Маалымат тамак катары

Токтогул Чолушев атындагы орто мектеби

Маалымат тамак катары

Мугалим: Кенжебек кызы Алина

Тема:Маалымат тамак катары.

Маалыматтык «фастфуд» сын менен ой жугуртууго кандайча таасир тийгизет?

Сабактын максаты: маалыматты ан –сезими менен кабыл алууга уйронуу, малыматтык манипуляциянын айланбоо учун маалыматтын турлорун ажырата билуу.

Милдеттер:

# Аудиториянын кандайдыр бир пикирин калыптандырыуу учун жана аудиторияны кандайдыр бир журум- турумга чакыруу учун маалыматтын кандай турлору колдонууларын тушундуруу.

# Окуучуларга маалыматтын турлорун ажырата билууну, факты менен пикирди ажыратта билууну, факты менен пикирди ажырата билууну уйротуу.

# Материялды оздоштуруу учун практикалык конугуулорду жасоо.

Сабактын тиби: аралаш: жаны материал оттуу, алыеган билимдерди практикалык негизде текшеруу.

Сабактын формасы: интерактивдуу: окуучулардын активдуу катышуусу астында лекця жанан топ-топ болуп практикаклык иштоо

Жаны тущунуктор: Маалыматтык «ФАСТФУД»,сын коз менен ой жугуртуу,маалыматтын турлору,интернет-мем,лол.

Предметтер аралык байланышы:адам жана коом,жарандык таануу.

Сабактын жабдылышы:Мультимедиа проектору

Сабактын журушу.

1.Уюштуруу учуру.Мугалимдин кириш созу.Тема,сабактын максаттары менен таанышытруу.(2 мин)

2.жаны материалдарды изилдоо.

Сабактын планы

-Маалыматтык «фастфуд»жана эмне учун маалыматты ан-сезим менен пайдалануу керек.

-Фэйктер,аларды эмне учун таратышат,маалыматтын чын-бышыгын кантип ажыратуу керек.

МААЛЫМАТ ТАМАК КАТАРЫ

Откон сабакта биз силер менен маалымат деген эмне,жашоодогу дээрлик бардык чойрого бугунку кундогу маалыматтык агым кандай олуттуу таасир тийгизээри жонундо соз кылганбыз.Бугун болсо,силер кандай маалыматтынтурлоруно туш болушунар мумкун экендигин талдайбыз.Интернет аркылуу ар турдуу маалыматка толук жанан эркин жетуу мумкун. Балким сиз жон гана маалымат керектоочусуно айланып , ар кандай суротторду карап, кезектеги кызыктуу фактынын окуп же вирустуу видеолорду коросуз. Балким маалыматтык манипуляциянынтаасирине кабылабыз. Бирок ошол эле кезде азыркы жаны технологиялар ачып жаткан маалымат алуу эркиндигин туура пайдалансаныз жанан азыр комуникациянын ар турдуу сыяктуу куралдары, анын ичинде интернет, гезит, радио жанан керектесениз, сиз жашоо башкарып, жондомдорунузду онуктуро аласыз

1-Конугуу. Маалыматтык «фастфуд»

1-Кадам .Дискуссия. Бугун силер менен маалымат туурасында аны тамак катары соз кылабыз.Маалымат, тамак сыяктуу эле пайдалануу же зыяндуу болушумумкун, ал тургай маалыматтык «фастфуд» болушу да ыктымал . Силер кандай ойлойсунар, маалыматтык «фастфуд» деген эмне? (эгер окуучуларда вариант жок болсо, «фастфуд» тамак катары эмнени тушундуроору туурасында ой жугурткуло, андан кийин биргелешкен талкуунун негизинде , тамак сыяктуу фастфуд – куру колериядай эле, маалыматта да кондой, маанисиз, конул ачуудан башка максаты жок продуктулар болоорун тущундургуло.)

21- кылымды керектоочулордун кылымы деп аташат, бул бир ган гана тиричиликке керектуу предменттерге, тамак- аш, кийим, гаджеттерге эле эмес, маалыматка да тиешелуу. Азыр маалыматты ашыкча пайдалануу мезгили.

Томонку маалыматтар буга далил боло алат.

