| Класная гадзіна
Тэма: “Мае, беларускае, роднае, кроўнае… ” (да Міжнароднага дня роднай мовы) Мэта: далучэнне вучняў да беларускай літаратурнай спадчыны, прывіцце любві да роднага беларускага слова, выхаванне нацыянальнай самасвядомасці Форма правядзення: літаратурная кампазіцыя
Ход мерапрыемства
Класны кіраўнік: Добры дзень, паважаныя сябры. Мы вітаем усіх прыхільнікаў роднага беларускага слова. Слова любіць, каб яго гаварылі, Слова любіць, каб яго шанавалі, Слова любіць, каб з ім раіліся…
1 вучань: 21 лютага – дзень роднай мовы, таму сёння наша свята ў гонар слова, слова – стагоддзямі таму выпакутаванага і занесенага на старонкі мудрых кніг. На зямлі вельмі многа розных моў. Іх налічваюць спецыялісты каля дзвюх з паловай тысяч. Кожная з іх мае сваё ўнутранае аблічча і ўнутраную будову. Але толькі ў гучанні роднага слова чуем мы незвычайнае хараство і зладжанасць.
2 вучань: То ласкавае і пяшчотнае, як подых летняга ветру, то шырокае і плаўнае, як далячынь палёў і азёрныя блакіты, то звонкае і пералівістае, як празрыстыя крыніцы і песні птушак.
3 вучань: Пра рознае можа расказаць чалавеку роднае слова. Пра падзеі даўно мінулыя і пра сувязь з сучаснасцю. Першым даў друкаваную кнігу для свайго народа, адваяваўшы яе з-пад улады царквы, наш славуты зямляк з Полацка Францыск Скарына. Святыя браты Кірыла і Мяфодзій прынеслі ў славянскія краіны азбуку. Кірыла Тураўскі, па прозвішчу Златавуст, – адзін з самых славутых пісьменнікаў Беларусі. Сімяон Полацкі – беларускі вучоны і перакладчык, які ўсю сваю літаратурную спадчыну завяшчаў манастырам, у тым ліку і Куцейне пад Оршай. Ефрасіння Полацкая – асветніца, заступніца Беларусі, заснавальніца школ для дзяўчынак, манастыра, які займаўся перапісваннем кніг, які з тых далёкіх часоў пракладваў ва ўсходнеславянскіх землях шляхі асветніцтва і адукацыі.
1 вучань: Марыў калісьці славуты Скарына, Ціснуўшы кнігі на мове бацькоў, Простаму люду ў роднай краіне Зрабіць даступнай ён мудрасць вякоў.
2 вучань: Адкрывала школы і вучыла, Кнігі перапісвала штодня. Славу здабывала ўсёй Айчыне Ефрасінні Полацкай імя.
3 вучань: Пад нашэпты пушчаў-бораў,
Пад напевы завірухаў Кірыла Тураўскі піша творы А ты слухай, шчыра слухай. Як жылі, як векавалі, Як пасля былі ў прыгоне Адаб’е, як у крыштале, Летапісец наш сягоння.
1 вучань: Два браты, іх постаці мільгнулі
І прапалі за смугой стагоддзяў. Два браты, Кірыла і Мяфодзій, Праз усю гісторыю праходзяць.
2 вучань: Родная мова – гэта вытокі нашай будучыні, неўміручая спадчына беларускіх песняроў.
3 вучань: Родная мова, цудоўная мова, Ты нашых задумак уток і аснова, Матчын дарунак ад самай калыскі, Ты самацветаў яскравая нізка. Кожнай драбніцай ты варта пашаны, Кожнае слова вякамі стварала.
1 вучань: Спещная, крынічная спрадвеку
На крутых настроена вятрах, Ты сама ў жыцці не проста сведкам, Ты вякам пакінула свой шлях.
2 вучань: Сціпная, гасцінная, прыветная –
Я цябе запомню вось такой. Будзь у песнях песняроў апетая І не стань пакутнаю зямлёй.
Класны кіраўнік: Кожнае слова вякамі адбівалася ў фарбах роднай зямлі, у музыцы роднага краю.
Малая Радзіма – Радзімы мой край, Угледзься і ўсюды пабачыш ты рай. Ты боль мой, і радасць, і песня мая, І мне даражэйшай на свеце няма.
3 вучань: чытае верш “Родная мова” М.Танка
З легендаў i казак былых пакаленняў,
З калосся цяжкога жытоў i пшанiц,
З сузор'яў i сонечных цёплых праменняў,
З грымучага ззяння бурлiвых крынiц.
З птушынага шчэбету, шуму дубровы,
I з гора, i з радасцi, i з усяго
Таго, што лягло назаўсёды ў аснову
Святынi народа, бяссмерця яго, –
Ты выткана, дзiўная родная мова. Няма на зямлi таго шчасця i гора,
Якога б ты нам перадаць не магла.
