Маълумотларни саралаш

O`zbekiston Respublikasi Xalq Ta`lim vazirligi Namangan viloyati Xalq Ta`lim Boshqarmasi Pop tuman ХТB bo`limiga qarashli 50-umumiy o`rta ta`lim maktabining matematika-informatika fan o`qituvchisi

Umarova Vasilyaxon Saydazamovna

Informatika-8. 29 – dars.

Mavzu: Ma’lumotlarni saralash

TAKRORLASH DARSI Avvalgi darsda ma’lumotlarni tartiblash haqida so‘z yuritdik. Tartiblash uchun siz har qanday ro`yixatni A dan YA gacha, yoki YA dan A gacha tartibga solishingiz mumkin.

Yangi mavzuni bayoni

• Ko‘pincha, ro‘yxatdagi ma’lumotlarni biror xususiyatiga asosan ajratib olish, ya’ni saralash zarur bo‘lib qoladi.
• Masalan, 500 kishilik ro‘yxatdan faqat yoshi 35 da bo‘lganlarini yoki yoshi 35 bilan 40 orasida bo‘lganlarini yoki sochi qora bo‘lganlarini ajratib olish kabi. Excel dasturida bunday saralash masalasini filtrlash usuli orqali hal etiladi.

Filtrlash (saralash) – berilgan shartni qanoatlantiruvchi satrlarni ajratib olishdir.(2003-Microsoft office)

“ Tug‘ilgan kunga olinadigan masalliqlar ” jadvali misolida filtrlash usulini ko‘rib chiqamiz. Jadvalda kilolab va donabay olinadigan mahsulotlar, ularning narxlari keltirilgan. Maqsadimiz, kilolab va donabay olinadigan mahsulotlarni alohida ajratib olishdir. Jadvaldagi nomlarning birortasini belgilab, Ma’lumotlar (Данные) menyusining Filtr (Фильтр) bo‘limidan Avtofiltr( Автофильтр ) ni tanlaymiz (66-rasm). Natijada 66-rasmdagi kabi har bir nom yonida filtrlash belgisi hosil bo‘ladi.

Saralashni “Kg” yoki “Dona” nomli ustunlarning birortasi orqali bajarishimiz mumkin.

Tanlagan “Kg” nomiga mos filtrlash belgisi bizga quyidagi shartlar bo‘yicha tanlash imkoniyatlardan birini beradi (67-rasm):

• barchasini;
• birinchi 10 tasini;
• mantiqiy shartlar bo‘yicha;
• ko‘rsatilgan qiymat
• ( masalan: 0,5; 3; 4; 5; 6; 10) yoki belgi
• (masalan: “ - “) asosida;
• bo‘sh katakchalar bo‘yicha;
• bo‘sh bo‘lmagan katakchalar bo‘yicha.

Dona

Kg

67 – rasm

“ Kg” nomli ustunda berilgan imkoniyatlardan avval “-“ belgisi bo‘yicha (69-rasm), so‘ngra “-“ ga teng emas (не равно “-“) sharti bo‘yicha filtrlaymiz . Natijada kerakli jadvallarga ega bo‘lamiz.

Ko‘rib turganingizdek, saralangan jadvallarda yoki kilolab (68-rasm) yoki donalab (69-rasm) olingan mahsulotlar aks etadi. Agar, saralangan jadvalda barcha mahsulotlarni aks ettir­moq­chi bo‘lsak, “ barchasini ” (все) sharti bo‘yicha filtrlaymiz.

Jadvaldagi ma’lumotlar ichidan biror oraliqdagi sonlarni saralab olish zarur bo‘lsa, u holda 4 – rasmdagi avtofiltr oynasida mantiqiy shartlar kiritish lozim bo‘ladi. Masalan: “0,5” dan katta “va” “6” dan kichik (больше “0,5” “и” меньше “6”); “K” dan boshlanadi ( начинается с “К”) va hokazo.

Mashqlar

1. “Tug‘ilgan kunga olinadigan masalliqlar” jadvalidan “S” harfidan boshlanadigan mahsulotlarni alohida va “S” harfidan boshlanmaydigan mahsulotlarni alohida saralab saqlab qo’ying.

2. “Tug‘ilgan kunga olinadigan masalliqlar” jadvalidan “u” harfi qatnashgan mahsulotlarni saralang.

4. “Gullar” ro‘yxatida nomi bo‘yicha “B” dan “N”gacha bo‘lganlarini saralang.

V. Uyga vazifa 5. “Gullar” ro‘yxatida gullarning bandini o‘rtacha uzunligi 50 bilan 80 oraliqdagilarini saralang.