёз макътав. Къабуру ёкъ, сыны бизге – Асхартав!

Аткъай

• Уллу йыравубуз Йырчы Къазакъны пагьмусуну зорлугъун суратлап, халкъ учун уллу уьлгюню белгиси болуп токътагъанын гёрсетмек ва сизде, охувчулар, ону йырлары, шиъруларына сюювню артдырмакъ.

Йырчы Къазакъ тувгъанлы 180 йыллыгъына багъышлана.

Яшавундан соравлар

1. А. Къазиевни тувгъан йылы, ери ва гиччи заманы.

• 2. А. Къазиев Ватандаш давланы девюрюнде.

3. 1935 - нчи йыл Къазиевни яшавунда.

4. А. Къазиевни шаирлик варислиги гьакъда…

5. Шаирни асарларыны темасы недир?

6. Шаир негер къаршы чыгъа?

7. Шаирни асарларындан инг къужурлу деп къайсы гьисаплана?

… Елни чатып йыр эшген Абдурагьман Агъавман. Йырым башлана тура, Йырав тюгюлмен оьзюм. Бары да болмаса да, Бардыр гьакъыллы сёзюм.

Маънасыз сёз – бош торба, Минг болса да не этейим, Юз сёйлемей бир айтып, Сизин рагьат этейим. Асил сёз айдан гелмей, Айдан геле ярыгъы. Айны ярыгъы йимик. Сёзню де бар тарыгъы.

Къумукъ тюзню гюзгюсю (поэма)

Эсигизге алыгъыз.

• Б утларыбыз б урма б угъав б увнагъан…
• Т юшдюк т емир т узакъгъа.
• Ж ан агъалар, сизге дуа аманат, Ж ан агъалар, жандай тилев жан учун.
• Ч инк артында чырма – гюрмен йибердинг Ч инк гавурну Сибирь деген ёлуна.
• А схартав, сенден бийик тав болмас, А на Дол, сенден уллу сув болмас…

КЪУРМАКЪ УЧУН СОРАВЛАР

№ 1

Йырчы Къазакъны ата юрту?

1

№ 2

Башлап язгъан йырыны баш сёзю?

2

№ 3

Тасма къыллы тал…

3

№ 4

Шу сатырлар алынгъан шиъруну аты? …, сенден бийик тав болмас, Ана Дол, сенден уллу сув болмас.

4

№ 5

5

Шавхал сюргюн этип йиберген эллер?

№ 6

6

• Йылны не вакътиси эди

шо заман?

№ 7

Гюн тиймейген ерге нечик айтыла шиъруда?

7

№ 8

Къазакъны къурдашыны аты?

8

№ 9

Къазакъны къысматы кимбилди болгъан юртну аты?

9

№ 10

Къазакъны шиъруларын биринчилей жыйып сакълагъан шаирни фамилиясы?

10

№ 11

Къазакъны йырларында бир йимик созукъ авазланы такрарланыву недир?

11

№ 12

Бир йимик тутукъ авазланы такрарланыву недир?

12

12

у

л

у

в

а

м

м

и

л

с

1

л

л

7

и

к

5

а

х

с

а

а

р

т

в

4

е

н

и

10

2

р

а

о

ч

б

9

н

и

11

с

с

с

н

о

а

а

8

6

м

р

т

ю

т

т

о

а

б

г

ц

а

а

т

ю

и

ь

н

а

къ

з

у

о

м

3

я

б

о

а

в

й

Ёкъ, мен Къазакъ тюгюлмен, Къазакъ бувма бугъавлу. Мен къонгуравсуз къушман, О – къомуз къонгуравлу. Ёкъ, мен Къазакъ тюгюлмен, Балики, Атабайман. Къазакъ – йырны йилиги, Мен йиликдеги майман.

Къазакъ десе, таллыкъда тав геремен, Къарагъайлы тюзге чыкъгъан салкъыны. Къумукъну мен олсуз тилкъав геремен, Тили де о, юреги де халкъымны!

А. Гьажиев, Дагъыстанны халкъ шаири

Йырчы Къазакъ зор пагьмулу шаир. Ону йырлары къумукъ поэзияны баш тармагъы, ону поэзиясыны дагъыдан – къудратлы гележеги барлыгъыны хас белгиси.

Н.Тихонов, рус язывчу

Савболугъуз, яшлар. Дарсыбыз битди.