Няма такiх нетраў, глыбокага мора
I гор, праз якiя б ты не правяла
Мяне на радзiму, туды, дзе сягоння
Стаiць акрываўлены вораг з пятлёй
Над спаленай хатай, над родным загонам,
Над будучыняй і песняй маёй –
Над тым, што было i што век будзе вольным. Народ пранясе цябе, родная мова,
Святлом незгасальным у сэрцы сваiм
Праз цемру і годы змаганняў суровых.
Калi ж ападзе і развеецца дым
I нiвы васкросшыя закаласяцца, –
Iзноў прашумiш ты вясновым дажджом,
Iзноў зазвiнiш ты у кожнай у хаце,
Цымбалам дасi iх сарэбраны гром
I вусны расквецiш усмешкай дзiцяцi.
Класны кіраўнік: Родная мова – гэта вершы і спевы, танцы, гэта невычэрпны беларускі фальклор – спрадвечная крыніца духоўнага ўзбагачэння і замацавання нацыянальнай свядомасці. А зараз давайце вызначым, ці добра вы ведаеце родную культуру. Давайце разам з вамі заглянем у нацыянальную скарбонку і адкажам на пытанні віктарыны. У якім творы герой часта ўжывае такія словы: “Тудэма-сюдэма і вось цо-да” (Я.Купала “Паўлінка”) Пра якую гістарычную асобу ў жыцці гаворыцца: “Як промень сонечны, які прасвятліў зямлю Полацкую” (Пра Ефрасінню Полацкую”) У адной з беларускіх казак герой нешта шукае. Да каго ён толькі не звяртаецца: і да гусей, і да барана, і да каня. Што і ў якой казцы шукае герой? (Хлеб у казцы “Лёгкі хлеб”) На чым высякалі першыя літары? (На камяні) У якой сям’і нарадзіўся Францыск Скарына? (Сям’і купца)
1 вучань: А цяпер прадоўжыце беларускія прыказкі:
1. Лепш крышку зрабіць, чым багата нагаварыць.
Лепш недагаварыць, чым перагаварыць. Хто многа чытае, той многа ведае. Ласкавае слова – што дзень ясны. Трэба ведаць, калі сказаць, а калі прамаўчаць. Што напісана пяром, тое не вырубіш тапаром. Як брыдкае слова сказаць, лепш язык выплюнуць. Які розум, такая і гаворка.
2 вучань: А зараз мы вам прапануем адгадаць загадкі:
Яе мы сябрам называем, Яна ж нам тайны адкрывае, Мы з ёй павінны век дружыць, Бо вучыць нас на свеце жыць. (Кніга)
Без душы, без цела за сто міль ляцела. (Пісьмо)
Ляжыць паленца, а ў сярэдзіне сэрца. (Аловак)
4. Без языка, а гаворыць. (Кніга)
5. Крылляў не маю, А хутка лятаю, Сам мяне выпусціш, А потым не зловіш. (Слова)
Класны кіраўнік: Малайцы, рабяты, па ўсім бачна, што вы любіце, шануеце, паважаеце родную мову, ведаеце наш беларускі фальклор. І наш абавязак зберагчы, узбагаціць і перадаць яе нашчадкам. Як кажуць у народзе: “Беларусам нельга звацца, калі роднай мовы цурацца”.
3 вучань: чытае верш “Роднаяе слова” Д. Бічэль-Загнетавай
Пад казачным дубам
над Нёманам сiнiм
хлапец прызнаваўся ў каханi
дзяўчыне. I рэхам той шэпт
адгукаўся мiж гаю:
...Кахаю, кахаю... Я чула пяшчотнае,
шчырасцi поўнае,
маё, беларускае, роднае, кроўнае,
такое раптоўнае,
такое чароўнае. Такое ласкавае, цёплае, чыстае,
як сонца, агнiстае,
як Нёман празрыстае,
як казка, былiна, як песня,
жаданае,
дагэтуль зусiм у жыццi не пазнанае,
вясновае слова ад шчырага сэрца.
Яно празвiнела над хвалямi ў рэчцы.
вятрыска шаптаў яго
з лiсцем мiж гаю:
...Кахаю, кахаю... Шапталi яго сенажаць i дуброва,
людзьмi перачутае,
некаму новае,
адзiнае, дзiўнае, светлае слова -
кахаю... кахаю... Кахаю...
Люблю...
Беларускаму краю
бясконца я слова "люблю" паўтараю.
1 вучань: Мы забыць сваю мову не мусім, Каб агеньчык яе не ачах. Пазнаюць нас, што мы беларусы Па гаворцы, па нашых вачах.
Класны кіраўнік: Пакуль беларускае слова будзе гучаць ад матчынай калыскі з вуснаў тых, хто ідзе ўслед за намі, наша мова будзе жыць. Вялікі дзякуй усім, хто прыняў удзел у нашым свяце мовы. Да пабачэння, да новых сустрэч.
| 
2 579
24 024 