2-Конугуу «АШЫКЧА МААЛЫМАТ» (материалдар: мессенджерлердин аты жазылган карточкалар; каалаган тустуу журнал, мисалдар жазылган барак, ыктыярчы учун калемсап, балдар учун тапшырмалар жазылган карточкалар) «Маалымыт каналдароы» оюнун ойногон балдар учун карточкалар. (тиешелуу каналдын белгисин алардын кийимине тагып же башына кийгизип койсо болот)

3-Конугуу. «АШЫКЧА МААЛЫМАТ» (ЭСЕП ОЮН)

Мугалим учун маалымат :

Эгер кыйынчылык жаралса тамак менен аналогия жургузгуло. Женил, эч пайдасыз , конул ачуучу маалымат аз олчомдо коп зыяны жок, бирок аны дайыма пайдалануу мээни «таштандыларга» толушуна алып келет.

Пайдаланган маалыматтын сапаттулугу жеген тамактын сапаты сыяктуу эле абдан маанилуу. Анткени, бул туздон- туз адамдын адамдын ой-жугуртуу жондомуно таасир тийгизет. Эсинерде болсун, баардык маалымат: китептер, посттор, суроттор мээни активдуулугуно таасир этет. Биз баарыбыз мээбизди толтуруп турабыз , ал эми маалыматтынашыктыгы, айрыкча женил маалыматтын коптугу, сизди жон гана керектоочуго айланат. Мындай туш келди керектоонунун баасы – биринчиден убакыт. Эстеп коргкло, силер канча убакытта бир социладык тармактарга кирип, жон эле кезиккен откону билинбейт. Экинчи баасы, убакыттай эле – маалыматты анализдоо жондому.Маалымат пайдаланууда эн негизгиси анын санында эмес, анын актуалдуулугунда жанан сапатында. Адамдар учун баарын билуу жанан башкалардан биринчи аны таратуу абдан маанилуу , бирок коп учурда бул устуртон гана болот. Бул эмнеге алып келет? Ойлонбой туруп, интернет эмненин сунуштаса баарын тегиз окуу же коз ирмемде аны менен социалдык тармактарда болушуудо адамдар маалыматты талдоого улгурбойт, фастфуддун куру калориялары менен денесине май топтогондой, бул маалыматтарды мээге топтой берет. Маалыматты сапаттуу анализдоо учун убакыт керек, отуруп ойлонуп коруу керек,зарыл болсо озуно озу суроо берип аларга жооп бергенге аракет кылыш керек. Бирок буга убакыт жок, анткени бут убактысын маалыматты чогултууга коротот.

2-Кадам.Дискуссия жана мугалимдин презентациясы.Биз эмне учун мындай болуп бара жатабыз? (окуучулардын жообун уугу)Анткени,биз маалыматтык «фастфуд» коп колдонобуз.Адамдар озулору фраза ойлоп табуга жалкоолонушат,ошондуктан алар даяр загатовкаларды,мемдерди алат да оз баарлашуусунда пайдаланат.Же аларды ойлондурган нерсе жонундо ага окшош маалыматты ойлоп табат.

Класска суроо:Маалыматты ашыкча пайдалануу эмнеси менен коопту?

Мисалдарды окуучулар менен талкуулагыла.Сын коз менен ой жугуртуу жондомунун мокошу.Сын коз менен ой жугуртуу-бул силерге багыт табууга,туура чечим кабыл алууга жана зыяндуусунан баш тартууга жардам берген жондом.Анын мокошу менен анализдоо жондому да азаят.Натыйжада биз окуган,коргондордун баарына ишене баштайбыз.Жазылгандардын баарына кантип ишене бербоого боло турганын мен силерге анан айтып берем.Ошентип,сын коз менен ой жугуртуу-бул теманын же окуянын силерге корсоткон жагынан гана эмес,ар тараптан коро билуу жондому.Маалыматтын кантип колдонуу керек?Колго тийгендин баарын эле окуунун кереги жок.Кезектеги маалыматты изилдеп жатып,озунорго суроо бергиле,бул маалымат эмнеге керек? Бул алынган маалыматтар жашоону жакшыртканга жардам бере алабы?Качан силер мектепти,андан сон жогорку окуу жайын бутуп жумуш издегенде,силердин кызматкер катары артыкчылыгынар маалыматты эмес,анткени ага баары эле боло алышат,маалыматты анализдоо,маанилуусун болуу жана жашоодо пайдалануу жондомуно ээ болгула,Башынарды «таштандылар» менен булгабагыла.

3-кадам .Окуучуларга суроо:Кандай ойлойсунар,маалыматтык фастфуддан»?таптакыр баш тартуу керекпи? (Оозеки.Тез.)

