Մարս մոլորակ /Հրատ/

Մարս  կամ Հրատ,  Արեգակնային համակարգի Արեգակից հեռավորությամբ չորրորդ և չափերով յոթերորդ մոլորակն է։

Երբեմն Մարսը անվանում են «կարմիր մոլորակ» մակերևույթի կարմրավուն երանգի պատճառով, հողի հիմնական մասը կազմում է սիլիկատային հողերը , այն պարունակում է նաև երկաթի օքսիդի հիդրատների հավելումներ։

Մարսը երկրային խմբի մոլորակ է նոսր մթնոլորտով ։ Մարսի մակերևույթային ռելիեֆի առանձնահատկություններից են հարվածային խառնարանները, հրաբուխները, հովիտները, անապատները և բևեռային սառցե գլխարկները։ Մարսը ունի երկու բնական արբանյակ՝ Ֆոբոսը և Դեյմոսը : Մարսի հանգած հրաբուխ Օլիմպոսը հանդիսանում է Արեգակնային համակարգի ամենաբարձր լեռը, իսկ Մարիների հովիտները ամենամեծ կիրճն է։ Դրանից բացի, 2008 թվականի հունիսին «Նեյչր» (Nature) ամսագրում հրապարակված երեք հոդվածներում տեղեկացվում էր այն մասին, որ Մարսի հյուսիսային կիսագնդում է գտնվում Արեգակնային համակարգում հայտնի ամենամեծ հարվածային խառնարանը, որը մոտավորապես չորս անգամ մեծ է Հելադա նախքան դա ամենամեծ համարվող հարվածային խառնարանից, որը մինչ այդ նույնպես հայտնաբերվել էր Մարսի վրա:

Կլիման Մարսի վրա, ինչպես և Երկրի վրա, ունի սեզոնային բնույթ։ Տարվա ցուրտ ժամանակին նույնիսկ բևեռային գլխարկներից դուրս մակերևույթի վրա կարող է ձևավորվել բաց գույնի եղյամ։

  Մոլորակի մակերևույթի վրայի մուգ բծերը մեկնաբանվում էին, որպես ոռոգման ջրանցքներ նախատեսված հեղուկ ջրի համար։ Ցածր ճնշման պատճառով Մարսի մակերևույթին ջուրը չի կարող գոյություն ունենալ հեղուկ վիճակում, սակայն շատ հնարավոր է, որ անցյալում պայմանները եղել են և այդ պատճառով պարզունակ կյանքի առկայությունը մոլորակի վրա չի կարելի բացառել։

Հայտնաբերվել են ինվերտացված հուներ՝ գետեր

Մարսի մակերևույթի երկու երրորդը զբաղեցնում են լուսավոր շրջանները, որոնք ստացել են «մայրցամաքներ» անվանումը, իսկ մոտ երրորդ մասը զբաղեցնում են մութ հատվածները, որոնք անվանում են «ծովեր»։ Այս շրջանները պահպանվում են չնայած այն բանին, որ Մարսի վրա մոլեգնում են փոշու պտտահողմերը։ Ժամանակին, սա հանդիսանում էր փաստարկ հօգուտ այն պնդման, որ այս շրջաններում կա բուսականություն։

Արևածագի և մայրամուտի ժամանակ մարսյան երկինքը ունի կարմրա-վարդագույն գույն, իսկ Արեգակի սկավառակի անմիջական մոտակայքում այն ունի երկնագույնից մինչև մանուշակագույն գույն, ինչը ամբողջովին հակադարձ է երկնային պատկերներին։

Փաստեր

• Գծային չափերով Մարսը համարյա երկու անգամ փոքր է Երկրից

• Միջին ջերմաստիճանը կազմում է −50 °C

•   Բավականին բարձր ջերմաստիճանի պայմաններում ջուրը այստեղ կարող էր գոյություն ունենալ հեղուկ վիճակում, սակայն այսպիսի ճնշման պայմաններում ջուրը եռում և գոլորշիանում է արդեն +10 °C պայմաններում

• 2022թ. Մարս ուղևորվելու համար մոտ 100.000 մարդու հայտ է ներկայացվել։ 
• Մարսի մայրամուտները կապույտ գույն ունեն։
• Մարսում գտնվում է արեգակնային համակարգի ամենամեծ և ամենահայտնի լեռներից մեկը։ Դրա բարձրությունը 22 կմ է։ 
• Մարսագնաց «Քյուրոսիթին» Մարսի վրա նվագեց «Happy Birthday» երգը՝ «կարմիր մոլորակում» մի տարի գտնվելու առթիվ։ 
• Մարսի վրա Ձեր քաշը 60%-ով ավելի քիչ կլինի։
• Մարսի հողը ծնեբեկ աճեցնելու համար առավել հարմար է։ 
• Մարսում անցկացրած մի տարին հավասար է Երկրի վրա 687 օրվան։
• Իր Մարս անունը ստացել է հռոմեական պատերազմի աստված Մարսի պատվին, հունական դիցաբանությունում՝ Արես։

Երկիրն ու Մարսը

Մարսի լուսանկար, որի վրա երևում է փոշու փոթորիկը