Materialy vystavki po fizike yazik uzbekskom

O
laf Ryomer

Yorug’lik tezligining hozir qabul qilingan qiymatiga yaqin natijani aniqlash birinchi bo'lib daniyalik olim Olaf Ryomer 1676-yilda o'lchadi. U yorug'lik tezligini Yupiterning «Io» yo'ldoshi uning soyasiga kirishi va undan chiqishi, ya'ni tutilishi asosida aniqladi. Uning qiymati taqriban 215 000 000 m/s ga teng bo'lib chiqqan. Garchi yorug'lik tezligining Ryomer aniqlagan qiymati hozirgi zamondagi aniqlangan qiymatidan katta farq qilsa-da, bu natija o'sha davrda juda katta yangilik edi. Ryomer bu bilan, birinchidan, yorug'lik cheklangan tezlikka ega ekanligini tajribada isbotladi.

Arman Ippolit Lui Fizo

1849-yilda fransuz fizigi Arman Fizo taj­riba yo'li bilan yorug'lik tezligini aniqroq o'lchash bo'yicha muvaffaqiyatga erishdi. Fizo tajribasida yorug'lik tezligi 313300000 m/s ga teng bo'lib chiqqan.

Jan Bernar Leon Fuko

fransuz fizigi Jan Bernar Leon Fuko (1819-1868) 1862-yilda Fizo tajribasidagi tishli g'ildirak o'rniga aylanuvchi ko'zgular o'rnatib, yorug'lik tezligini aniqladi va uning 298 000 000 m/s ga teng qiymatini oldi.

A
lbert Abraham Maykelson

Amerikalik fizik Albert Maykelson (1852-1931) 1927-yilda Fuko tajribasini takomillashtirib, yorug'lik tezligi uchun 299 796 000 m/s qiymatni olishga muvaffaq bo'ldi.