Окуучулардын жообун уугу.

Бул суроттун тарыхын билесинби, айтып бергиле?

Фейктин тарыхын баяндоо: Бул сурот тексти менен социальдык тармактада бир нече жылдан бери журот. Ойнонуп коргуоло, бул пост кошумча силерде кандай суроолорду жаратышы мумкун? Сын коз караш менен ой жугуртуу жондомунорду пайдаланып, бул билдируу кумон туудурган бир нече учурларды белгилегиле.

Бул суротту ким билет?

Бир нече жыл мурда бул сурот кайгылуу таржымалы менен бут дуйнону кыдырып чыкыан, Сириялык жетим ата- энесинин мурзосунун ортосунда уктап жатканы айтылган. Баардыгы активдуу турдо бири-бири менен болушкон.

Ал эми окуянын уландысы томондогудой: чынында бул сурот атайлап тартылган экен, аны Сауд Аравиялык фотогараф тарткан, долбоордун идеясы ата-энеге болгон суйууну корсотуу болгон. Автор кийин оз бул эмгегинин мындай тарап кетерине тан калып, баардык жерге суроттун Сирияга эч катышы жок экенин жазып чыккан.

4- КОНУГУУ АСКЕРЛЕР

3-Кадам. Окуучуларды 2 топко болуу керек.

Топторго тапшырма: суротто коргонунор боюнча чакан ангеме тузгуло.

Суроо: Суроттогу окуя боюнча пикирин озгордубу?

Суроттун биринчи болугу туткунга болгон мыкаачылык мамилени корсотсо, экинчи болугу болсо коруучуну адаштырышы мумкун,аны коргон адам достук мамиледеги жоокер бироого суу ичирип жатат же туткунга жакшы мамиле кылып жатат деп тушунушу мумкун.Бирок, чындык ушунда, абсалюттук турдо ак же кара деген болбойт, туткунга болгон абдан жакшы мамиле, же таптакыр эле ырайымсыз мамиле болбогон сыяктуу эле. Ооба, бул туткун,бирок аны басмырлап жатышкан жок,сыягы ага ишенбегендиктен башына автомат такап жатса керек. Бул суротко байланыштуу жаны «мем» пайда болду, ал ар турдуу кызыктуу булактардан кандайча ар кандай маалымат алышыбыз мумкун экенин чагылдырат. Массалык маалымат каражаттары окуяны толук чагылдырууну талап кылган профессионалдык этиканын стандарттарын сакташат.Журналисттер коп учурда окуяны биринчи булактай эле толук чагылдырышат.Бирок , суроттун бир болугун гана, же башына автомат такалган жоокерди,же солдатка суу берип жаткандарды гана корсоткон ММКлар да бар. Бул конугуу окуя туурасын канчалык кобуроок билсен, ошончолук картинанын толук элестетууго мумкун экенин корсотуу учун жасалат.Ар кандай себептерге байланыштуу толук маалымат алууга мумкун эмес болгон учурларда, маселен окуянын бир болугу атайлап айтылбай калган учурда, сын коз менен ой жугуртууго жардам берет.Анын аркасында биз кошумча суроолорду берип,аларга жооп табууга жана издоого мумкунчулук алабыз. Эгер окуучулар суротторгу реалдуу окуя кандай болгонун билгилери келсе ,томонкудой тушундуробуз: Американын 15-экспедициялык болугунун дениз жоо аскерлери ирактык жоокерлерге флягадан суу берип жатат.Бул болук Ирактын Кувейт тарабына басып киргенде,200дой аскерлери колго тушуп берген. Ирактын туштугу,2003жыл,21-март.Сурот 2003жылы тартылган.

Бутум:(окуучулар менен талкуу) Женил маалымат бизди толук ээлеп алуусуна эмне учун жол бербоо керек экени туурасында талкуу жургузуу.Сын коз менен ой жугуртуу эмнеге керек ?

Бутумдор:

# Биз уккан жана коргон маалыттын баары эле чындыка жатпайт.

# Фото-,аудио-,видиомаалыматтарга дайыма сын менен караш керек.

# Сын коз менен ой жугурто албаган адамга чечим кабыл алуу кыйынга турат.

# Маалыматты кабыл алардан мурда суроо бериш керек: «Автор маалыматты эмне учун берип жатат?Ал эмнени

жеткиргиси келип жатат? Мен бул маалыматтан озум усчун кандай пайда ала алдым?».